• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اعتبار حدیث ثقلین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: اهل سنت، حدیث ثقلین، امامت، شیعه.

پرسش: آیا حدیث ثقلین که شیعه در اثبات امامت به آن تمسک می‌جوید، اعتبار دارد؟


پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود:
«اِنّی تارِک فیکمُ الثَّقَلَینِ: کتابَ اللّهِ وعِترَتی اهلَ بَیتی، ما ان تَمَسَّکتُم بِهِما لَن تَضِلّوا؛
[۱] محمدی ری‌شهری، محمد، حکمت‌نامه پیامبر اعظم، ج۴، ص۴۴۸، ح۲۹۷۰.    
من [می‌روم و] در میان شما دو چیز گران‌بها بر جای می‌گذارم: کتاب خدا و عترتم [یعنی] اهل بیتم، که تا وقتی به این دو چنگ زنید، هرگز گم‌راه نمی‌شوید.»

حدیث ثقلین، متواتر و مورد اتفاق همه راویان و محدّثان جهان اسلام است. این حدیث را سی و سه نفر از اصحاب رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از آن حضرت نقل کرده‌اند
[۲] حسینی میلانی، علی، نفخات الازهار، ج۲، ص۸۷-۲۳۶.    
که اسامی آنها به ترتیب عبارتند از: ابو‌ایوب انصاری، ابوذرّ الغفاری، ابو رافع غلام پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، ابو‌سعید خدری، ابو‌شریح خزاعی،ابو‌قدامه انصاری، ابو‌لیلی انصاری، ابو‌الهیثم بن التّیهان، ابو‌هریرة، امّ‌سلمه، امّ‌هانی، انس بن مالک، البراء بن عازب، جابر بن عبداللّه انصاری، جبیر بن مطعم، حذیفة بن اسید غفاری، حذیفة بن الیمان، خزیمة بن ثابت ذوالشهادتین، زید بن ارقم، زید بن ثابت، سعد بن ابی‌وقّاص، سلمان فارسی، سهل بن سعد، ضمرة الاسلمیّ، طلحة بن عبیداللّه تمیمی، عامر بن لیلی، عبدالرحمن بن عوف، عبداللّه بن حنطب، عبداللّه بن عبّاس، عدیّ بن حاتم، عقبة بن عامر، عمر بن الخطّاب، عمرو بن العاص.
[۳] ر.ک: نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۴، ص۱۸۷۴، ح۳۶.
[۴] نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۴، ص۱۸۷۴، ح۳۷.    
[۵] ابو‌عیسی ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، ج۵، ص۶۶۲، ح۲۷۸۶.
[۶] ابو‌عیسی ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، ج۵، ص۶۶۲، ح۲۷۸۸.
[۷] دارمی تمیمی، عبدالله بن عبدالرحمن، مسند الدارمی المعروف بسنن الدارمی، ج۲، ص۸۸۹، ح۳۱۹۸.
[۸] شیبانی، احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج۴، ص۳۰، ح۱۱۱۰۴.    
[۹] شیبانی، احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج۴، ص۳۶، ح۱۱۱۳۱.    
[۱۰] شیبانی، احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج۴، ص۵۴، ح۱۱۲۱۱.    
[۱۱] شیبانی، احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج۷، ص۸۴، ح۱۹۳۳۲.
[۱۲] شیبانی، احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج۸، ص۱۳۸، ح۲۱۶۳۴.
[۱۳] شیبانی، احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج۸، ص۱۵۴، ح۲۱۷۱۱.
[۱۴] شیبانی، احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج۱۸، ص۱۱۴، ح۱۱۵۶۱.    
[۱۵] نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۱۸، ح۴۵۷۷.
[۱۶] نسائی، احمد بن شعیب، خصائص امیر المؤمنین، نسائی، ص۹۶، ح۷۹.    
[۱۷] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۴۴۲.
[۱۸] ابن‌سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۹۶.
[۱۹] طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الصغیر، ج۱، ص۱۳۱.    
[۲۰] طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، ج۳، ص۶۵-۶۷، ح۲۶۷۸-۲۶۸۱.    
[۲۱] طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، ج۳، ص۶۷، ح۲۶۸۳.    
[۲۲] سیوطی، عبدالرحمان بن ابی‌بکر، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، ج۲، ص۶۰.
[۲۳] متقی هندی، علی بن حسام، کنزالعمال، ج۱، ص۱۷۲.    
[۲۴] قندوزی حنفی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج۱، ص۹۵، ح۱۲۶.    
[۲۵] هیثمی، احمد بن حجر، مجمع الزوائد، ج۹، ص۲۵۷.
[۲۶] ابن‌اثیر جزری، علی بن محمد، اسد الغابة فی معرفة الصحابة، ج۳، ص۱۳۶، ح۲۷۳۹.
[۲۷] الغابة ابن‌اثیر جزری، علی بن محمد، اسد الغابة فی معرفة الصحابة، ج۳، ص۲۱۹، ح۲۹۰۷.    
[۲۸] ابن‌حجر هیثمی، احمد بن محمد، الصواعق المحرقة علی اهل الرفض و الضلال و الزندقه، ص۲۲۶.
[۲۹] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج۷، ص۳۴۹.    
[۳۰] ابن‌اثیر، مبارک بن محمد، جامع الاصول، ج۹، ص۱۵۸.
[۳۱] شوشتری، قاضی نور‌الله، احقاق الحق و ازهاق الباطل، ج۹، ص۳۰۹-۳۷۵.    
[۳۲] حسینی میلانی، علی، نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار، ج۲، ص۸۸.    
[۳۳] حسینی میلانی، علی، نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار، ج۲، ص۲۲۶.    
[۳۴] صدوق، محمد بن علی، الخصال، ص۶۵، ح۹۷.    
[۳۵] صدوق، محمد بن علی، الخصال، ص۴۵۹، ح۲.    
[۳۶] طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ج۱، ص۲۵۵.    
[۳۷] طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ج۲، ص۴۹۰.
[۳۸] صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمه، ص۲۳۴-۲۴۱.    
[۳۹] صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، ص۹۰، ح۳.    
[۴۰] مفید، محمد بن نعمان، امالی، ص۴۶، ح۶.    
[۴۱] صدوق، محمد بن علی، امالی، ص۳۳۸، ح۱۵.
[۴۲] مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۱، ص۲۳۳.    
[۴۳] خزاز قمی رازی، علی بن محمد، کفایة الاثر، ص۹۲.    
[۴۴] خزاز قمی رازی، علی بن محمد، کفایة الاثر، ص۱۲۸.    
[۴۵] خزاز قمی رازی، علی بن محمد، کفایة الاثر، ص۱۳۷.    

