هدف از آفرینش
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: هدف از خلقت،
خلقت آدم،
آفرینش انسان‌ها.
پرسش: از حدیث قدسی که می‌گوید: «
یا ابن آدم خلقت الاشیاء لاجلک و خلقتک لاجلی؛ همه چیز برای انسان آفریده شده است و انسان برای خدا» را چه‌گونه
تفسیر می‌کنید؟
پاسخ: انسان برای رسیدن به خدا و نزدیک شدن به او و کسب
مقام قرب و رسیدن به کمال الهی خلق شده است و رسیدن به
کمال و قرب و دریافت رحمت به‌طور ذاتی ارزشمند است و ماورای آن خوبی دیگری نیست، تنها موجودی که از قرب و کمال الهی بهره‌مند می‌شود، انسان است، و این انسان در نهایت جایگاهش نزد
پروردگار است و در جوار
رحمت الهی آرام می‌گیرد. انسان اشرف و گل سرسبد مخلوقات
جهان هستی و خلیفه و جانشین
خدا بر روی
زمین است و تمام آن‌چه که خلق شده، همگی به خاطر وجود آدم است و مخلوقات هستی همگی به پاس خلقت انسان
خلق شده‌اند.
برای پاسخ به این سؤال باید گفت که: در خلقت و
آفرینش موجودات دو هدف قابل تصور است:
یکی هدف متوسط که خلقت برای
عبادت و
بندگی خداست؛ چنان‌که قرآن کریم می‌فرماید: «
و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون؛
جن و انس را
خلق نکردم، مگر برای عبادت و بندگی... .
و دیگری، هدف عالی و غایی که رسیدن به مبدأ
نور هستی است؛ یعنی منتهی‌الیه سیر مخلوقات
خداوند متعال است: «
و انّ الی ربک المنتهی؛
انتهای سیر
انسان به‌سوی پروردگار است»؛ پس
هدف غایی و عالی
خلقت رسیدن به
کمال و نزدیک شدن انسان به خداوند متعال است.
انسان اشرف و گل سرسبد مخلوقات
جهان هستی و خلیفه و جانشین
خدا بر روی
زمین است و تمام آن‌چه که خلق شده، همگی به خاطر وجود آدم است و مخلوقات هستی همگی به پاس خلقت انسان
خلق شده‌اند.
چنان‌که خداوند متعال در
حدیث قدسی می‌فرماید: «
یا ابن آدم خلقت الاشیاء لاجلک؛
ای فرزند
آدم تمام اشیا را به خاطر تو خلق کردم».
و در
قرآن کریم نیز تصریح شده که «
و لقد کرمنا بنی‌ادم و حملناهم فی البر و البحر و رزقناهم من الطیبات و فضلناهم علی کثیر ممن خلقنا تفضیلا؛
ما بنی‌آدم را گرامی داشتیم و آنها را در خشکی و
دریا (بر مرکب‌های راهوار) حمل کردیم، و از انواع روزی‌های پاکیزه به آنها
روزی دادیم، و بر بسیاری از خلق خود برتری بخشیدیم.» که کلمه کثیر در
آیه یاد‌شده به معنای جمیع است.
اما خداوند متعال در بخشی دیگر از حدیث قدسی می‌فرماید: «
... و خلقتک لاجلی؛
و تو را خلق کردم برای خودم.
حدیث مذکور دلیل بر اثبات هدف دوم (عالی و غایی) خداوند متعال از
خلقت انسان است؛ یعنی انسان برای رسیدن به خدا و نزدیک شدن به او و کسب
مقام قرب و رسیدن به کمال الهی خلق شده است و رسیدن به
کمال و قرب و دریافت رحمت به‌طور ذاتی ارزشمند است و ماورای آن خوبی دیگری نیست، تنها موجودی که از قرب و کمال الهی بهره‌مند می‌شود، انسان است، و این انسان در نهایت جایگاهش نزد
پروردگار است و در جوار
رحمت الهی آرام می‌گیرد.
۱. محمدتقی مصباح یزدی،
معارف قرآن، قم، در راه حق، چ ۱، ۱۳۶۷، ص ۳۱۹ ۴۳۴.
۲. محمد‌امین صادق ارزگانی،
انسان از نگاه امام خمینی و عارفان مسلمان، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چ ۱، ۱۳۸۲.
۳.
انسان‌شناسی، تهیه و تدوین مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، چ ۱، ۱۳۷۷.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «هدف از آفرینش»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۱/۲۴.
