• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عمر بن عبد‌العزیز

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: امام سجاد علیه‌السلام، عمر بن عبدالعزیز، حکومت.
پرسش: آیا عمر بن عبدالعزیز تصمیم گرفت حکومت را به امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ بدهد؟
پاسخ:



در کتاب «اعیان الشیعه» آمده است: «امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ در سال ۳۶ یا ۳۷ یا ۳۸ هـ در مدینه تولد یافت.


و در سال ۹۴ یا ۹۵ هـ وفات یافت. در وقت وفات ۵۵ یا ۵۶ یا ۵۷ یا ۵۸ یا ۵۹ سال داشت.


دوران امامت ایشان مصادف است با حاکمیت یزید سپس معاویة بن یزید و بعد هم مروان بن حکم، سپس عبدالملک بن مروان و در نهایت در زمان ولید بن عبدالملک به شهادت رسید و در بقیع مدفون شد».
[۱] امین، محسن، اعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۳، ج ۱، ص ۶۲۹.





۴.۱ - دیدگاه علامه مجلسی

«علامه مجلسی» در «جلاء العیون» آورده است: «در روز وفات آن جناب اختلاف کرده‌اند، بعضی گفته‌اند: در ۱۸ محرم سال ۹۴ هـ. واقع شد.

۴.۲ - دیدگاه شیخ طوسی

«شیخ طوسی» ۲۵ محرم همین سال را ذکر کرده است و برخی سال ۹۵ را گفته‌اند.

۴.۳ - دیدگاه کلینی و ابن شهر آشوب

«کلینی» این قول را اختیار کرده و «ابن شهر آشوب» گفته است: وفات آن حضرت در روز ۱۱ یا ۱۲ محرم سال ۹۵ واقع شد.

۴.۴ - دیدگاه کفعمی

«کفعمی» ۲۴ محرم همین سال را ذکر کرده است.


در مدت عمر آن جناب نیز اختلاف است و اکثراً ۵۷ سال را گفته‌اند.

۵.۱ - دیدگاه کلینی

کلینی به سند معتبر از امام صادق ـ علیه‌السلام ـ روایت کرده که امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ در وقت وفات ۵۷ سال داشت و وفات آن جناب در سال ۹۵ هـ واقع شد.»
[۲] علامه مجلسی، جلاء العیون، تهران، کتاب فروشی اسلامیه، ۱۳۴۸ ش، ص ۶۷۳.


۵.۲ - دیدگاه طبری

همان‌گونه که مشاهده می‌شود، بیشترین اختلاف در مورد سال ۹۴ یا ۹۵ هـ می‌باشد. «طبری» سال وفات «امام سجاد علیه‌السلام» را سال ۹۶ هـ.ق ذکر کرده است.
[۳] طبری، محمد بن جریر، الرسل و الملوک، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، نشر اساطیر، چاپ چهارم، ۱۳۷۵، ج ۵، ص ۳۶۲.


۵.۳ - دیدگاه مسعودی

«مسعودی» در«مروج الذهب» می‌نویسد: «در سال ۹۵ هـ علی بن حسین بن علی بن ابی‌طالب در پادشاهی ولید وفات کرد و در مدینه در بقیع دفن شد. و پنجاه و هفت ساله بود و به قولی در ۹۴ هـ درگذشت.»
[۴] مسعودی، مروج الذهب، بیروت، انتشارات دارالاندلس، چاپ دوم، ج ۳، ص ۱۶۰.


۵.۴ - دیدگاه یعقوبی

این در حالی است که یعقوبی می‌نویسد: «عمر بن عبدالعزیز ده روز گذشته از صفر سال ۹۹ هـ.ق به زمامداری رسید.»
[۵] یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، تهران، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ سوم، ۱۳۶۲، ج ۲، ص ۲۶۱ و طبری، محمد بن جریر، پیشین، ج ۹، ص ۳۹۴۷.





۶.۱ - دلیل اول:

این تاریخ تقریباً مورد اتفاق همه مورخان است. بنابراین با مقایسه‌ای که بین تاریخ شهادت امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ با دوران حکومت عمر بن عبدالعزیز انجام می‌دهیم، احتمال واگذاری حکومت از طرف عمر بن عبدالعزیز به امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ منتفی می‌شود.

