• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قیامت و ظهور

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: قیامت، ظهور حضرت قائم عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف.
پرسش: آیا این‌که هم قیامت ناگهانی است، هم ظهور حضرت مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف با هم منافات ندارد؟ یعنی باید ابتدا ظهور اتفاق بیفتد بعد قیامت. پس قیامت قبل از ظهور ناگهانی نخواهد بود.
پاسخ: آیاتی از قرآن کریم خبر از وقوع ناگهانی قیامت می‌دهند، هم‌چنین در روایات وارده از معصوم علیهم‌السلام، ظهور حضرت مهدی ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ نیز به قیامت تشبیه شده است؛ یعنی به‌طور ناگهانی و غیر منتظره اتفاق خواهد افتاد؛ و دلیل بر غیر منتظره بودن قیامت و ظهور حضرت مهدی این است که اولاً: هیچ‌کس جز خداوند متعال، از زمان دقیق و قطعی وقوع آن‌ دو خبر ندارد؛ ثانیاً: ظهور حضرت مهدی آن‌قدر طولانی می‌شود و انسان‌ها به‌گونه‌ای سرگرم دنیا و امورات آن می‌شوند که گویی ظهور آن‌ حضرت از یاد و باورشان می‌رود؛ از‌این‌رو وقتی به آنان خبر از ظهور می‌دهند، برایشان قابل باور نیست؛ هراسان شده و تعجب می‌کنند. در مورد قیامت نیز چون پس از نفخه و صیحه اول، مدت زیادی در قبرها می‌مانند و خبر از چیزی ندارند، وقتی با نفخه و صیحه دوم، زنده می‌شوند و به آنها از برپایی قیامت خبر داده می‌شود، تعجب کرده و قابل باور نیست و این همان معنای غیر منتظره بودن ظهور و قیامت است که هیچ منافات و تضادی هم با یک‌دیگر ندارند.



آیات متعددی از قرآن کریم، خبر از وقوع ناگهانی قیامت می‌دهند از جمله آیه:

«یَسْئَلُونَکَ عَنِ السَّاعَةِ أَیَّانَ مُرْساها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ رَبِّی لا یُجَلِّیها لِوَقْتِها إِلاَّ هُوَ ثَقُلَتْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا تَأْتیکُمْ إِلاَّ بَغْتَةً یَسْئَلُونَکَ کَأَنَّکَ حَفِیٌّ عَنْها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ اللَّهِ وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَعْلَمُونَ»؛ درباره قیامت از تو سؤال می‌کنند، کی فرامی‌رسد؟! بگو: «علمش فقط نزد پروردگار من است و هیچ‌کس جز او (نمی‌تواند) وقت آن را آشکار سازد (اما قیام قیامت، حتی) در آسمان‌ها و زمین، سنگین (و بسیار پر اهمیت) است و جز به‌طور ناگهانی، به سراغ شما نمی‌آید!» (باز) از تو سؤال می‌کنند، چنان‌که گویی تو از زمان وقوع آن با خبری! بگو: «علمش تنها نزد خداست؛ ولی بیشتر مردم نمی‌دانند.

۱.۱ - دیدگاه مفسران

بیشتر مفسران معتقدند: «مراد از «عَنِ السَّاعَةِ» روز قیامت و زمان محشور شدن مردم در پیشگاه عدل الهی، و مراد از بغته به‌طور ناگهانی و دفعی می‌باشد».
[۳] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، محقق، بلاغی، محمد جواد، ج ۴، ص ۷۷۷، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
[۵] بانوی اصفهانی، سیده نصرت امین، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ج ۵، ص ۳۳۲، نهضت زنان مسلمان، تهران، ۱۳۶۱ ش.



کلمه «بَغْتَةً» ۱۳ مرتبه در قرآن مجید به کار رفته و همه درباره ناگهانی‌ بودن‌ قیامت‌ و عذاب دنیوی است.
[۶] قرشی بنایی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج ۱، ص ۲۰۶، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چاپ ششم، ۱۴۱۲ق.



