آیه مودّت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: شیعه،
سنی،
اهل‌بیت.
پرسش: مراد از «القربی» در آیه مودت چیست؟
«قُل لا اَسْاَلُکُمْ عَلَیهِ اَجْرًا اِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَیٰ؛
بگو از شما در برابر رسالتم، هیچ پاداشی نمی‌طلبم، مگر محبت ورزیدن به خویشاوندانم را.»
در روایات بسیاری از
مصادر شیعه و
سنّی، تأکیده شده که مقصود از «القربی»، اهل‌بیت (علیه‌السّلام) هستند. برای نمونه، در
تفسیر الثعلبی، از دانشمندان سنّی، آمده است که
اصحاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از ایشان پرسیدند:
«یا رَسولَ اللّهِ! مَنْ قَرابتُکَ الَّذینَ وَجَبَتْ عَلَینا مَودَّتُهُم؟ ای
پیامبر خدا! آن خویشاوندانت که دوستی آنان بر ما
واجب شده است، چه کسانی هستند؟
ایشان فرمود:
عَلِیٌّ وَ فاطِمَةُ وَ ابْناهُما»
علی و
فاطمه و دو پسر آنها.»
ثعلبی، بعد از گزارش این روایت می‌گوید:
حدیث کسا و دیگر احادیث مناقب این خانواده، گواه این تفسیر است.
هم‌چنین
طبری و
ثعلبی، از مفسّران اهل‌سنّت، گزارش کرده‌اند: بعد از
حادثه کربلا، هنگامی که
امام سجّاد (علیه‌السّلام) را به اسیری بردند و در کنار راه
مسجد دمشق نگه داشتند، یکی از شامیان برخاست و گفت: سپاس، خدایی را که شما را کُشت و ریشه‌کن ساخت و شاخِ
فتنه را شکست. در این هنگام، علی بن الحسین (علیه‌السّلام) فرمود: «آیا
قرآن خوانده‌ای؟».
آن مرد جواب داد: آری.
امام (علیه‌السّلام) فرمود: «سوره "ال حم" را خوانده‌ای؟».
آن مرد گفت: قرآن خوانده‌ام؛ امّا «ال حم» را خیر.
امام (علیه‌السّلام) فرمود: (قُلْ لا اَسْاَلُکُمْ عَلَیهِ اَجْراً اِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبیٰ) را نخوانده‌ای؟». آن مرد گفت: مراد، شما هستید؟!
امام (علیه‌السّلام) فرمود: «آری».
زمخشری، پس از اشاره به تطبیق «قُربی» بر اهل‌بیت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، از پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) چنین روایت می‌کند:
«مَنْ ماتَ عَلیٰ حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ ماتَ شَهیداً. الا وَ مَن ماتَ عَلیٰ حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ ماتَ مَغفوراً لَهُ. الا وَ مَن ماتَ عَلیٰ حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ ماتَ تائِباً. الا وَ مَن ماتَ عَلیٰ حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ ماتَ مُؤمِناً مُستَکمِلَ الایمانِ. الا وَ مَن ماتَ عَلیٰ حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ بَشَّرَه مَلکُ المَوتِ بِالجَنَّةِ، ثُمَّ مُنکَرٌ وَ نَکیرٌ. الا وَ مَن ماتَ عَلیٰ حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ یُزَفُّ الَی الجَنَّةِ کَما تُزَفُّ العَروسُ الیٰ بَیتِ زَوجِها. الا وَ مَن ماتَ عَلیٰ حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ فُتِحَ لَهُ فی قَبرِه بابانِ الی الجَنَّةِ. الا وَ مَن ماتَ عَلیٰ حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ جَعَلَ اللّهُ قَبرَهُ مَزارَ مَلائِکَةِ الرَّحمَةِ. الا و مَن ماتَ عَلیٰ حُبِّ آلِ مُحَمّدٍ ماتَ عَلَی السُّنَّةِ وَ الجَماعَةِ.
الا وَ مَن ماتَ عَلیٰ بُغضِ آلِ مُحَمَّدٍ جاءَ یَومَ القِیامَةِ مکتوباً بَینَ عَینَیه: ”آیسٌ مِن رَحمَةِ اللّهِ". الا وَ مَن ماتَ عَلیٰ بُغضِ آلِ مُحَمَّدٍ ماتَ کافِراً. الا وَ مَن ماتَ عَلیٰ بُغضِ آلِ مُحَمَّدٍ لَم یَشُمَّ رائِحَةَ الجنَّةِ؛
هر که با
دوستی آل محمّد بمیرد،
شهید از
دنیا رفته است. بدانید که هر کس با دوستی آل محمّد بمیرد، آمرزیده از دنیا رفته است. بدانید که هر کس با دوستی
آل‌محمّد بمیرد،
توبه‌گر از دنیا رفته است. بدانید که هر کس با دوستی آل‌محمّد بمیرد،
مؤمن و با
ایمان کامل از دنیا رفته است. بدانید که هر کس با دوستی آل محمّد بمیرد، ابتدا
فرشته مرگ و سپس
منکر و نکیر، مژده
بهشت را به او می‌دهند. بدانید که هر کس با دوستی آل‌محمّد بمیرد، همان‌گونه که عروس را به خانه شوهرش می‌فرستند، او را به‌سوی بهشت، روانه می‌کنند. بدانید که هر کس با دوستی آل‌محمّد بمیرد، دو در در
قبر وی به‌سوی بهشت، برایش باز می‌شود. بدانید که هر کس با دوستی آل‌محمّد بمیرد، خداوند، گور وی را مزار
فرشتگان رحمت، قرار می‌دهد. بدانید که هرکس با دوستی آل‌محمّد بمیرد، بر طریق سنّت و جماعت، از دنیا رفته است. بدانید که هر کس با
بغض آل‌محمّد از دنیا برود،
روز قیامت، در حالی بیاید که بر پیشانی‌اش نوشته شده است: «محروم از
رحمت خدا». بدانید هر کس با بغض آل‌محمّد بمیرد، کافر مرده است. بدانید هر کس با بغض آل‌محمّد بمیرد، بوی بهشت را استشمام نخواهد کرد.»
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «آیه مودت» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۵/۲.
