سینه‌زنی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: عزاداری ، سینه‌زنی،
امام حسین علیه‌السلام.
پرسش: لطفاً علت و منشأ سینه زدن یا به‌طور کلی زدن خویش، به‌خاطر امام حسین ـ علیه‌السلام ـ را
توضیح دهید؟ در جست‌و‌جویی که انجام دادم، مطلبی را مبنی بر اینکه
رسول خداوند ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ سفارشی بدین منوال داشته باشند، نیافتم. آیا پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ همانند عملی که شیعیان در عزای امام حسین ـ علیه‌السلام ـ انجام می‌دهند، انجام داده است؟ در صورت صحت این مطلب بفرمایید که این سفارش در کجا وارد شده است؟
پاسخ: عزاداری برای امام حسین ـ علیه‌السلام ـ از فروعات
مذهب شیعه است و دلایل زیادی آن را تأئید می‌کند و درباره شیوه عزاداری هم باید گفت: تا مادامی‌که چگونگی اقامه عزا با اصلی از اصول
اسلام و آیه و روایتی که در سنت آمده است، تنافی نداشته باشد، اشکالی ندارد و عرف‌های مختلف می‌توانند شیوه‌هایی مختلف را برای برپایی مراسم عزا داشته باشند.
لازم به تذکر است که براساس روایات متعدد و حدیث ثقلین، سنت نیز در کنار
قرآن، از منابع اصیل اسلامی به حساب می‌آید و طبق دیدگاه شیعه سخنان امامان شیعه نیز از نظر حجیت و اعتبار در عرض سخنان
پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ است؛ ازاینرو اگر سنتی از امامان ما در این رابطه وجود داشته باشد، در جواز این کار کافی است.
پیش از پرداختن به پرسش تذکر نکاتی لازم به نظر می‌رسد:
براساس روایات متعدد و
حدیث ثقلین، سنت نیز (که عبارت است از قول، فعل و تقریر
معصوم ) در کنار قرآن، از منابع اصیل اسلامی به حساب می‌آید.
براساس دیدگاه شیعه، سخنان امامان شیعه نیز از نظر حجیت و اعتبار در عرض سخنان پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ است؛ ازاینرو اگر سنتی از امامان ما در این رابطه وجود داشته باشد، در جواز این کار کافی است.
عزاداری برای امام حسین ـ علیه‌السلام ـ از فروعات مذهب شیعه است و دلایل زیادی آن را تأئید می‌کند و درباره شیوه عزاداری هم باید گفت: تا مادامی‌که چگونگی اقامه عزا با اصلی از اصول
اسلام و آیه و روایتی که در سنت آمده است، تنافی نداشته باشد، اشکالی ندارد و عرف‌های مختلف می‌توانند شیوه‌هایی مختلف را برای برپایی مراسم عزا داشته باشند.
ما معتقدیم دلایلی زیادی برای اثبات مشروعیت عزاداری و سینه‌زنی برای امام حسین ـ علیه‌السلام ـ وجود دارد. در این بین ما تنها به دو مورد از
سنت معصومان ـ علیهم‌السلام ـ اشاره می‌کنیم:
امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید: در شبی که پدر بزرگوارم فردای آن شهید شد (عاشورا)، در
خیمه نشسته بودم و عمه‌ام زینب به پرستاری من مشغول بود. پدرم به خیمه خود رفته و جوین
غلام ابوذر،
شمشیر آن حضرت را اصلاح می‌کرد و پدرم می‌فرمود: وای بر تو ای روزگار در هر بامداد و شبانگاهی بسیاری از
یاران و دوستان را نابود می‌سازی و به عوض هم اکتفا نمی‌کنی؛ آری سررشته همه در دست خداست و هر ذی‌حیاتی به راهی خواهد رفت که من می‌روم.
