حافظ قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حافظان قرآن، حاملان قرآن، قاریان قرآن.
پرسش: منظور از عناوین «حفاظ القرآن»، «حَمَلَة القرآن» و اصناف «قراء القرآن» چیست؟ آیا در روایات چنین چیزی هست؟
پاسخ: همه عبارات «حافظ القرآن»، «حملة القرآن» و اصناف «قرّاء القرآن» در
روایات ذکر شده است. علاوه بر این عبارات، واژه‌های دیگری مانند «صاحب القرآن» نیز در روایات آمده است.
به‌طور کلی، در ارتباط با معانی این عبارات، با مراجعه به روایات چنین به دست می‌آید که برای آنها دو معنای
عام و معنای خاص در نظر گرفته شده که توضیح آن در زیر می‌آید.
معنای خاص آن، فقط شامل کسانی می‌شود که با
ایمان کامل و محکم به آیات آن
عمل می‌کنند و آن را سرلوحه زندگی خود قرار می‌دهند. ولی معنای عام آن، هم شامل این افراد و هم دیگرانی که یا کمتر عمل می‌کنند و یا اصلاً عمل نمی‌کنند، می‌شود.
معنای عام این لفظ، از بر کردن و به خاطر سپردن و حفظ کردن
الفاظ و عبارات
قرآن است؛ اما معنای خاص آن، حفظ کردن و رعایت کردن حدود الهی و معارف و دستوراتی است که در قرآن ذکر شده است. این معنا را می‌توان از روایتی که از
پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ نقل شده، فهمید.
ایشان درباره این افراد چنین فرموده است: «تعداد درجه‌های
بهشت به اندازه آیات قرآن است. وقتی کسی که اهل
قرآن است، وارد بهشت می‌شود، به او گفته می‌شود: بخوان و در مقابل هر آیه، یک درجه بالا برو؛ لذا بالاتر از درجه حافظ قرآن، مرتبه‌ای وجود نخواهد داشت».
«حمله» جمع کلمه «حامل» و به معنای بر دوش کشیدن چیزی است
و درباره قرآن به معنای عامش، عبارت است از حفظ کردن آن به‌گونه‌ای که تنها حروف و الفاظ قرآن به دوش کشیده شود و هیچ توجهی به معنای و معارف آن نشود.
امام باقر ـ علیه‌السلام ـ درباره قرآن‌خوانانی که فقط الفاظ و حروف قرآن را حفظ می‌کنند و هنگامی که برای دنیایشان منفعت داشته باشد، از آن سود برده، ولی در سایر اوقات آن را پشت سر اندازند، چنین
دعا کرده: «خداوند تعداد این گروه از حاملان قرآن را زیاد نکند».
ولی به‌طور خاص، به کسانی اطلاق می‌شود که قلبشان حامل معانی و معارف قرآن است و
اعمال و رفتارشان مطابق با آیات آن انجام می‌شود. پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ درباره این گروه از خوانندگان
قرآن می‌فرماید: «حاملان قرآن، سرپرست و نماینده
بهشتیان هستند».
«قرّاء»؛ یعنی کسی که چیزی را می‌خواند
و معنای عام آن در اینجا کسانی‌اند که قرآن می‌خوانند.
امام باقر ـ علیه‌السلام ـ درباره اصناف قاریان قرآن فرمود: «خوانندگان قرآن سه دسته هستند:
گروه اول، کسانی هستند که قرآن می‌خوانند و آن را
سرمایه کسب و کار خود قرار می‌دهند و پادشاهان را با آن می‌دوشند و به مردم بزرگی و
فخر می‌فروشند.
گروه دوم، کسانی هستند که قرآن را می‌خوانند و حروف آن را حفظ می‌کنند؛ ولی حدود آن را ضایع می‌سازند و آن را مانند قدح
آب نگهداری می‌کنند (یعنی هنگام خودنمایی و سودجویی از آن استفاده می‌کنند و بعد آن را رها کرده و پشت سر می‌اندازند) خداوند امثال این افراد را در بین قرآن‌خوانان زیاد نکند.
گروه سوم، کسانی هستند که قرآن می‌خوانند و داروی قرآن را بر دل دردمند خود می‌گذارند و برای (خواندن و به کار بستن و دقت و تدبر در معانی آن) شب زنده‌داری می‌کنند و
روز را با تشنگی به سر می‌برند و در هنگام نمازهایشان و مکان‌هایی که
نماز می‌خوانند، بدان
قیام می‌کنند و به خاطر آن از بستر خواب دوری می‌گزینند. به خاطر این دسته از مردمان است که خدای عزیز جبّار، بلا را از مردم دور می‌کند و به
برکت آنان است که خدای ـ عزوجل ـ شر دشمنان را باز می‌دارد و از
آسمان باران نازل می‌کند. پس به خدا سوگند که این افراد در میان قرآن خوانان از کبریت احمر (گوگرد قرمز) کمیاب‌تر‌ند».
همان‌طور که دیده می‌شود امام باقر ـ علیه‌السلام ـ به معنای خاص، ویژگی‌های «قرّاء القرآن» را بیان فرمود؛ یعنی کسانی که قرآن می‌خوانند و به حقایق آنچه که می‌خوانند
ایمان کامل دارند و در عمل به آن از دیگران
سبقت می‌گیرند.
همچنین وصف این افراد از
زبان مبارک
امام صادق ـ علیه‌السلام ـ چنین آمده: «این گروه از خوانندگان قرآن، ثروتمندانی (از جهت مادی و معنوی) هستند که هیچ‌گاه دچار
فقر و نداری نمی‌شوند و اگر کسی با قرآن بی‌نیاز نشود، چیز دیگری نمی‌تواند او را بی‌نیاز سازد».
پایگاه اسلام کوئست.
