• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اصحاب مدین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: اصحاب مدین.

پرسش: اصحاب مدین (که در قرآن به آن اشاره شده) در کجا ساکن و در چه کشوری بوده‌اند؟

پاسخ: حضرت شعیب (علیه‌السلام) پیامبر شهر و منطقه مدین بودند و مردم آن‌جا از فرزندان حضرت اسماعیل (علیه‌السلام) بودند که با کشور مصر و لبنان و فلسطین به تجارت مشغول بودند. کلمه «مدین» ده بار در قرآن آمده است. اصحاب مدین زندگی مُرفهی داشتند. البته میان آن‌ها بت‌پرستی و تقلب و کم‌فروشی رایج بود و چون به نصایح حضرت شعیب (علیه‌السلام) گوش نکردند، بر اثر صیحه آسمانی (احتمالاً‌صاعقه) در خانه‌های خود جان دادند؛ به گونه‌ای که انگار اصلاً ‌ساکن آن‌جا نبودند.


کلمه «مدین» در قرآن در ده مورد آمده است که عبارت‌اند از: سوره اعراف، آیه ۸۵
[۱] اعراف/سوره۷، آیه۸۵.    
و سوره توبه، آیه ۷۰
[۲] توبه/سوره۹، آیه۷۰.    
و سوره هود آیه ۸۴
[۳] هود/سوره۱۱، آیه۸۴.    
و ۹۵
[۴] هود/سوره۱۱، آیه۹۵.    
و سوره طه، آیه ۴۰
[۵] طه/سوره۲۰، آیه۴۰.    
و سوره حج، آیه ۴۴
[۶] حج/سوره۲۲، آیه۴۴.    
و سوره قصص، آیه‌های ۲۲ و ۲۳،
[۷] قصص/سوره۲۸، آیه۲۲-۲۳.    
۴۵
[۸] قصص/سوره۲۸، آیه۴۵.    
و سوره عنکبوت، ‌آیه ۳۶.
[۹] عنکبوت/سوره۲۹، آیه۳۶.    
[۱۰] عبدالباقی، محمدفؤاد، کتاب المعجم المفهرس، ص۶۶۳، قاهره، دارالکتب المصریه، ۱۳۶۴.


از این آیات فهمیده می‌شود که حضرت شعیب (علیه‌السلام) پیامبر شهر و منطقه مدین بودند و مردم آن‌جا از فرزندان حضرت اسماعیل (علیه‌السلام) بودند که با کشور مصر و لبنان و فلسطین به تجارت مشغول بودند.
[۱۱] شریعت‌مداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن براساس تفسیر نمونه، ج۴، ص۲۶۵، مشهد، قدس رضوی، ۱۳۷۷.


اصحاب مدین زندگی مُرفهی داشتند. البته میان آن‌ها بت‌پرستی و تقلب و کم‌فروشی رایج بود و چون به نصایح حضرت شعیب (علیه‌السلام) گوش نکردند، بر اثر صیحه آسمانی (احتمالاً‌ صاعقه) در خانه‌های خود جان دادند، به گونه‌ای که انگار اصلاً ‌ساکن آن‌جا نبودند.
[۱۲] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۹، ص۲۰۰، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۳.    


نظرهای مختلفی در مورد این‌ مکان وجود دارد؛

۴.۱ - کنار دریای قلزم

به عنوان مثال در کتاب «مراصد الاطلاع» آمده: مدین کنار دریای قلزم روبه‌روی تبوک و از تبوک تا دریا، شش منزل فاصله بود.

۴.۲ - هشت منزل مانده به مصر

بعضی گفته‌اند: این شهر در هشت منزلی مصر بوده و از قلمرو فرعونیان خارج بوده است.
[۱۳] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۳۴، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، تهران، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۳.    


۴.۳ - سرزمینی در راه شام

و هم‌چنین فخر رازی و طبرسی گفته‌اند: مدین نام یکی از فرزندان حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) بود و چون فرزندان حضرت ابراهیم (علیه‌السلام)، در سرزمینی در طریق شام سکونت داشتند، به نام مدین معروف شد.
[۱۴] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۲۵۰، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۳.    


