تربت سیدالشهدا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: تربت سیدالشهدا علیه‌السلام، دعا، بیمار، پزشک.
پرسش: شخص بیمار برای شفا یافتن لازم است نزد پزشک برود، یا تربت سیدالشهدا ـ علیه‌السلام ـ را بخورد و یا دعا کند؟!
پاسخ: این سه امر، هر یک می‌توان سبب جداگانه‌ای برای شفای مریض باشد و می‌توانند با هم جمع شوند. لکن بهتر آن است که دعا (ارتباط با خدا و تقاضای مستقیم از او) با تمام افعال ما، از جمله بهره‌گیری هر یک از این دو وسیله همراه گردد؛ زیرا عملیات پزشک و تأثیر دارو و ... و نیز شفاعت امام ـ علیه‌السلام ـ و اثربخشی تربت او، از قدرت و
اراده حق تعالی منفک و مستقل نیستند و تأثیر آنها منوط به
مشیت الاهی است. پس می‌توان بین هر سه جمع کرد. با دعا و تبرک به تربت سیدالشهدا ـ علیه‌السلام ـ به پزشک مراجعه کنیم و داروها را مصرف نماییم، تا خداوند
شفاعت ائمه ـ علیهم‌السلام ـ را پذیرفته و اثری مناسب و مطلوب را از این روند درمان پزشکی نصیب ما نماید. به‌هرحال هیچ‌گاه و در هیچ معضلی نباید از عنایات
حق و شفاعت ائمه ـ علیهم‌السلام ـ ناامید و مأیوس گردید؛ چنان‌که هیچ‌گاه نباید از فعالیت و بهره‌وری از وسایل عادی دست کشید.
استفاده از درمان‌های پزشکی، و بهره‌گیری از تربت سیدالشهدا ـ علیه‌السلام ـ و
توسل به اولیاء الله ـ علیهم‌السلام ـ و دعا کردن، سه ابزار برای شفای امراض ـ در‌صورتی‌که اجل حتمی او فرا نرسیده باشد ـ می‌باشند. این سه عامل همان‌گونه که می‌توانند به‌صورت منفرد و جداگانه، با اراده الاهی مؤثر واقع شوند و با بهره‌گیری از یکی، از دو عامل دیگر مستغنی شویم، نیز می‌توانند به‌صورت مجموعه‌ای مرکب از هر سه عامل (به‌عنوان علت تامه مرکب) سبب شفای مریض گردند؛ یعنی دعا سبب پذیرش شفاعت
امام علیه‌السلام و اثربخشی
تربت او گردد و تأثیر شفاعت امام ـ علیه‌السلام ـ و تربت او، سبب نتیجه‌بخشی بهینه عملیات پزشکی گشته و مراحل درمان به سهولت طی شود.
اما باید توجه داشت، از آن‌جا که اثربخشی دارو و نیز فعالیت پزشک و حتی شفاعت امام ـ علیه‌السلام ـ و اثربخشی تربت او منوط به إذن الاهی است؛ در بهره‌گیری از عملیات پزشکی و با تربت امام ـ علیه‌السلام ـ دعا کردن اولویت خاصی دارد؛ زیرا دعا ارتباط مستقیم با
خداوند و توجه به عدم استقلال ما سواه، در تأثیر (عنایت به توحید افعالی) است؛ از‌این‌رو در شروع هر کاری حتی توسل به
ائمه علیهم‌السلام و درخواست شفاعت ایشان. دعا؛ یعنی استمداد از حق تعالی و درخواست موفقیت از جانب او و نیز درخواست پذیرش شفاعت آن بزرگواران، اکیداً توصیه شده است.
به‌خصوص که یافتن پزشک مناسب و تشخیص دقیق بیماری و تعیین داروی اثربخش و روند صحیح درمان، دارای پیچیدگی‌های خاص خود است و
استمداد از حق ـ جلّت عظمته ـ در این راه ضروری است.
به علاوه اثربخشی تربت سیدالشهدا ـ علیه‌السلام ـ نیز دارای شرایط ذیل است که حصول آنها در این زمان مشکل است:
۱. آن خاک از حایر حسینی
برگرفته شده باشد و قرمز رنگ باشد؛
۲. پس از خروج از حایر، توسط
جن و شیاطینی که دشمن
شیعه و در کمین لمس آن خاکند، مس نشده و اثر آن زائل نگردیده باشد، (مخفیانه و در
پوشش مناسب منتقل شود)؛
۳. بسیار کم مصرف شود؛
۴. با
نیت خالص و بدون شک و تردید در اثربخشی آن، مورد استفاده قرار گیرد؛
۵. همراه با دعا و قسم دادن خداوند به حق سیدالشهدا ـ علیه‌السلام ـ و... مصرف شود.
لکن این امر مسلّم است که توجه و توسل به سیدالشهدا ـ علیه‌السلام ـ و نیز سایر اولیاء الله و تبرک به تربت منسوب به آن بزرگواران با نیت خالص، بی‌فایده نبوده و اثربخشی آنها در موارد عدیده‌ای
تجربه شده است.
