سوره‌های قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: سوره‌های قرآن.
پرسش: قرآن دارای چند سوره می‌باشد؟
پاسخ:
به اجماع تمام مسلمانان و اهل فنی که نظرشان قابل توجه می‌باشد، قرآن ۱۱۴ سوره دارد.
اما اینکه اختلاف‌هایی در تعداد سوره‌ها در بین بعضی صحابی
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله دیده می‌شود، بیش‌تر به این برمی‌گردد که مثلاً: سوره فیل و قریش یک سوره‌اند یا دو سوره و یا اینکه
سوره توبه و
انفال دو سوره مجزا هستند یا یک سوره محسوب می‌شوند.
این
اختلاف در تعداد سوره‌ها به
تحریف قرآن برنمی‌گردد و موجب ثبوت آن نمی‌شود.
بعضی
صحابه در مصحف خود
سوره حمد را نیاورده‌اند. به این دلیل که نوشتن سوره‌ها در یک
کتاب به خاطر حفظ آن از نابودی بوده؛ ولی سوره
فاتحه به خاطر اشتهار بین مسلمین از این آفت مصون می‌باشد؛ فلذا این سوره را در
مصحف خود نیاورده‌اند.
یا بعضی‌ها دو دعای
قنوت را که به «خلع» و «حفر» معروف بودند، اشتباهاً به‌عنوان سوره در مصحف خود آورده بودند.
اما امامان
معصوم علیهم‌السلام گاه با کلام خویش و گاه با
تقریر و
سکوت خود بر صحت قرآن فعلی تأکید می‌کردند و همه را به آن ارجاع می‌دادند.
چنان‌که نقل شده: در زمان عثمان، طلحه از
امام علی علیه‌السلام درخواست کرد تا قرآنی را که آن حضرت گردآوری کرده بود (و تأویل
تفسیر و ناسخ و منسوخ آن و دیگر علوم را در آن آورده بودند)، ارائه دهند، حضرت از این کار امتناع ورزیده و می‌فرماید: آیا این قرآن که امروزه در دست مردم است، تماماً قرآن است یا غیر قرآن نیز داخل آن شده است؟ طلحه در جواب گفت: البته تمام آن قرآن است.
حضرت علی علیه‌السلام با این بیان و بیانات دیگر خود بر صحت قرآن موجود مهر تأیید گذاشته و بر قرآن بودن آن تأکید می‌کند.
سوره به معنی مرتبه‌ی بلند است.
مرحوم طبرسی می‌افزاید: سوره از سور النباء گرفته شده است... هر سوره از قرآن به مثابهِ درجه‌ی بلند هر منزل عالی است که
قاری قرآن از یکی به دیگری بالا می‌رود تا به آخر قرآن برسد.
راغب گفته است: علت این تسمیه آن است که سوره مانند حصار بلند، قرآن را احاطه کرده و یا منزلتی مانند منازل ماه است. این
سخن کاملاً صحیح است؛ چه اینکه روایاتی آن را تأیید می‌کند.
در اصول
کافی، کتاب
فضل القرآن، در ضمن حدیثی از
امام موسی بن جعفر علیه‌السلام چنین نقل شده است:
«
فَاِن درجات الجنة علی قدر آیات القرآن یُقال لَهُ اقرءْ و ارقَ؛ مراتب و درجات بهشت به عدد
آیات قرآن است؛ به او گفته می‌شود بخوان و بالا برو. پس می‌خواند و بالا می‌رود».
نیز از
امام صادق علیه‌السلام نقل شده که هر که سوره‌ای از قرآن را فراموش کند، در صورتی نیکو و درجه‌ای عالی در
بهشت، برای او ممثّل می‌شود، چون آن را بیند گوید: تو چیستی و چه
زیبایی؟! ای کاش برای من بودی! می‌گوید: مرا نمی‌شناسی؟ من فلان
سوره هستم. اگر فراموش نمی‌کردی، به این جایت بالا می‌بردم.
۱. سیوطی، جلال‌الدین،
الاتقان فی علوم القرآن، ج ۱.
۲. طبرسی، امین الاسلام،
مجمع البیان، جلد ۸، ص ۴۰۶.
۳. رامیار،
تاریخ قرآن، مؤسسه انتشارات امیرکبیر، چ ۲، ص ۵۸۰ ـ ۵۸۲.
۴. حجتی، سید محمدباقر،
تاریخ قرآن کریم، دفتر نشر فرهنگ اسلام، چ ۷، ص۱۰۹ ـ ۱۰۷.
۵. معرفت، محمدهادی،
التمهید فی علوم القرآن، پژوهشی پیرامون آخرین کتاب الهی.
سایت اندیشه قم.
