سن اهل حشر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: سن اهل محشر، روز قیامت، بهشتیان، جهنمیان.
پرسش: در روز قیامت انسان‌ها در چه سن و سالی محشور می‌شوند، زن در چه سنی و مرد در چه سنی؟
پاسخ: مردم در روز محشر و قیامت با همان سنی که از دنیا رفته‌اند، محشور می‌شوند؛ اما به استناد آیات و روایات، بهشتی‌ها جوان (مردان در سن ۳۳ سالگی و زنان و حوریه‌ها در سن ۱۶) هستند.
نخست به خلاصه‌ای از اوضاع محشور شدن انسان‌ها و وضعیت آنها در
بهشت و جهنم، از دیدگاه
قرآن به عنوان مقدمه اشاره می‌شود.
وضعیت محشور شدن انسان‌ها همراه با
رهبری که در
دنیا پذیرفته‌اند،
به صورت سراسیمه
و مانند ملخ‌ها درهم و مختلط
و حالت مست و هوش و
عقل از دست داده،
در‌حالی‌که همراه با مأموران الهی
و پرده‌ها کنار رفته است، محشور می‌شوند
و مجرمین در صف جداگانه قرار گرفته‌اند
و کسی
حق حرف زدن ندارد؛
اما جهنمی‌ها روسیاه، سرافکنده به غل و زنجیر کشیده شده و غبارآلود و اشک‌ریزان هستند؛
ولی بهشتی‌ها با صورت خندان، و درخشان و سفید
و شاداب و زیبا در عرصه
قیامت حاضر می‌شوند.
بعد از این مقدمه جواب را بیان می‌کنیم:
از قرآن و
روایات می‌توان استفاده کرد که انسان‌ها در همان سنی که از دنیا رفته‌اند، محشور می‌شوند؛
(اینکه گفته شد مردم در آخرین سنی که از دنیا رفته‌اند، محشور می‌شوند، در صورتی است که به صورت
انسان محشور شوند؛ چون عدای در
روز قیامت صورت انسانی ندارند؛
چنان‌که در ذیل
آیه ۱۸
سوره نبأ که می‌فرماید: «مردم به طور فوج‌فوج وارد محشر می‌شوند»، حدیثی نقل شده است که شخصی از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در مورد این آیه سؤال کرد،
رسول خدا گریست و فرمود: سؤال مهمی کردی سپس چنین ادامه داد، مردم در قیامت ده گونه محشور می‌شوند.
۱. شایعه‌سازان، به صورت
میمون.
۲. حرام‌خوران به صورت
خوک.
۳. ربا‌خواران واژگون.
۴.
قاضی ناحق کور.
۵. خود‌خواهان مغرور به صورت کرولال.
۶. عالِم بی‌عمل، در حال جویدن
زبان خود.
۷. همسایه آزار دست‌و‌پا بریده.
۸. خبرچین آویخته به شاخه‌های
آتش.
۹. عیاشان، بدبوتر از مردار.
۱۰.
مستکبران در پوششی از آتش محشور می‌شوند.
)
هرچند آیات قرآن به طور کلی به مطلب اشاره دارند، ولی به ضمیمه روایات می‌توانند دلیلی بر موضوع باشند؛ از باب نمونه به سه آیه اشاره می‌شود:
بار دیگر در صور دمیده می‌شود، ناگهان آنها از قبرها شتابان به سوی (دادگاه) پروردگارشان می‌روند.
از این آیه استفاده می‌شود که با آخرین سنی که از دنیا رفته‌اند، محشور می‌شوند.
«و اینکه رستاخیز آمدنی است، و شکی در آن نیست و
خداوند تمام کسانی را که در قبرها هستند زنده می‌کند».
این آیه هم ظاهرش این است که با همان بدن و همان سنی که از دنیا رفته‌اند، محشور می‌شوند.
آیه‌ای دیگری هم داریم که بر این مطلب دلالت دارد: «روز قیامت، روزی است که
کودکان را پیر می‌کند».
معلوم می‌شود کودک هم بین آنها وجود دارد که طولانی بودن روز قیامت که پنجاه هزار سال است، باعث
پیری آنها می‌شود.
اکنون به چند
روایت اشاره می‌کنیم:
در روایتی چنین می‌خوانیم: «
کَمَا تُبْعَثُونَ تُحْشَرُونَ؛ آن‌چنان که می‌میرید (و در سنی که از دنیا می‌روید) محشور می‌شوید». (به این منبع رجوع شود:
)
در حدیثی از
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آمده است:
روز قیامت موقع حساب، خداوند به
جبرئیل دستور می‌دهد که بچه‌های
مؤمنین را به
بهشت وارد کند (
فرشته وحی آنها را به سوی بهشت راهنمایی می‌کند، ولی آنان) دم در بهشت می‌ایستند و داخل نمی‌شوند، از پدران و مادران خود سؤال می‌کنند،
فرشتگان پاسخ می‌دهند که آنها مشغول حساب و
اعمال خود می‌باشند و مانند شما نیستند، آن‌گاه اطفال
مؤمنان فریاد می‌کشند
و گریه می‌کنند، خداوند از جبرئیل سؤال می‌کند و جبرئیل عرض می‌کند: خداوندا تو آگاهی! این صدای بچه‌های مؤمنان است که بدون پدران و مادرشان وارد بهشت نمی‌شوند؛ در نتیجه خداوند به جبرئیل فرمان می‌دهد که از میان مردم دست
والدین آنها را بگیرد و با آنها داخل بهشت کند.