۶.۲ - دلیل دوم:

از طرفی اکثر مورخان زمان شهادت امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ را در دوران ولید بن عبدالملک ذکر کرده‌اند که از سال ۸۶ تا ۹۶ هـ خلافت داشته است.
[۶] خواجویان، محمدکاظم، تاریخ تشیع، مشهد، انتشارات دانشگاهی، چاپ چهارم، ۱۳۷۴، ص ۶۴.
پس اگر شهادت امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ در سال ۹۴ یا ۹۵ و یا ۹۶ هـ صورت گرفته باشد، که اکثر مورخین بر این امر اتفاق دارند، باید در دوران ولید بن عبدالملک صورت گرفته باشد؛ درحالی‌که دوران عمر بن عبدالعزیز تقریباً ۳ سال بعد از ولید بن عبدالملک بوده است.

۶.۳ - دلیل سوم:

در کتاب «زندگانی امام سجاد علیه‌السلام» نوشته «عبدالرزاق موسوی مقرم» آمده است: «مورخان اتفاق بر این دارند که آن حضرت به فرمان ولید بن عبدالملک مسموم شد و در ماه محرم به شهادت رسید.»
[۷] موسوی مقرم، عبدالرزاق، زندگانی امام زین‌العابدین ـ علیه‌السلام ـ ترجمه حبیب روحانی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، چاپ اول، ص ۱۳۷۴، ص ۶۰۱.


۶.۴ - دلیل چهارم:

اگر قول غیر مشهور را هم درباره شهادت امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ بپذیریم،
[۸] یعقوبی، ابن واضح، تاریخ یعقوبی، ج ۲ ص ۲۶۳، شهادت امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ را در سال ۹۹ و یا ۱۰۰ هـ ذکر شده است.
باز هم چیزی در مورد واگذاری حکومت از طرف عمر بن عبدالعزیز به امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ نقل نشده است.

۶.۵ - دلیل پنجم:

به علاوه اینکه «عبدالله بن عطاء تمیمی گوید: روزی با علی بن الحسین ـ علیه‌السلام ـ در مسجد نشسته بودم، ناگهان عمر بن عبدالعزیز که آن روز جوانی زیبا و عیاش بود و حتی بند نعلینش نقره بود از آنجا گذشت، حضرت به من فرمود: ای عبدالله! این جوان عیاش را می‌بینی، وی روزی بر این مردم حکومت کند و چون بمیرد، اهل آسمان او را لعن کنند. و اهل زمین بر او رحمت فرستند.» و این مطلب با ادعای فوق در تناقض آشکاری است.


۱. امین، محسن، اعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۳، ج ۱، ص ۶۲۹.
۲. علامه مجلسی، جلاء العیون، تهران، کتاب فروشی اسلامیه، ۱۳۴۸ ش، ص ۶۷۳.
۳. طبری، محمد بن جریر، الرسل و الملوک، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، نشر اساطیر، چاپ چهارم، ۱۳۷۵، ج ۵، ص ۳۶۲.
۴. مسعودی، مروج الذهب، بیروت، انتشارات دارالاندلس، چاپ دوم، ج ۳، ص ۱۶۰.
۵. یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، تهران، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ سوم، ۱۳۶۲، ج ۲، ص ۲۶۱ و طبری، محمد بن جریر، پیشین، ج ۹، ص ۳۹۴۷.
۶. خواجویان، محمدکاظم، تاریخ تشیع، مشهد، انتشارات دانشگاهی، چاپ چهارم، ۱۳۷۴، ص ۶۴.
۷. موسوی مقرم، عبدالرزاق، زندگانی امام زین‌العابدین ـ علیه‌السلام ـ ترجمه حبیب روحانی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، چاپ اول، ص ۱۳۷۴، ص ۶۰۱.
۸. یعقوبی، ابن واضح، تاریخ یعقوبی، ج ۲ ص ۲۶۳، شهادت امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ را در سال ۹۹ و یا ۱۰۰ هـ ذکر شده است.
۹. مجلسی، بحارالانوار، بیروت، موسسه الوفاء، سال ۱۴۰۳، چاپ دوم، ج ۴۶، ص ۲۳.    



سایت اندیشه قم    


رده‌های این صفحه : امام سجاد | بنی امیه | تاریخ معصومان




جعبه ابزار