پل صراط
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلید واژه:
صراط، پل صراط،
مستقیم،
صراط مستقیم،
مرصاد.
پرسش: آیا در
قرآن به پل صراط اشاره شده است؟
پاسخ: در
قرآن و
روایات به پل صراط و خصوصیات آن اشاره شده هست.
صراط به معنای
راه است.
صراط آن‌گاه که با کلمه‌ی مستقیم توصیف گردد، به معنای
راه راست و
مستقیم می‌باشد.
در
قرآن نیز در برخی
آیات، کلمه‌ی «
صراط مستقیم» به کار رفته است که در ذیل، به این آیات اشاره می‌شود:
۱) «اهدنا الصراط المستقیم»؛
«خدایا ما را به راه مستقیم
هدایت کن.»
۲) «ان الله ربی و ربکم فاعبدوه هذا صراط مستقیم»؛
«به درستی که
خداوند،
پروردگار من و شما است. پس او را
پرستش کنید، این راه مستقیم است.»
۳) «و من یعتصم بالله فقد هدی الی صراط مستقیم»؛
«کسی که به خداوند تکیه کند، به راه مستقیم
هدایت شده است.»
۴) «و هذا صراط ربک مستقیماً قد فصلنا الآیات لقوم یذّکّرون»؛
«این راه مستقیم پروردگار تو است، به
تحقیق ما نشانه‌ها را برای کسانی که
متذکر می‌شوند، توضیح دادیم.»
علاوه بر آنچه ذکر شد، آیات ۷۱و ۷۲ سوره‌ی
مریم: « و همه شما (بدون
استثنا) وارد
جهنم می‌شوید، این،
امری است حتمی و فرمانی است قطعی از پروردگارتان.
سپس آنها را که
تقوا، پیشه کردند از آن رهائی می‌بخشیم، و
ظالمان را در حالی که ( از
ضعف و
ذلت ) به زانو درآمده‌اند، در آن رها می‌کنیم »، می‌تواند اشاره‌ای به پل صراط داشته باشد.
در همه‌ی این
آیات، مراد از «
صراط مستقیم»،
راه راست و طریق
هدایت در همین دنیا است که اگر کسی در این
دنیا در این مسیر قدم بردارد، در
آخرت نیز در مسیر
مستقیم و صراط مستقیم است؛ یعنی نتیجه‌ی اعمال صحیح خود را در دنیا، خواهد دید.
واضح است که مراد
قرآن مجید از «صراط مستقیم» در این آیات،
عمل کردن به مجموعه‌ی دستورات و
احکام نورانی الهی است که به منزله‌ی بهترین راه و روش زندگی انسان‌ها در این
جهان است و عمل به این دستورات، همانند
حرکت در جاده‌ی مستقیمی است که
انسان را به هدایت می‌رساند.
به همین دلیل می‌باشد که در بعضی روایات، از
ائمه، به صراط مستقیم تعبیر شده است.
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «صراط، یعنی طریق
معرفت خداوند، و شامل دو صراط می‌شود، صراطی در دنیا و صراطی هم در آخرت.
اما صراط در دنیا، امامی است که
اطاعت او
واجب است و اما صراط در آخرت، پلی است که بر روی
جهنم زده شده است، و هر کسی در دنیا از
صراط دنیا، به درستی رد شود (یعنی
امام خود را بشناسد و او را اطاعت کند) در
آخرت نیز از پل آخرت به آسانی می‌گذرد. و کسی که در دنیا امام خود را نشناسد، در آخرت هم، قدمش بر پل آخرت می‌لغزد و به درون جهنم
سقوط می‌کند.»
امام صادق (علیه السلام) در مورد
آیه ۱۴ سوره‌ی
فجر: «ان ربک لبالمرصاد»
«زیرا پروردگارت به کمینگاه است»؛ می‌فرماید: «
مرصاد پلی است بر طریقی که از
جهنم می‌گذرد و کسی که
حق مظلومی بر گردن او باشد، از آن نخواهد گذشت.»
البته این بیان امام صادق(علیه السلام) از قبیل بیان یکی از مصادیق مرصاد (کمین گاه) است. چرا که کمین گاه الهی منحصر به
قیامت و پل معروف صراط نیست و خداوند در همین دنیا نیز در کمین
ظالمین است....»
«پل صراط» واقعیتی است که هم در
قرآن مجید به آن اشاره شده و هم در
روایات، خصوصیات و ویژگی‌های آن بیان گردیده است.
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «بر روی جهنم پلی است که از مو باریک تر و از
شمشیر برنده‌تر است.»
پیامبر اکرم (صلی الله وعلیه وآله) فرمودند:«
ثابت قدم ترین شما بر صراط (پل صراط)، کسی است که
محبتش نسبت به
اهل بیت من بیشتر است.»
نکته‌ی قابل توجه این است که پل صراط، یکی از
مواقف روز قیامت است و در روایات، از آن با تعابیر مختلفی هم چون
پل،
صراط، پل صراط، پل
جهنم و... یاد شده است.
ولی منظور همه‌ی این روایات، این موقف است که به جهت آشنایی بیشتر اذهان ساده‌ی مردم، از آن به پل تعبیر شده است، نه اینکه مثل پل‌های این دنیا دارای پایه‌هایی باشد و راه گذشتن مردم و حیوانات و وسائل نقلیه باشد.
مراد از پل و صراط در
قرآن مجید و روایات، یعنی راه، مسیر،
روش،
مکتب و به عبارت دیگر، مردم باید بدانند که آن مکتب و طریقی که آنان را به
سعادت حقیقی و ابدی می‌رساند، یک مکتب و راه و روش، با خصوصیات و ویژگی‌های خاص یعنی
دین پروردگار متعال (
اسلام حقیقی) می‌باشد و تنها، قدم گذاشتن در این راه است که موجب نجات و
رستگاری است.
و از طرف دیگر،
غفلت از
معرفت واقعی به ویژگی‌ها و ظرایف و دقایق این راه، موجب انحراف از آن و افتادن در مسیر
گمراهی است.
بنا بر این
تفسیر، پل صراط، که در روایات برنده تر از «شمشیر» و باریک تر از «مو» توصیف شده است، راه بسیار دقیق و حساب شده‌ای است که
خداوند در همین
دنیا، نقطه شروع و ابتدای آن را قرار داده است و ادامه‌ی این راه به جهان
آخرت متصل می‌شود. بنابراین، کسانی که می‌خواهند از صراط و پل آن به راحتی عبور کنند باید از هم اکنون و در همین دنیا مواظب باشند که در این مسیر بوده و از این مسیر خارج نشوند.
و به تعبیر دقیق تر، پل صراط در قیامت، بروز و
ظهور همان پل صراط در دنیاست که از آن به
امام و... تعبیر شده است.
اسلام کوئیست.