این احادیث، علاوه بر احادیثی است که امام علی (علیه‌السّلام)
[۴۶] ر.ک:متقی هندی، علی بن حسام، کنزالعمال، ح۱۶۵۰.    
[۴۷] ر.ک:متقی هندی، علی بن حسام، کنزالعمال، ح۳۶۴۴۱.    
[۴۸] هیثمی، احمد بن حجر، مجمع الزوائد، ج۹، ص۲۷۵.
[۴۹] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۴۱۵.    
[۵۰] صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا، ج۱، ص۵۷، ح۲۵.    
[۵۱] حسینی میلانی، علی، نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار، ج۲، ص۲۲۷.    
و سایر اهل بیت: (این حدیث از حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) در این کتاب‌ها نقل شده: ینابیع المودة
[۵۲] قندوزی حنفی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج۱، ص۱۲۴.    
و نفحات الازهار
[۵۳] حسینی میلانی، علی، نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار، ج۲، ص۲۳۶.    

و از امام حسن (علیه‌السّلام) در این کتاب‌ها: ینابیع المودة، کفایة الاثر و نفحات الازهار
[۵۴] قندوزی حنفی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج۱، ص۷۴.    
[۵۵] خزاز قمی رازی، علی بن محمد، کفایة الاثر، ص۱۶۲.    
[۵۶] حسینی میلانی، علی، نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار، ج۲، ص۲۲۷.    

و از امام حسین (علیه‌السّلام) در این کتاب‌ها: کمال الدین و المناقب
[۵۷] صدوق، محمد بن علی، کمال الدین، ص۲۴۰، ح۶۴.    
[۵۸] ابن شهر آشوب، محمد بن علی، المناقب، ج۴، ص۶۷.    

و از امام باقر (علیه‌السّلام) در این کتاب‌ها: الکافی، الامالی شیخ طوسی و روضة الواعظین
[۵۹] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۳، ص۴۳۲، ح۶.
[۶۰] طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ص۱۶۳.
[۶۱] فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین، ص۳۰۰.