با دقت در معنا و مفاد آیه و با صراحتی که آیه دارد، به دست می‌آید که هیچ‌کس جز پروردگار متعال از زمان قطعی وقوع قیامت آگاه نیست، حتی فرشتگان مقرب و رسولان مرسل که اعظم آنان رسول گرامی اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ می‌باشد.
بنابراین وقوع قیامت، غیر منتظره و ناگهانی خواهد بود.

۳.۱ - سخن خداوند متعال

ازاین‌رو خداوند در مورد آن می‌فرماید: «وَ ما أَمْرُ السَّاعَةِ إِلاَّ کَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ إِنَّ اللَّهَ عَلی‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدیرٌ»؛ و امر قیامت، درست همانند چشم برهم زدن، و یا از آن هم نزدیک‌تر است؛ چراکه خدا بر هر چیزی تواناست.
[۹] طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج ۶، ص ۴۸، انتشارات اسلام، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۸ ش.



در روایات وارده از امامان معصوم علیه‌السلام، ظهور امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف نیز در ناگهانی بودن به قیامت تشبیه شده است.

۴.۱ - روایتی از پیامبر

چنان‌چه از امام باقر علیه‌السلام نقل شده، از پیامبر گرامی اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در مورد ظهور امام مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف سؤال شده است؛ پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند:«إِنَّمَا مَثَلُهُ کَمَثَلِ السَّاعَةِ لا تَأْتِیکُمْ إِلَّا بَغْتَةً»؛ همانا مثل حضرت مهدی ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ مانند مثل قیامت است که به‌طور ناگهانی ظهور خواهد کرد.


ممکن است سؤالی به ذهن برسد و آن این‌که ما می‌دانیم تا ظهور اتفاق نیفتد، قیامت بر پا نخواهد شد؛ زیرا در روایت آمده است که برپایی قیامت پس از آخرین امام علیه‌السلام اتفاق خواهد افتاد؛ از این‌رو دیگر غیر منتظره بودن معنا ندارد! همه انسان‌ها قبل از ظهور، مطمئن‌اند که عمر دنیا به پایان نرسیده و قیامت برپا نخواهد شد!
قبل از پاسخ به این سؤال، مطالبی را از باب مقدمه بیان می‌کنیم که با ذکر آنها جواب سؤال نیز روشن خواهد شد.


با بررسی آیات قرآن کریم به دست می‌آید که دو نوع صیحه و نفخه وجود دارد.

۶.۱ - نفخه اول

در آخرالزمان ـ بعد از ظهور امام عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ اتفاق می‌افتد که منجر به مرگ تمام انسان‌ها می‌شود.

۶.۱.۱ - سخن خداوند متعال

چنان‌که خداوند متعال، در قرآن کریم، در مورد وقوع این نفخه می‌فرماید: «ما یَنْظُرُونَ إِلَّا صَیْحَةً واحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَ هُمْ یَخِصِّمُونَ»؛ (اما) جز این انتظار نمی‌کشند که یک صیحه عظیم (آسمانی) آنها را فراگیرد؛ درحالی‌که مشغول جدال (در امور دنیا) هستند.
با این‌که انسان‌ها خبر از وقوع مرگ داشته‌اند، اما چون مشغول دنیا و امورات آن گشته‌اند، به‌گونه‌ای که گویی از یاد و باورشان رفته، بنابراین برای آنان یک امر ناگهانی و غیر منتظره خواهد بود.

۶.۲ - نفخه دوم

صیحه و نفخه دوم، که جهت بیرون آمدن از قبرها و برپایی قیامت کبرا باشد، بدون هیچ‌گونه مقدمات تدریجی و علامت یا نشانه‌ای از قبل، اتفاق خواهد افتاد؛ زیرا انسان‌ها همگی می‌میرند و سال‌های سال که فقط خدا می‌داند چه‌قدر طول خواهد کشید در قبورشان می‌مانند، وقتی به‌طور ناگهانی زنده شده فکر می‌کنند خوابیده بودند؛ لذا می‌پرسند وای بر ما برای چه ما را بیدار نمودید؟ ملائکه در جواب آنان می‌گویند: برخیزید این همان امری بود که خداوند رحمان وعده داده بود.