البته
استجابت دعا و حتی پذیرش شفاعت توسط اولیاء الله و اذن و رضایت خداوند در شفاعت آنها، دارای شرایط ذیل می‌باشد:
۱. خالصانه و با توجه دعا کند و همراه
صلوات و
استغفار و
توبه واقعی باشد؛
۲. حقوق الاهی عبادات و مالیات اسلامی (
خمس و زکوة) را پرداخته باشد؛
۳. با سنن
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و ائمه ـ علیه‌السلام ـ مخالف نباشد؛
۴. دعاکننده، عامل به
قرآن باشد؛
۵. شکرگزار حق، در هر حالی باشد؛
۶. آمر به معروف و ناهی از منکر باشد؛
۷. همراه با استفاده از امکانات و وسایط طبیعی یا معنوی باشد (از روی تنبلی و توقع بی‌جا نباشد)؛
۸.
حق الناس در
اموال او نباشد؛
۹. به عهد و پیمان وفا کند و ... .
لکن، گاهی ممکن است که با نبودن تمام شرایط فوق، دعایی یا توسلی مؤثر واقع شود، تا عاملی برای جلب قلوب متوسلان و داعیان گردد؛ یا اتمام حجتی برای آنان باشد، تا بهانه‌ای برای رجوع به گذشته‌ی ناصحیح خود نداشته باشند؛ زیرا در مواقع مشکلات و معضلاتی که اسباب عادی از رفع آنها وامانده‌اند، عنایت و لطف خداوند و یا ائمه ـ علیهم‌السلام ـ بیش‌تر می‌گردد و راه هرگونه توجیه را بر شکاکان می‌بندند؛ و چه‌بسا این تأثیربخشی به جهت
پاداش و اجرت دادن باشد؛ یعنی شخصی در دوران عمر خود احیاناً کار خیر یا احترامی را در موردی برای اولیاء الله ـ علیهم‌السلام ـ انجام داده باشد، که این
اجابت دعا و رفع مشکل او، جبران آن کار خیر است تا طلبی و استحقاقی برای عنایت و یا شفاعت در
آخرت نداشته باشد!
نکته‌ی مهم این است که توسل به اولیاء الله ـ علیهم‌السلام ـ یا دعا، همان‌گونه که به معنای دست کشیدن از وسایل عادی و عدم استفاده از آنها و یا پیشه کردن تنبلی و سستی و واگذار کردن کار به خدا! به‌طور‌کلی نیست؛ زیرا
امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: "خداوند ابا دارد کاری را بدون استفاده از اسباب انجام دهد."
بلکه باید در کنار بهره‌گیری از وسایط عادی، توسل و دعا را برای کسب توفیق و حسن وصول به نتیجه، مد نظر داشته باشیم، استفاده از
دعا و توسل نباید فقط در جایی باشد که چشم امیدمان از وسایل عادی ـ و در این‌جا، درمان‌های پزشکی معمول ـ قطع شده باشد و همه اسباب عادی را از رفع آن ناتوان، و تمام راه‌های چاره را بر خود بسته ببینیم و آن وقت متوسل به چنین اسبابی شویم! و پس از رفع مشکل هم، همه را فراموش کنیم؛ زیرا این وضعیت و این روحیه، در آیات کثیری از قرآن کریم
و روایات فراوانی مذمت شده است، و این‌جاست که این شفاعت و اجابت، سبب اتمام
حجت بر فرد گشته و عذاب او را در آخرت تشدید می‌کند! لکن هیچ‌گاه نباید مأیوس شد و از شفاعت یا اجابت حق قطع امید کرد؛ زیرا گرچه نظام عالم، نظام سبب و مسببی است؛ اما ذات اقدس اله، مسبب الاسباب است و به همه اسباب، سببیت داده است، او به هر مسببی از سبب او و به هر کودکی از قیّم او نزدیک‌تر است و چون قیوم است (و سبب‌ساز است و امور را از راه اسباب طبیعی‌شان محقق می‌کند) گاهی نیز سبب‌سوز است؛ یعنی ممکن است در مواردی اسباب عادی را بی‌اثر کند؛ مانند آنچه که جریان ذبح اسماعیل ـ علیه‌السلام ـ یا سوزاندن
ابراهیم علیه‌السلام رخ داد. گاه، بدون دخالت اسباب ظاهری، مستقیماً از راه
غیب، فیضی می‌رساند یا با سبب ناشناخته و بدون تحقق سبب‌های عادی و شناخته شده، مسبب را می‌آفریند.
مثل داستان ناقه‌ی صالح ـ علیه‌السلام ـ یا اژدها شدن عصای
موسی علیه‌السلام و ...
نتیجه آن‌که، بهتر است در تمام افعال خویش علاوه بر بهره‌گیری از وسایط عادی، ارتباط با خدا (دعا) و
ائمه علیهم‌السلام را فراموش نکنیم و در معضلات مأیوس نباشیم و
امید به ائمه ـ علیهم‌السلام ـ و قدرت حق ببندیم.
۱.
مراحل اخلاق در قرآن، عبداللَّه جوادی آملی، نشر اسراء، قم.
۲.
جامی از زلال کوثر، محمدتقی مصباح یزدی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (قدس سره)، قم.
۳.
انگیزه پیدایش مذاهب، ناصر مکارم شیرازی، مطبوعاتی هدف، قم.
۴.
کامل الزیارات، ابن قولویه قمی، ترجمه: محمدجواد ذهنی تهرانی، پیام حق، تهران.
۵.
اشک روان بر امیر کاروان، شیخ جعفر شوشتری، ترجمه: میرزا محمدحسین شهرستانی، دارالکتاب جزایری، قم.
پایگاه اسلام کوئست.