این
حدیث به‌روشنی و صراحت تمام گویای این است که کودک به همان سنی که از دنیا رفته، یعنی در سن کودکی محشور می‌شود.
در حدیث دیگر
زراره می‌گوید:
امام باقر (علیه‌السّلام) فرمود: خداوند در مورد اطفال و کودکان
مشیت و
اراده (خاص) دارد، خداوند کودکان و کسانی را که در
فترت و نبود پیامبر مرده‌اند و سال‌خوردگان و پیرمردانی که در حال زوال
عقل، پیامبر را درک کرده‌اند و ناشنوا و لالی غیر عاقل و دیوانه و ابلهی که عقل ندارند، همه را در روز قیامت جمع می‌کند و هر یکی از آنها بر خدا
احتجاج می‌کند، خداوند فرشته‌ای را به سوی آنان می‌فرستد که آتشی را روشن کند، سپس
فرشته دیگری به آنان می‌گوید وارد آتش شوید، هر کس وارد آتش شود، برای او سرد و
سلام گردیده و او را به بهشت می‌برد و هرکسی تخلف و سرپیچی نماید، داخل
جهنم می‌شود.
از این روایت به خوبی استفاده می‌شود که هر کسی به وضع و حال دنیایی خود محشور می‌شود.
به علاوه اینکه عقل و خرد اقتضا می‌کند که
انسان در سنی که از دنیا رفته است محشور شود؛ زیرا بدنی که عصاره و فشرده همه بدن‌های دوران عمر است، در حقیقت همیشه با
روح بوده و از هر جهت تناسب و سنخیت با آن دارد و روح تنها با آن می‌تواند (مأنوس) باشد و این مأنوسیت با آخرین لحظات عمر بدن بیش‌تر خواهد بود؛ لذا جا دارد که انسان در همان سنی که از
دنیا رفته است، محشور شود.
البته در روایات وارد است که اهل بهشت همه در سن
جوانی هستند. از
آیات قرآن استفاده می‌شود که در بهشت درد سر و خستگی و
پیری وجود ندارد
و از آیاتی که در مقدمه ذکر شد، می‌توان حدس زد که بهشتی‌ها در بهترین سنی که قابل تصور است
زندگی می‌کنند؛ اما در روایات در بعضی از آنها به صورت کلی بیان شده که انسان‌ها در بهشت ـ اعم از
زن و مرد ـ جوان هستند.
چنان‌که
امام جواد (علیه‌السّلام) فرمود: «
أَهْلَ الْجَنَّةِ يَكُونُونَ شُبَّاناً؛ (الشباب جمع شاب و كذلك الشبان و الشباب الحداثه
)
اهل بهشت همه (مرد و زن) جوان محشور می‌شوند (و در بین آنها پیرمرد و پیرزن وجود ندارد)».
در
روایات دیگری مسئله مشخص‌تر بیان شده،
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) فرمود: که مردان بهشتی در
سن ۳۳ سالگی و
حوریه و
زنان بهشتی در سن ۱۶ سالگی می‌باشند..
این روایت ظاهرش عمومیت دارد، شامل همه ساکنین در
بهشت می‌شود.
ولی پیرامون سن
اهل جهنم در آیات قرآن تصریحی نشده است و در متون روایی هم مطلب خاصی در این باره یافت نشد.
در نتیجه جواب سؤال این شد که مردم در روز محشر و
قیامت با همان سنی که از دنیا رفته‌اند، محشور می‌شوند و اما به استناد آیات و روایات، بهشتی‌ها جوان (مردان در سن ۳۳ سالگی و زنان و حوریه‌ها در سن ۱۶) هستند.
۱. معاد، محسن قرائتی، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، تمام کتاب.
۲. زندگی جاوید، استاد مطهری، انتشارات صدرا، تمام کتاب.
۳. معاد از نظر روح و جسم، محمد تقی فلسفی، هیئت نشر معارف اسلامی، بخش دوم.
۴. معاد، آیت‌الله دستغیب، انتشارات جزائری، ص۱۴۱.
۵. سرای دیگر، آیت‌الله دستغیب، انتشارات جزائری.
۶. معاد و جهان پس از مرگ، استاد ناصر مکارم شیرازی، مطبوعات هدف، ص۳۳۸ به بعد.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «سن اهل محشر»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۴/۲۹.
