آثار معاصی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: آثار گناهان، معاصی.
پرسش: آثار معاصی چیست؟
پاسخ: اساساً هر گناهی به‌طورکلی سبب می‌شود که پرده‌های
عصمت انسان دریده شود؛ هر گناهی می‌تواند موجب
نزول بلا،
عدم استجابت دعا و گرفتن
رزق و روزی و
برکت از
زندگی انسان شود. اصولاً این خاصیت و اثر طبیعی گناه است. این چیزی است که در منابع دینی ما به آن اشاره شده و در
احادیث آمده است که خداوند می‌فرماید: گاهی بنده از من حاجتی می‌طلبد و من آن را
اجابت می‌کنم، ولی او گناه می‌کند، من هم به
فرشتگان می‌گویم: این بنده به وسیله
گناه، خود را در معرض
خشم من قرار داد و خود را مستحق محرومیت از
نعمت من کرد؛ پس از این به خواسته خود نزد من نایل نخواهد شد، مگر به بندگیم گردن نهد.
یکی از قوانین عام
عالم طبیعت قانون
علت و معلول یا اثر و مؤثر و یا به عبارت دیگر قانون کُنش و واکُنش است و این قانون به معنای این است که هر پدیده‌ای در عالم علتی دارد و امکان ندارد چیزی
بدون علت و
بدون ماثر آفریده شده باشد و تمام اتفاقاتی که در جهان افتاده و می‌افتد، از قانون فوق مستثنا نیست و آثار معاصی و توبه هم در حیطه این قانون طبیعی قرار می‌گیرد؛ یعنی توبه و
معصیت هم باید آثار و تبعاتی داشته باشد و این آثار گاهی در دنیا ظاهر می‌شود و گاهی در آخرت.
گناه در
لغت به معنای خطا،
جرم، غلط، جفا و
ظلم آمده.
و معصیت به معنای گناه کردن و نافرمانی آمده است.
و در لغت
عرب از آن به
ذنب و
اثم و معصیت تعبیر شده است و معنایی که در هر دوی آن‌ها صادق و بلکه جامع همه معانی است. نافرمانی و انجام عملی برخلاف قانون یا سرپیچی از قانون است یا به گفته بعضی هر کاری که انجام آن ناروا باشد و یا مطابق تعریف برخی، گناه در پیش اهل شرع عبارت است از این‌که
مکلف، مرتکب امر نامشروع گردد.
و در اصطلاح دینی به معنای معصیت و نافرمانی حق‌تعالی است.
گناه و معصیت اثرات زیان‌باری بر
روح و روان و
زندگی دنیوی و اخروی انسان دارد که به نمونه‌هایی از آن اشاره می‌شود:
گناه، دل را ویران می‌کند، دلی که
حرم و خانه خداست؛ دلی که تنها مجرای ارتباط مستقیم با حضرت حق است؛ دلی که کانون معنویت و پایگاه رشد و تقویت ایمان انسان است. گناه آن را نابود و قوای معنوی را تضعیف و ریشه‌های درخت
ایمان را می‌سوزاند.
امام باقر (علیه‌السّلام) می‌فرمایند: «هیچ بنده مؤمنی نیست مگر این‌که در قلبش نقطه سفیدی است. پس هرگاه گناهی را مرتکب شود، نقطه سیاهی در قلبش نمودار می‌گردد و باعث تباهی دل می‌شود».
گناه اعمال انسان را نابود می‌کند و عاقبت او را گرفتار قهر
آتش می‌سازد.
ملا احمد نراقی می‌فرماید: «
معاصی و
گناهان منجر به سلب ایمان و سوء خاتمه و آن نیز سبب خلود در آتش می‌گردد. نسبت معاصی و گناهان به ایمان، مثل نسبت غذاهای مسموم و مضر یا طعام‌های زهرآلود است به
بدن انسان ... آثار معاصی اندک‌اندک در نفس بر روی هم می‌نشیند، تا مزاج نفس را
فاسد گردانند و
اهل ایمان را زایل سازند و
روح را به هلاکت اندازند».
یکی از مضرات گناه و آثار آن، حبس کردن و محروم کردن انسان از
روزی خداوند است. گناهان در زندگی ما انسان‌ها اثرات منفی زیادی به جای می‌گذارد. بسیارند کسانی که برای زیاد کردن روزی و به دست آوردن
پول و
ثروت به گناه‌آلوده می‌شوند و یا کسب و کارشان را آمیخته به گناه و
حرام می‌کنند و در آخر‌الامر به
فقر مبتلا می‌شوند.
