• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شادی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: شادی، نشاط، قرآن.

پرسش: آیا در قرآن کریم درباره شادی و نشاط مطلبی آمده است؟

پاسخ: اسلام اهمیت خاصی به شادی و نشاط داده است؛ اما برای آن معیار و ملاکی نیز تعیین کرده است، شادی‌هایی که در راستای اهداف مقدس اسلام و احیای ارزش‌های انسانی باشد؛ ممدوح و پسندیده است.





شادی در قرآن، جایگاه خاصی دارد و به گونه‌های مختلف، مورد تأیید و توجه قرآن قرار گرفته است؛ اما نه شادی بیهوده و عیش، بلکه شادی توأم با اهداف الهی و انسانی.




آیات قرآن به صورت کلی به شادی پرداخته، اما احادیث به صورت مفصل و جزئی به شادی و اسباب آن اهتمام خاص نشان داده است.؛ لذا آیات قرآن درباره شادی دو دسته‌اند؛


۲.۱ - دعوت به شادی


دسته‌ای از آیات، مؤمنین را دعوت به شادی نموده؛ مانند آیه:

«قل بفضل الله و برحمته فبذلک فلیفر حوا هو خیر ممّا یجمعون»؛ «(ای رسول خدا!) به خلق بگو که شما باید منحصراً به فضل و رحمت خدا شادمان شوید (و به نزول قرآن مسرور باشید) که آن بهتر و مفیدتر از ثروتی است که برای خود‌ اندوخته می‌کنید».

هم‌چنین قرآن، زمانی که وعده‌های الهی، مبنی بر نصرت و پیروزی در میان اهل کتاب بر مشرکان مجوس، محقق می‌شود، می‌فرماید:

«... و یومئذٍ یفرح المؤمنون بنصرالله»؛ و در آن روز (که رومیان فاتح شدند) مؤمنان شاد می‌شوند به یاری خداوند...».

بنابراین شادی‌ها براساس ارزش‌ها و اهداف مقدس قرآن و پیروزی موحدین بر مشرکین است.


۲.۲ - مذمت شادی


دسته دیگری از آیات قرآن، شادی را مذمت نموده، مانند:

قرآن مجید در داستان قارون که فردی خودخواه و مغرور بود و شادی‌های مستانه داشت. از زبان قومش می‌فرماید: «اذ قال له قومه لاتفرح انّ الله لا یحب الفرحین؛ به خاطر بیاور هنگامی که قوم قارون به او گفتند: این همه شادی مغرورانه مکن که خداوند شادی‌کنندگان مغرور را دوست نمی‌دارد».

هم‌چنین در بیان عذاب‌های دوزخیان می‌فرماید: «ذلکم بما کنتم تفرحون فی الارض بغیر الحقّ و بما کنتم تمرحون؛ این (عذاب) به خاطر آن است که به ناحق در زمین شادی می‌کردید و از روی غرور و مستی به خوشحالی می‌پرداختید».




احادیث معصومین که مفسر و مبین آیات الهی می‌باشد، معیار و ملاک شادی‌ها را بیان کرده است؛ مانند:


۳.۱ - شادی در سایه اطاعت


حضرت علی (علیه‌السلام) می‌فرماید: «سرور المومن بطاعة ربّه و حزنه علی ذنبه»؛ شادی مؤمن به طاعت پروردگار می‌باشد و حزنش بر گناه و عصیان است.


۳.۲ - شادی و پرهیز از گناه


از پیامبر اسلام (صلي‌الله‌عليه‌وآله) سؤال شد: بهترین بندگان خدا چه کسانی هستند؟ فرمود: آن‌هایی هستند که وقتی نیکی می‌کنند، خوشحال می‌شوند و زمانی که بدی کردند، ناراحت هستند و طلب استغفار می‌کنند».
[۷] محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ج۲، ص۴۳۹.



۳.۳ - احیای ارزش‌ها


امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «شادی به سه خصلت است: وفاداری، رعایت حقوق دیگران، ایستادگی در گرفتاری‌ها و مشکلات».


۳.۴ - احیای حق


حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه‌ای به عبدالله بن عباس می‌فرماید: شادی تو به خاطر احیای حق یا نابودی باطل باشد.
همچنین در روایات شرایط و آداب شادی را بیان کردند. برای مثال آمده است: شادی همراه گناه و معصیت نباشد، همراه با اذیت و آزار نباشد، لهو نباشد و....




حاصل اینکه، اسلام اهمیت خاصی به شادی و نشاط داده است؛ اما برای آن معیار و ملاکی نیز تعیین کرده است، شادی‌هایی که در راستای اهداف مقدس اسلام و احیای ارزش‌های انسانی باشد؛ ممدوح و پسندیده است.

۴.۱ - روایتی از امام علی

هم‌چنان که از حضرت علی (علیه‌السلام) روایت شده که:

«السرور، یبسط النفس و یثیر النشاط»؛ شادمانی، موجب انبساط روح و مایه وجد و نشاط می‌شود.




۱. کتاب غم و شادی، محمد اکبری.

۲. کتاب‌های تفسیری ذیل آیات معرفی شده در متن پاسخ.



 
۱. یونس/سوره۱۰، آیه۵۸.    
۲. روم/سوره۳۰، آیه۴-۵.    
۳. قصص/سوره۲۸، آیه۷۶.    
۴. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۷۵.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۰، ص۱۷۵، تهران، دارالکتب الاسلامیه.    
۶. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ج۲، ص۱۲۹۰.    
۷. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ج۲، ص۴۳۹.
۸. محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمه، ج۲، ص۱۲۹۰.    
۹. محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمه، ج۲، ص۱۲۹۰.    
۱۰. محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمه، ج۲، ص۱۲۹۰.    





سایت‌ اندیشه قم، برگرفته از مقاله «شادی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۹/۲۴.    






جعبه ابزار