حجاب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: پوشش، حجاب، شارع مقدس، فساد اخلاقی.
پرسش: چرا حجاب کامل زنان فقط در کشور ایران اجباری است؟
پاسخ: حجاب و پوشش
زنان یکی از دستورات
اسلام است. در دیگر ادیان الهی نیز چنین دستوری وجود داشته است. در
قرآن مجید و بسیاری از
روایات محدوده آن به این صورت بیان شده است که زن در برابر نامحرمان تنها می‌تواند صورت و دو کف دست خود را
آشکار کند. بنابراین
تشریع و قانون‌مند شدن آن ربطی به حکومت‌ها و نظام‌های اسلامی و غیر اسلامی ندارد. حجاب تا آنجا که در حریم زندگی خصوصی افراد است، یک امر فردی و خصوصی است و کسی نمی‌تواند دخالت کرده؛ ولی آنگاه که به یک امر اجتماعی تبدیل شد و با
حقوق دیگران ارتباط پیدا کرد، حکومت و حاکم می‌تواند از باب
نهی از منکر و صیانت از
اخلاق و معنویت جامعه، رعایت حجاب را الزامی کند و برای آن
مجازات تعیین نماید؛ زیرا بی‌حجابی از محرمات الهی محسوب می‌گردد و طبق قاعده هر فعل حرامی قابل
تعزیر است. بنابراین آنچه بر عهده همه حکومت‌ها و نظام‌های اسلامی است، اجرای دقیق دستورات اسلام است که متأسفانه بسیاری از دولت‌های اسلامی در این زمینه کوتاهی می‌کنند.
حجاب و پوشش زنان یکی از دستورات اسلام است که در دیگر
ادیان الهی نیز چنین دستوری وجود داشته است. حجاب و پوشش زن به حدی اهمیت دارد که در
قرآن مجید و بسیاری از
روایات ، مطرح و محدوده‌ی آن بیان شده است.
خداوند متعال در
سوره‌ی نور در این‌باره می‌فرماید: «به
زنان مؤمن بگو که چشمان خود فرو گیرند و شرمگاه خود نگه دارند و زینت‌های خود را جز آن مقدار که پیداست، آشکار نکنند و مقنعه‌های خود را تا گریبان فروگذارند و زینت‌های خود را آشکار نکنند، جز برای
شوهر خود یا پدر خود و یا... و نیز چنان پای بر
زمین نزنند تا آن زینت که پنهان کرده‌اند، دانسته شود....».
در این
آیه به
وجوب پوشانیدن تمام زینت‌ها و سر و گردن در برابر نامحرمان تصریح شده است.
بسیاری معتقدند که صورت و دست‌ها از مچ به پایین (وجه و کفین) از
حکم حجاب استثنا شده‌اند و در آیه هم قراینی بر این استثنا وجود دارد؛ از جمله:
استثنای زینت ظاهر در آیه‌ی فوق، خواه به معنای محل
زینت باشد یا خود زینت، دلیل روشنی است بر اینکه پوشاندن صورت و کفین لازم نیست.
مفهوم دستور آیه فوق در مورد انداختن گوشه‌ی مقنعه (و روسری) به روی گریبان که منظور، پوشانیدن تمام سر و گردن و سینه است و سخنی از پوشانیدن صورت در آن نیست، قرینه دیگری بر این مدعاست. (توضیح: در
شأن نزول این آیه گفته‌اند که عرب‌ها در آن زمان روسری و مقنعه‌ای می‌پوشیدند که دنباله‌ی آن را روی شانه‌ها و پشت سر می‌انداختند؛ به‌طوری‌که
مقنعه پشت گوش آنها قرار می‌گرفت و تنها سر و پشت گردن را می‌پوشاند؛ ولی قسمت زیر گلو و کمی از سینه که بالای گریبان قرار داشت، نمایان بود. اسلام این وضع را اصلاح کرد و دستور داد دنباله مقنعه را از پشت گوش یا پشت سر جلو آورده و به روی گریبان و سینه بیندازند. نتیجه آن بود که تنها گردی صورت باقی می‌ماند و بقیه بدن پوشانده می‌شد).
شواهد تاریخی نیز نشان می‌دهد که نقاب زدن بر صورت در صدر
اسلام جنبه عمومی نداشته است.
ائمه طاهرین علیهم‌السلام نیز در روایات زیادی، در توضیح و
تفسیر این آیه‌ی شریفه، مقدار لازم حجاب و پوشش
واجب را بیان کرده‌اند.
فضیل یسار (یکی از یاران
امام صادق علیه‌السلام) می‌گوید، از آن حضرت سؤال کردم: آیا ذراعین (از مچ تا آرنج دست) زن، از زینتی که خداوند فرموده است، نباید آن را برای غیر شوهران‌شان آشکار کنند، محسوب می‌شود؟ حضرت فرمود: «بله و آنچه از بدن از
خمار (روسری یا مقنعه) پایین‌تر است از زینت حساب می‌شود....»: «عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه‌السلام عَنِ الذِّرَاعَیْنِ مِنَ الْمَرْأَةِ أَ هُمَا مِنَ الزِّینَةِ الَّتِی قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ قَالَ:نَعَمْ وَ مَا دُونَ الْخِمَارِ مِنَ الزِّینَةِ وَ مَا دُونَ السِّوَارَیْنِ».