۶.۱.۱ - سخن خداوند متعال

گفتار خداوند متعال در آیه «وَ نُفِخَ فیِ الصُّورِ فَإِذَا هُم مِّنَ الْأَجْدَاثِ إِلیَ‌ رَبِّهِمْ یَنسِلُون» ((بار دیگر) در «صور» دمیده می‌شود، ناگهان آنها از قبرها، شتابان به‌سوی (دادگاه) پروردگارشان می‌روند) از این صیحه و نفخه خبر می‌دهد.


پس ناگهانی بودن وقوع قیامت، به معنای هیچ‌گونه علم و آگاهی از اصل وقوع آن نیست، تا گفته شود می‌دانیم اول ظهور واقع می‌شود بعد قیامت؛ پس وقوع قیامت ناگهانی و غیر منتظره نیست؛ بلکه مراد از ناگهانی بودن بدین جهت است که هیچ‌کس نمی‌تواند زمان دقیق وقوع قیامت را پیش‌بینی کند و فقط تقدیم و تأخیر آن با ظهور معلوم است؛ درحالی‌که زمان ظهور نیز برای هیچ‌کس جز خداوند متعال، معلوم نیست. بنابراین روز قیامت به‌طور ناگهانی خواهد آمد و انسان‌ها ناگهان با آن روبه‌رو خواهند شد، چه کسانی که ظهور را درک کرده باشند، چه کسانی که ظهور را درک نکرده باشند، و تقدیم ظهور بر قیامت، موجب نمی‌شود قیامت، ناگهانی و غیر منتظره نباشد.


۱. اعراف (۷)، آیه ۱۸۷.    
۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، محقق، بلاغی، محمد جواد، ج ۴، ص ۴۰۳.    
۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، محقق، بلاغی، محمد جواد، ج ۴، ص ۷۷۷، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
۴. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۸، ص ۳۷۰ ۳۷۱، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.    
۵. بانوی اصفهانی، سیده نصرت امین، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ج ۵، ص ۳۳۲، نهضت زنان مسلمان، تهران، ۱۳۶۱ ش.
۶. قرشی بنایی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج ۱، ص ۲۰۶، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چاپ ششم، ۱۴۱۲ق.
۷. فیض کاشانی، ملا محسن، تفسیر الصافی، محقق، اعلمی، حسین، ج ۲، ص ۲۵۷ ۲۵۸، انتشارات صدر، تهران، چاپ دوم، ۱۴۱۵ق.    
۸. نحل (۱۶)، آیه ۷۷.    
۹. طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج ۶، ص ۴۸، انتشارات اسلام، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۸ ش.
۱۰. خزاز رازی، علی بن محمد، کفایة الأثر فی النصّ علی الأئمة الإثنی عشر، ص ۲۵۰، انتشارات بیدار، قم، ۱۴۰۱ ق.    
۱۱. یاسین (۳۶)، آیه ۴۹.    
۱۲. فیض کاشانی، ملا محسن، تفسیر الصافی، محقق، اعلمی، حسین، ج ۴، ص ۲۵۵، انتشارات صدر، تهران، چاپ دوم، ۱۴۱۵ق.    
۱۳. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۷، ص ۹۸، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۷، ص ۴۲، دارالکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ ش.    
۱۵. فیض کاشانی، ملا محسن، تفسیر الصافی، محقق، اعلمی، حسین، ج ۴، ص ۲۵۵ ۲۵۶، انتشارات صدر، تهران، چاپ دوم، ۱۴۱۵ق.    
۱۶. یاسین (۳۶)، آیه ۵۱.    
۱۷. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۷، ص ۹۸، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.    
۱۸. فیض کاشانی، ملا محسن، تفسیر الصافی، محقق، اعلمی، حسین، ج ۴، ص ۲۵۵ ۲۵۶، انتشارات صدر، تهران، چاپ دوم، ۱۴۱۵ق.    



پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : زمان ظهور | ظهور | مهدویت




جعبه ابزار