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمودند: «
اِنَّ الرَّجُلَ لَیُذْنِبُ الذَّنْبَ فَیُدْرَاُ عَنْهُ الرِّزْقُ؛
همانا به درستی که
انسان گناهی را که مرتکب می‌شود با آن گناه رزق و روزی از او دفع می‌گردد».
یکی دیگر از آثار گناه و زیان‌های آن، محروم شدن از
نماز شب است.
نماز شب با آن همه فضیلتش، از کف می‌رود. گناهان مانع انجام این
عبادت سترگ و سراسر
اخلاص و عاشقی می‌شوند.
پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) فرمودند: «
انّ العبد لیذنب الذنب فیمنع به من قیام اللیل؛
هر گاه بنده گناهی را مرتکب شود، به خاطر آن
گناه از نماز شب محروم می‌شود».
یکی از زیان‌های گناه، این است که انسان از لذت مناجات با خداوند، محروم می‌شود. محروم شدن از مناجات خداوند، بلایی است که به واسطه
گناهان دامن‌گیر انسان می‌شود.
امام سجاد (علیه‌السلام) در مناجاتش می‌فرماید: «
اَللَّهُمَّ احْمِلْنا فِی سُفُنِ نَجاتِکَ، وَمَتِّعْنا بِلَذِیْذِ مُناجاتِکَ ؛ خداوندا! ما را در کشتی‌های نجاتت حمل کن و از لذت مناجاتت ما را بهره‌مند فرما».
امام صادق (علیه‌السّلام) می‌فرمایند: «
انَّ ادْنی ما اصْنَعُ بِالْعَبْدِ اذا اثَرَ شَهْوَتَهُ عَلی طاعَتی انْ احَرِّمَهُ لَذیذَ مُناجاتی؛
هر بنده‌ای که خواهش نفس خود را بر طاعت من
اختیار نمود کمترین کاری که درباره او انجام دهم این است که او را از لذت مناجاتم محروم می‌سازم».
یکی دیگر از تبعات گناه این است که باعث حبس انسان در
قیامت می‌شود. بعضی از انسان‌ها مرتکب گناه می‌شوند و کسی هم آن‌ها را نمی‌بیند و آن‌ها
خیال می‌کنند که راحت‌اند و تا به حال گرفتار قانون و
عدالت نیامده‌اند و به خاطر این خوشحال و گاهی احساس
غرور می‌کنند. غافل از این‌که خداوند شاهد و ناظر افعال و اعمالشان است و در قیامت، همین شاهد، حاکم هم خواهد بود و شاید انسان در
دنیا صد سال گناه کند، ولی یک بار هم حبس نشود؛ اما در قیامت به خاطر یک گناه گاهی انسان صد سال حبس می‌شود.
پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) فرمودند: «
اعلموا انّ العبد لیحبس علی ذنبٍ مِن ذُنوبهِ ماة عام و انّهُ لینظر الی ازدواجهِ فی الجنّةِ یَتَنَعُمَنَّ؛ بدانید و هوشیار باشید، همانا در قیامت بنده را به خاطر یکی از گناهانش صد سال حبس می‌کنند؛ درحالی‌که او به حورانی نگاه می‌کند که در
بهشت برای او آماده شده‌اند و به
نماز و
نعمت مشغول‌اند (و او
حسرت می‌خورد)».
خلاصه این‌که باید مواظب بود و با انجام
معصیت،
دنیا و آخرت خود را تباه و نابود نساخت و باعث هلاکت و ذلت خود نگردید.
۱. علی‌رضا حسنی، توبه در قرآن و سنت، نشر رایزن، ۱۳۷۸ ش.
۲. دکتر عباس طاهر، گناه از نگاه قرآن، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۷ ش.
۳. زین‌العابدین دست‌داده، دریچه‌ای به سوی آسمان، مجتمع فرهنگی هنری مصلی‌نژاد، ۱۳۷۷ ش.
۴. ملا احمد نراقی، معراج السعادة، انتشارات هجرت، ۱۳۷۱ ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «آثار معاصی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۵/۱۰.
