حفظ قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حفظ قرآن، افسردگی، حقایق و
معارف قرآن.
پرسش: آیا بین حفظ
قرآن و افسردگی رابطه‌ای وجود دارد؟ چرا برخی از کسانی که قرآن حفظ می‌کنند ( با وجود تحصیل موفقیت گام به گام در این امر) دچار افسردگی می‌شوند؟
پاسخ: جواب این پرسش در توجه به چند نکته روشن خواهد شد:
اگر منظور شما از افسردگی،
افسردگی روحی و روانی است، باید گفت: نه‌تنها هیچ رابطه و ملازمه‌ای بین حفظ کردن قرآن و افسردگی روحی وجود ندارد، بلکه برعکس چه‌بسا موجب ابتهاج و
نشاط روحی خواهد شد؛ چراکه قرآن به جهت معنویت و نورانیتی که دارد، موجب
شادی و نشاط روحی و روانی
حافظ قرآن خواهد شد و ما نیز چنین افرادی را خود شاهد بوده‌ایم:"
الا بذکر الله تطمئن القلوب "؛ همانا ذکر و یاد خدا به
انسان آرامش روحی و روانی می‌بخشد.
البته این در ارتباط با کسانی است که مفاهیم قرآن را درک کرده باشند و با آن زندگی کنند و
انس و الفت داشته باشند.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی‌الله‌علیه‌واله: "إِنَّ أَحَقَّ النَّاسِ بِالتَّخَشُّعِ فِی السِّرِّ وَ الْعَلَانِیَةِ لَحَامِلُ الْقُرْآنِ وَ إِنَّ أَحَقَّ النَّاسِ فِی السِّرِّ وَ الْعَلَانِیَةِ بِالصَّلَاةِ وَ الصَّوْمِ لَحَامِلُ الْقُرْآنِ ثُمَّ نَادَی بِأَعْلَی صَوْتِهِ یَا حَامِلَ الْقُرْآنِ تَوَاضَعْ بِهِ یَرْفَعْکَ اللَّهُ وَ لَا تَعَزَّزْ بِهِ فَیُذِلَّکَ اللَّهُ یَا حَامِلَ الْقُرْآنِ تَزَیَّنْ بِهِ لِلَّهِ یُزَیِّنْکَ اللَّهُ بِهِ وَ لَا تَزَیَّنْ بِهِ لِلنَّاسِ فَیَشِینَکَ اللَّهُ بِه".
عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ ـ علیه‌السلام ـ قَالَ: "قُرَّاءُ الْقُرْآنِ ثَلَاثَةٌ: رَجُلٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ فَاتَّخَذَهُ بِضَاعَةً وَ اسْتَدَرَّ بِهِ الْمُلُوکَ وَ اسْتَطَالَ بِهِ عَلَی النَّاسِ. وَ رَجُلٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ فَحَفِظَ حُرُوفَهُ وَ ضَیَّعَ حُدُودَهُ وَ أَقَامَهُ إِقَامَةَ الْقِدْحِ فَلَا کَثَّرَ اللَّهُ هَؤُلَاءِ مِنْ حَمَلَةِ الْقُرْآنِ وَ رَجُلٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ فَوَضَعَ دَوَاءَ الْقُرْآنِ عَلَی دَاءِ قَلْبِهِ فَأَسْهَرَ بِهِ لَیْلَهُ وَ أَظْمَأَ بِهِ نَهَارَهُ وَ قَامَ بِهِ فِی مَسَاجِدِهِ وَ تَجَافَی بِهِ عَنْ فِرَاشِهِ فَبِأُولَئِکَ یَدْفَعُ اللَّهُ الْبَلَاءَ وَ بِأُولَئِکَ یُدِیلُ اللَّهُ مِنَ الْأَعْدَاءِ وَ بِأُولَئِکَ یُنَزِّلُ اللَّهُ الْغَیْثَ مِنَ السَّمَاءِ فَوَ اللَّهِ لَهَؤُلَاءِ فِی قُرَّاءِ الْقُرْآنِ أَعَزُّ مِنَ الْکِبْرِیتِ الْأَحْمَرِ".