و از امام صادق (علیه‌السّلام) در این کتاب‌ها: الکافی، کمال الدین و تفسیر عیاشی
[۶۲] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۹۴، ح۳.
[۶۳] صدوق، محمد بن علی، کمال الدین، ج۱، ص۲۴۴.    
[۶۴] عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، ج۱، ص۵، ح۹.    

و از امام رضا (علیه‌السّلام) در این کتاب‌ها: عیون اخبار الرضا و بحار الانوار
[۶۵] صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا، ج۲، ص۵۸.    
[۶۶] مجلسی، محمد بن یعقوب، بحار الانوار، ج۱۰، ص۳۶۹، ح۱۸.    

و از امام‌ هادی (علیه‌السّلام) در این کتاب‌ها: تحف العقول، الاحتجاج علی اهل اللجاج
[۶۷] ابن‌شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول، ص۴۵۸.    
[۶۸] طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، ج۲، ص۴۸۸.
آن را در دورانهای مختلف از رسول خدا نقل کرده‌اند.
نیز صاحب عبقات الانوار اسامی نوزده نفر از تابعان
[۶۹] ر.ک:حسینی میلانی، سیدعلی، نفحات الازهار، ج۲، ص۹۰.    
و بیش از سیصد نفر از علما و مشاهیر و حافظان حدیث اهل سنت را به ترتیب طبقات از قرن دوم تا چهاردهم ذکر کرده که همگی این حدیث را روایت کرده‌اند.
[۷۰] حسینی میلانی، سیدعلی، نفحات الازهار، ج۱، ص۱۹۹.    
[۷۱] حسینی میلانی، سیدعلی، نفحات الازهار، ج۲، ص۹۱.    