هم‌چنین مسعدة بن زراره از امام صادق ـ علیه‌السلام ـ نقل می‌کند که وقتی از حضرت در‌باره زینتی که
زن می‌تواند آشکار کند سؤال شد، فرمود: «صورت و دو کف دست»: «عَبْدُاللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ زِیَادٍ قَالَ:سَمِعْتُ جَعْفَراً وَ سُئِلَ عَمَّا تُظْهِرُ الْمَرْأَةُ مِنْ زِینَتِهَا قَالَ:الْوَجْهَ وَ الْکَفَّیْن».
البته باید به دو نکته توجه داشت:
از نظر اسلام، پیدا بودن صورت زن در صورتی اشکال ندارد که بدون
آرایش یا همراه با آرایش‌های خیلی جزئی که در عرف زینت به‌حساب نمی‌آید، باشد و مفسده‌ای را هم همراه نداشته باشد.
در مواردی که بیان می‌شود که پوشیدن وجه و کفین لزومی ندارد، به این معنا نیست که نگاه و نظر به آن از طرف مرد اشکالی ندارد؛ چون ملازمه‌ای بین آن دو نیست و آنچه در اینجا بدان پرداختیم، مسئله‌ی اول است.
بنابراین
تشریع و قانون‌مند شدن حجاب زنان و تعیین محدوده آن بر عهده شارع
مقدس اسلام (خداوند متعال و
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله) بوده که به‌خوبی انجام شده است. آنچه بر عهده حکومت‌ها و نظام‌های اسلامی است، اجرای دقیق دستورات اسلام در همه زمینه‌ها و مخصوصاً در زمینه
حجاب و پوشش زنان (به‌خاطر تأثیر آن در
سلامت اخلاقی جامعه و استحکام بنیان خانواده‌ها) است.
حجاب تا آنجا که در حریم
زندگی خصوصی افراد است، یک امر فردی و خصوصی است و کسی نمی‌تواند دخالت کرده و
تجسس نماید؛ ولی آنگاه که به یک امر اجتماعی تبدیل شد و با حقوق دیگران ارتباط پیدا کرد،
حکومت و حاکم می‌تواند از باب
نهی از منکر و صیانت از
اخلاق و معنویت جامعه، حجاب را الزامی کند و برای آن
مجازات تعیین نماید.
بی‌حجابی از محرمات الهی محسوب می‌گردد و طبق قاعده هر فعل حرامی قابل
تعزیر است
و تعزیر نیز با نظرِ حاکم است؛ یعنی از دیدگاه فقهی حاکم
شرع می‌تواند برای جلوگیری از گسترش
محرمات الهی و بالخصوص بی‌حجابی، مجازات وضع کند.
متأسفانه بسیاری از دولت‌های اسلامی در این زمینه کوتاهی می‌کنند و نتیجه آن همانا گسترش فساد اخلاقی، افزایش بی‌رویه
طلاق و... است که در جوامع اسلامی مشهود است. شما داستان غم‌بار اندلس سابق و اسپانیای امروز را شنیده‌اید و حرص و ولع مراکز استعماری را برای شیوع اخلاق جنسی
غرب در بین
مسلمانان را ملاحظه می‌کنید! آیا اگر
زنان و دخترکان زیباروی طناز به بازار
جوانان پاک و اما پر از
غریزه و هیجان و
شهوت در آیند و
متاع جمال و نمای خود را در چشم و خیال
حساس آنان به حراج گذاشته و از آنان دل‌ربایی کنند، جلوگیری از آنان دخالت در حریم شخصی افراد است؟ مسلماً دخالت حاکمیت اسلامی سالم به‌عنوان آمر به معروف و نگهبان سلامت
اخلاق و معنویت دینی
جامعه است؛ البته به دور از
افراط و تفریط.
البته از دیرباز تاکنون در ایران و بسیاری از کشورهای اسلامی بحمدالله زنان
مسلمان خود مدافعان واقعی و دلبستگان
حجاب البته با مراتب مختلف آن بوده و هستند و چنانچه در
تاریخ دیده و خوانده‌اید، در مقابل کشف حجاب رضاخانی و پسرش در ایران مقاومت‌ها کردند و اینک ما هر روزه شاهد صحنه‌های زیبایی از مقاومت زنان
مسلمان در دفاع از حجاب اسلامی حتی در کشورهای غیر مسلمان مدعی
آزادی هستیم که به بهانه‌های واهی از حضور زنان در مجامع علمی و دانشگاهی جلوگیری می‌کنند.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «حجاب»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۹/۰۹.
