رؤیا دیدن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: رؤیا دیدن، هدف، مرگ، خواب، حیاتی برتر.
پرسش: مقصود و هدف از رویا دیدن چیست؟ چرا خداوند رؤیا را پدید آورد؟
پاسخ: رؤیا دیدن، یکی از آیات و نشانه‌های الهی و دریچه‌ای به عالم غیب است که به عنوان یک خاصیت و ویژگی طبیعی در
خلقت روح و جسم انسان قرار داده شده است.
رؤیا دیدن، یکی از
آیات و نشانه‌های الهی («
وَ مِنْ آیاتِهِ مَنامُکُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهارِ وَ ابْتِغاؤُکُمْ مِنْ فَضْلِهِ اِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَسْمَعُونَ » و از نشانه‌های
قدرت او خوابیدن شماست در
شب و
روز و به طلب روزی برخاستن شماست. در این عبرت‌هایی است برای مردمی که می‌شنوند.)
و دریچه‌ای به
عالم غیب است.
از یک دیدگاه
خواب و رؤیا دیدن، عبارت است از: حالت انتقال
انسان از عالم بیرون به عالم درون خویشتن و یکی از مهم‌ترین زمینه‌ها برای
خودشناسی انسان است.
رویا‌هایی که انسان می‌بیند، فی الجمله بازگوکننده
جهان درون او هستند؛ بنابراین کسانی که به‌طور دائم دچار
کابوس هستند، نشانگر این است که در وضعیت معنوی خوبی نبوده و باید تغییری در
زندگی خود ایجاد کنند؛ هم‌چنان که رویا‌های خوب و بشارت‌دهنده نیز، خبر از صفای درونی فرد می‌دهند.
بنابراین یکی از حکمت‌های مهمی که خواب و رویا دیدن برای انسان دارد همان خودشناسی و تأمل در عالم ضمیر ناخود آگاه است. علم تعبیر خواب در واقع چیزی جز تأمل فرد در عالم درون خود و تلاش برای فهم معانی مثالی عالم رؤیا نیست.
از نظر
حکما، رؤیا دیدن موهبتی الهی است که از طریق آن انسان قادر است تا نیم‌نگاهی به جهان باطن و باطن جهان داشته باشد. اگر
رؤیا به عنوان یک پدیده فطری وجود نداشت، گفتار اولیا و
انبیا در مورد
عالم آخرت و جهان‌های غیبی به سختی برای انسان‌های عادی قابل فهم بود. حال آن‌که با تجربه رویا که مراتب و درجات گسترده‌ای را شامل می‌شود، بسیاری از حقایق توحیدی و معارف غیبی هرچند در حدی پایین‌تر، قابل درک و
تجربه است.
از جمله می‌توان به شباهت بین رویا و تجربه مرگ اشاره کرد. طبق
آیه قرآن، خواب (منام)، تجربه کوتاه‌مدتی از
مرگ و سیر اخروی است:
«
خداوند روح (
نفس) انسان‌ها را به هنگام مرگ و نیز هنگامی که در خواب هستند قبض می‌کند، از این گروه آن‌ها که فرمان مرگشان صادر شده می‌میرند و گروه دیگر باز فرستاده می‌شوند و به زندگی خود تا سرآمد معیّن ادامه می‌دهند. در این امر، نشانه‌های حکمت‌آموزی برای اهل
تفکر نهفته است».
.
طبق این آیه شریفه، خداوند ـ چه در حالت خواب و چه در واقعه مرگ ـ روح (نفس) را قبض (توفّی) می‌کند و تفاوت تنها در اجلی است که برای مرگ تعیین شده و در حالت خواب، روح (نفس) دوباره به جسم فرستاده می‌شود.
همچنین این آیه نشان می‌دهد که اهل تفکر و تأمل با فکر کردن در مورد واقعه خواب و رویا به حقایق غیبی و حکمت‌های الهی فراوانی دست می‌یابند.
بنابراین رؤیا دیدن همچون مرگ، یک خاصیت و ویژگی طبیعی است که در
خلقت روح و جسم انسان قرار داده شده و از این دیدگاه، هم خواب و هم مرگ، تجربه حیاتی برتر بوده و هرگز به معنای نزدیک شدن به نابودی و عدم نیست؛ هرچند
خواب و مرگ هر دو همراه با رخوت حواس ظاهری و جسمانی هستند (که البته در تجربه مرگ روح به‌کلی از بدن عنصری و مادی قطع
علاقه می‌کند)، ولی این صرفاً به معنای ورود به سطح برتری از آگاهی است.
یکی از حکمت‌های الهی که در رؤیا دیدن است، مربوط به هدایت باطنی انسان‌هاست. از این نظر، رؤیا زمینه‌ای برای دریافت هدایت‌های الهی محسوب می‌شود.
می‌دانیم که رویا مراتب و انواع مختلفی داشته و بخشی که از آن، که با عنوان
رؤیای صادقه و صالحه تعبیر می‌شود، جنبه الهی داشته و در
قرآن و
روایات نیز مورد تأیید و تأکید قرار گرفته است:
ابن‌عباس از
پیامبر اسلام چنین نقل می‌کند:
«آگاه باشید که از بشارت‌های
نبوت چیزی باقی نمانده، مگر رویای صالح که فرد
مسلمان یا خود آن را می‌بیند و یا دیگران در مورد او می‌بینند».
در
روایت دیگری می‌فرمایند:
«رویای صادقه جزئی از هفتاد جزء نبوت است».
همچنین در
تفسیر آیه: «
لَهُمُ الْبُشْری فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا ...»
از پیامبر اسلام نقل شده است که فرمودند:
«منظور از این آیه،
رؤیای صالحه است که
مؤمن به واسطه آن
بشارت داده می‌شود و جزئی از شصت و چهار جزء نبوت است، هرکس چنین رؤیایی دید، آن را به فردی که دوست‌دار اوست، بازگوکند؛ اما اگر رؤیایی غیر صالح (خواب بد) دید، چنین رؤیایی از جانب
شیطان است تا باعث
غم و اندوه او شود؛ پس سه بار بر سمت چپ خود بدمد (این فکر را از خود دور کند) و آن را به کسی نقل نکند».
سایت اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «رؤیا دیدن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۱/۱۵.