بدیهی است کسانی که فقط به حفظ قرآن اکتفا کرده باشند، بدون درک حقایق و معارف آن و یا برای مقاصد دنیایی به این کار اقدام کرده باشند، نفعی از این کار نخواهند برد؛ چنان‌که از روایات نیز چنین استفاده می‌شود:
قال امیرالمؤمنین:"أَلَا لَا خَیْرَ فِی عِلْمٍ لَیْسَ فِیهِ تَفَهُّمٌ أَلَا لَا خَیْرَ فِی قِرَاءَةٍ لَیْسَ فِیهَا تَدَبُّرٌ أَلَا لَا خَیْرَ فِی عِبَادَةٍ لَیْسَ فِیهَا تَفَقُّهٌ".
قال امیرالمؤمنین: عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ـ علیه‌السلام ـ فِی حَدِیثٍ قَالَ: "إِنَّ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَقْرَأُ الْقُرْآنَ لِیُقَالَ فُلَانٌ قَارِئٌ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَقْرَأُ الْقُرْآنَ لِیَطْلُبَ بِهِ الدُّنْیَا وَ لَا خَیْرَ فِی ذَلِکَ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَقْرَأُ الْقُرْآنَ لِیَنْتَفِعَ بِهِ فِی صَلَاتِهِ وَ لَیْلِهِ وَ نَهَارِهِ".
و پس از مدتی در خود دل‌سردی و
یأس احساس می‌کنند. این امکان نیز وجود دارد که پس از سعی و تلاش فراوانی که در حفظ نمودن قرآن کرده و به
حافظه خود فشار آورده، از نظر جسمی دچار خستگی شده باشد و افسرده به نظر آید که ان‌شاء‌الله به مرور زمان این
خستگی و کسالت جسمی برطرف خواهد شد.
از جهت دیگر معمولاً چنین شخصی به دلیل ارتباط مداوم و
انس با قرآن و تأمل و دقت در
آیات الهی برای حفظ کردن، سخنان دل‌نشین [[|خدای متعال]] در دل و جانش اثر گذاشته ـ که ان‌شاء‌الله چنین است ـ و در چهره‌اش نمایان شده است؛ اما به نظر افسرده می‌آید؛ زیرا هنگامی‌که آیات
انذار را مرور می‌کند،
ترس جهنم و
عذاب الهی را چنان باور دارد که گویی آن را دیده و در عذابش گرفتار است.
چنان‌که
امام عارفان
علی علیه‌السلام در اوصاف پارسایان می‌فرماید:" وهم والنار کمن قد رآها، فهم فیها معذبون... قلوبهم محزونه، و شرورهم مأمونه، و اجسادهم نحیفه... ینظر الیهم الناظر فیحسبهم مرضی و ما بالقوم من مرض..."؛ پارسایان (
متقین) انسان‌های برجسته‌اند:...
جهنم را چنان باور دارند که گویی آن را دیده و در عذابش گرفتارند،
قلب هایشان از
غم آکنده است... جسمشان نحیف و لاغر است... ترس الهی آنان را چونان تیر تراشیده لاغر کرده است، هرکه به آنان می‌نگرد، می‌پندارد که بیمارند؛ اما حقیقت این است که آنان را هیچ
بیماری نباشد و می‌گوید مردم در اشتباه‌اند..."!.
بنابراین هیچ ارتباطی بین
حافظ قرآن شدن و افسردگی وجود ندارد.
البته اگرچه در دنیای کنونی که ابزار و وسایل حفظ قرآن فراوان است، این کار برای همه توصیه نمی‌شود. حفظ قرآن برای گذشته‌های بسیار دور که هیچ‌گونه امکاناتی؛ نظیر کاغذ، نوار و... برای حفظ و نگهداری قرآن وجود نداشت، کار پسندیده‌ای بود؛ اما امروز با پیشرفت وسایل و امکانات برای حفظ و نگهداری متون
مقدس، بهتر آن است که انسان وقت و
استعداد خویش را صرف مطالعه و دقت در
آیات قرآن کند، تا به معارف بی‌کرانش دست یابد و آنها را در مسیر
سعادت و
کمال به کار بندد.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «حفظ قرآن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۷/۲۵.