و همین مضامین را دو یا سه بار مکرر فرمود. من از شنیدن این مضامین به هدف آن حضرت توجه کرده، گریه گلوی مرا فرا گرفت؛ ولی خودداری کرده و آرام گرفتم و دانستم که بلا نازل شده؛ اما عمه‌ام
زینب به مجرد اینکه مضامین
اشعار را شنید، بر اثر رقت قلبی که ویژه
زنان است، نتوانست خودداری نماید، با حالت تحیر از خیمه خارج شده، به جانب آن حضرت روان گردید و عرضه داشت: ای کاش می‌مردم، امروز مادرم فاطمه و پدرم
علی و برادرم حسن
وفات یافتند، ای یادگار گذشتگان و سرپرست بازماندگان! امام حسین ـ علیه‌السلام ـ به خواهر بزرگوارش توجهی کرده با دیده اشکبار فرمود: خواهرم! کاری کن
شیطان به تو دست پیدا نکند و پرده صبرت را پاره نکند و فرمود: اگر مرغ قطا را به حال خود می‌گذاردند، آسوده می‌خوابید. زینب ـ سلام‌الله‌علیها ـ گفت: برادرم خود را برای
مرگ آماده ساخته! این آمادگی شما قلب مرا مجروح ساخت و طاقتم را طاق نمود و بدون درنگ
سیلی به صورت خود زد و گریبان چاک نمود و غشوه بر او عارض شده بر زمین افتاد. حسین ـ علیه‌السلام ـ کنار خواهر آمده، آب به صورتش ریخت و او را به هوش آورده، فرمود: خواهرم آرام باش و از خدا بپرهیز و به خواست او خشنود شو و بدان که اهل
زمین می‌میرند و آسمانی‌ها باقی نمی‌مانند و ماسوای خدا نابود می‌شوند و جز او که موجودات را آفریده و مردم را مبعوث می‌سازد و یکتای بی‌همتاست دیگری زنده نخواهد ماند.
از دو جهت می‌توانیم از این حدیث برای جایز بودن سینه‌زنی استفاده نماییم.
با توجه به این حدیث درمی‌یابیم که
امام ـ علیه‌السلام ـ در مقابل کار خواهرش که
سیلی به صورتش زده بود، تنها به نصیحت اکتفا نمود و هرگز از این کار ـ به‌ویژه (
سیلی به صورت زدن) ـ نهی ننمود؛ در صورتی که اگر این کار منع شرعی و
حرمت داشت، لازم بود آن حضرت او را نسبت به آن متذکر می‌شد.
با توجه به شخصیت خود
حضرت زینب که امام
معصوم (
سجاد ) در حقش فرمود: بحمد اللَّه که تو عالم و دانا به حقایق احوال اهل دنیایی و محتاج به
تعلیم و تفهیم نیستی،
نمی‌توان پذیرفت که این‌گونه آشکارا، کار حرامی را مرتکب شود.
مسافر، غلام
امام کاظم ـ علیه‌السلام ـ می‌گوید: وقتی خواستند
حضرت موسی بن جعفر ـ علیه‌السلام ـ را ببرند، به حضرت
علی بن موسی‌الرضا ـ علیه‌السلام ـ دستور داد تا زنده است هر شب در خانه‌اش بخوابد تا وقتی خبری به او برسد. گفت: ما هر شب برای حضرت رضا ـ علیه‌السلام ـ در دهلیز رختخواب می‌انداختیم، پس از
نماز عشا در آنجا می‌خوابید صبح به منزل خود می‌رفت، همین وضع تا چهار سال ادامه یافت. یک شب رختخواب انداختیم؛ ولی نیامد، ما و
زن و بچه آن حضرت از تأخیر ایشان خیلی ناراحت شدیم. فردا صبح به خانه آمد، داخل
حرم شد و پیش ام‌احمد رفت فرمود: آنچه پدرم به
امامت در اختیارت گذاشته بده. ام‌احمد ناله‌ای زده، با دست به صورت خود نواخت و گریبان چاک‌زده گفت: به خدا، آقایم از دنیا رفت!
امام علی بن موسی‌الرضا ـ علیه‌السلام ـ او را نگه داشت، به او فرمود: حرفی در این مورد نزن و اظهار ناراحتی نکن تا خبر رسمی به فرمان‌دار برسد. زنبیلی که محتوای امانت‌ها بود، با دو هزار یا چهار هزار دینار در
اختیار او گذاشت و به دیگری نداد.
این
حدیث نیز که از کتاب معتبر (کافی) نقل شده، جواز این
عمل (بر سر و سینه زدن) را می‌رساند؛ زیرا براساس نقل این حدیث مانعی از نهی آن حضرت وجود نداشت و اگر این کار منع شرعی داشت، لازم بود که آن حضرت به او تذکر می‌فرمودند.
بنابراین بی‌گمان عزاداری‌هایی که امروزه به‌طور متعارف (نه به‌صورت افراط) صورت می‌گیرد و مردم دل‌سوخته و دوست‌داران اهل بیت و
امام حسین برای ابراز هم‌دردی بر سینه‌هایشان می‌زنند، جایز می‌باشد.
پایگاه اسلام کوئست.