۴.۴ - جنوب غربی اردن

و بعضی از جغرافی‌دانان نام مدین را بر مردی اطلاق کردند که میان خلیج عقبه تا کوه سینا زندگی می‌کردند که شهری است در جنوب غربی اردن، در شرق خلیج عقبه.
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۹، ص۲۰۰، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۳.    


۴.۵ - از خلیج عقبه تا کوه سینا

در قاموس کتاب مقدس نام آن را مدیان گفته‌اند و نقل کرده‌اند که زمین مدیان از خلیج عقبه تا به مرآب و کوه سینا امتداد داشت و به قول بعضی از شبه جزیره سینا تا فرات امتداد داشت.
[۱۶] قرشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج ۶، ص۲۴۴ ۲۴۵، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوازدهم، ۱۳۷۶.    


۴.۶ - نبودن جزء مصر

بنابراین طبق سوره قصص آیه «۲۵»
[۱۷] قصص/سوره۲۸، آیه۲۵.    
مدین جزء مصر نبوده؛ چون زمانی که حضرت موسی (علیه‌السلام) از مصر به مدینه رفت، حضرت شعیب (علیه‌السلام) به موسی (علیه‌السلام) عرض کرد: «لا تخف نجوت من القوم الظالمین»؛ یعنی «مترس، از قوم ستم‌کاران خلاص شدی... و در این‌جا ماموران فرعون قدرت تعقیب تو را ندارند»).
[۱۸] قرشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج ۶، ص۲۴۴ ۲۴۵، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوازدهم، ۱۳۷۶.    


۴.۷ - شرق عقبه

و در فرهنگ قصص قرآن نیز آمده است: «این شهر در شرق عقبه بوده است و نام آن شهر اکنون معان است که مرکز یکی از استان‌های اردن است و شاید «معان» همان «مدین» سابق باشد.
[۱۹] قرشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج ۶، ص۲۴۴ ۲۴۵، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوازدهم، ۱۳۷۶.    


۱. قاموس قرآن، سید علی‌اکبر قرشی، ج۷.
۲. تفسیر نمونه، ج۱۶.
۳. تفسیر المیزان، ج۱۶، مراجعه شود.

۱. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۸۵.    
۲. ↑ توبه/سوره۹، آیه۷۰.    
۳. ↑ هود/سوره۱۱، آیه۸۴.    
۴. ↑ هود/سوره۱۱، آیه۹۵.    
۵. ↑ طه/سوره۲۰، آیه۴۰.    
۶. ↑ حج/سوره۲۲، آیه۴۴.    
۷. ↑ قصص/سوره۲۸، آیه۲۲-۲۳.    
۸. ↑ قصص/سوره۲۸، آیه۴۵.    
۹. ↑ عنکبوت/سوره۲۹، آیه۳۶.    
۱۰. ↑ عبدالباقی، محمدفؤاد، کتاب المعجم المفهرس، ص۶۶۳، قاهره، دارالکتب المصریه، ۱۳۶۴.
۱۱. ↑ شریعت‌مداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن براساس تفسیر نمونه، ج۴، ص۲۶۵، مشهد، قدس رضوی، ۱۳۷۷.
۱۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۹، ص۲۰۰، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۳.    
۱۳. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۳۴، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، تهران، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۳.    
۱۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۲۵۰، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۳.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۹، ص۲۰۰، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۳.    
۱۶. ↑ قرشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج ۶، ص۲۴۴ ۲۴۵، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوازدهم، ۱۳۷۶.    
۱۷. ↑ قصص/سوره۲۸، آیه۲۵.    
۱۸. ↑ قرشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج ۶، ص۲۴۴ ۲۴۵، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوازدهم، ۱۳۷۶.    
۱۹. ↑ قرشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج ۶، ص۲۴۴ ۲۴۵، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوازدهم، ۱۳۷۶.    



سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «اصحاب مدین»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱/۰۸.    



جعبه ابزار