۱. ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، حکمت‌نامه پیامبر اعظم، ج۴، ص۴۴۸، ح۲۹۷۰.    
۲. ↑ حسینی میلانی، علی، نفخات الازهار، ج۲، ص۸۷-۲۳۶.    
۳. ↑ ر.ک: نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۴، ص۱۸۷۴، ح۳۶.
۴. ↑ نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۴، ص۱۸۷۴، ح۳۷.    
۵. ↑ ابو‌عیسی ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، ج۵، ص۶۶۲، ح۲۷۸۶.
۶. ↑ ابو‌عیسی ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، ج۵، ص۶۶۲، ح۲۷۸۸.
۷. ↑ دارمی تمیمی، عبدالله بن عبدالرحمن، مسند الدارمی المعروف بسنن الدارمی، ج۲، ص۸۸۹، ح۳۱۹۸.
۸. ↑ شیبانی، احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج۴، ص۳۰، ح۱۱۱۰۴.    
۹. ↑ شیبانی، احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج۴، ص۳۶، ح۱۱۱۳۱.    
۱۰. ↑ شیبانی، احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج۴، ص۵۴، ح۱۱۲۱۱.    
۱۱. ↑ شیبانی، احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج۷، ص۸۴، ح۱۹۳۳۲.
۱۲. ↑ شیبانی، احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج۸، ص۱۳۸، ح۲۱۶۳۴.
۱۳. ↑ شیبانی، احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج۸، ص۱۵۴، ح۲۱۷۱۱.
۱۴. ↑ شیبانی، احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج۱۸، ص۱۱۴، ح۱۱۵۶۱.    
۱۵. ↑ نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۱۸، ح۴۵۷۷.
۱۶. ↑ نسائی، احمد بن شعیب، خصائص امیر المؤمنین، نسائی، ص۹۶، ح۷۹.    
۱۷. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۴۴۲.
۱۸. ↑ ابن‌سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۱۹۶.
۱۹. ↑ طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الصغیر، ج۱، ص۱۳۱.    
۲۰. ↑ طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، ج۳، ص۶۵-۶۷، ح۲۶۷۸-۲۶۸۱.    
۲۱. ↑ طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، ج۳، ص۶۷، ح۲۶۸۳.    
۲۲. ↑ سیوطی، عبدالرحمان بن ابی‌بکر، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، ج۲، ص۶۰.
۲۳. ↑ متقی هندی، علی بن حسام، کنزالعمال، ج۱، ص۱۷۲.    
۲۴. ↑ قندوزی حنفی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج۱، ص۹۵، ح۱۲۶.    
۲۵. ↑ هیثمی، احمد بن حجر، مجمع الزوائد، ج۹، ص۲۵۷.
۲۶. ↑ ابن‌اثیر جزری، علی بن محمد، اسد الغابة فی معرفة الصحابة، ج۳، ص۱۳۶، ح۲۷۳۹.
۲۷. ↑ الغابة ابن‌اثیر جزری، علی بن محمد، اسد الغابة فی معرفة الصحابة، ج۳، ص۲۱۹، ح۲۹۰۷.    
۲۸. ↑ ابن‌حجر هیثمی، احمد بن محمد، الصواعق المحرقة علی اهل الرفض و الضلال و الزندقه، ص۲۲۶.
۲۹. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج۷، ص۳۴۹.    
۳۰. ↑ ابن‌اثیر، مبارک بن محمد، جامع الاصول، ج۹، ص۱۵۸.
۳۱. ↑ شوشتری، قاضی نور‌الله، احقاق الحق و ازهاق الباطل، ج۹، ص۳۰۹-۳۷۵.    
۳۲. ↑ حسینی میلانی، علی، نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار، ج۲، ص۸۸.    
۳۳. ↑ حسینی میلانی، علی، نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار، ج۲، ص۲۲۶.    
۳۴. ↑ صدوق، محمد بن علی، الخصال، ص۶۵، ح۹۷.    
۳۵. ↑ صدوق، محمد بن علی، الخصال، ص۴۵۹، ح۲.    
۳۶. ↑ طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ج۱، ص۲۵۵.    
۳۷. ↑ طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ج۲، ص۴۹۰.
۳۸. ↑ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمه، ص۲۳۴-۲۴۱.    
۳۹. ↑ صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، ص۹۰، ح۳.    
۴۰. ↑ مفید، محمد بن نعمان، امالی، ص۴۶، ح۶.    
۴۱. ↑ صدوق، محمد بن علی، امالی، ص۳۳۸، ح۱۵.
۴۲. ↑ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۱، ص۲۳۳.    
۴۳. ↑ خزاز قمی رازی، علی بن محمد، کفایة الاثر، ص۹۲.    
۴۴. ↑ خزاز قمی رازی، علی بن محمد، کفایة الاثر، ص۱۲۸.    
۴۵. ↑ خزاز قمی رازی، علی بن محمد، کفایة الاثر، ص۱۳۷.    
۴۶. ↑ ر.ک:متقی هندی، علی بن حسام، کنزالعمال، ح۱۶۵۰.    
۴۷. ↑ ر.ک:متقی هندی، علی بن حسام، کنزالعمال، ح۳۶۴۴۱.    
۴۸. ↑ هیثمی، احمد بن حجر، مجمع الزوائد، ج۹، ص۲۷۵.
۴۹. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۴۱۵.    
۵۰. ↑ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا، ج۱، ص۵۷، ح۲۵.    
۵۱. ↑ حسینی میلانی، علی، نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار، ج۲، ص۲۲۷.    
۵۲. ↑ قندوزی حنفی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج۱، ص۱۲۴.    
۵۳. ↑ حسینی میلانی، علی، نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار، ج۲، ص۲۳۶.    
۵۴. ↑ قندوزی حنفی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج۱، ص۷۴.    
۵۵. ↑ خزاز قمی رازی، علی بن محمد، کفایة الاثر، ص۱۶۲.    
۵۶. ↑ حسینی میلانی، علی، نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار، ج۲، ص۲۲۷.    
۵۷. ↑ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین، ص۲۴۰، ح۶۴.    
۵۸. ↑ ابن شهر آشوب، محمد بن علی، المناقب، ج۴، ص۶۷.    
۵۹. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۳، ص۴۳۲، ح۶.
۶۰. ↑ طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ص۱۶۳.
۶۱. ↑ فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین، ص۳۰۰.
۶۲. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۹۴، ح۳.
۶۳. ↑ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین، ج۱، ص۲۴۴.    
۶۴. ↑ عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، ج۱، ص۵، ح۹.    
۶۵. ↑ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا، ج۲، ص۵۸.    
۶۶. ↑ مجلسی، محمد بن یعقوب، بحار الانوار، ج۱۰، ص۳۶۹، ح۱۸.    
۶۷. ↑ ابن‌شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول، ص۴۵۸.    
۶۸. ↑ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، ج۲، ص۴۸۸.
۶۹. ↑ ر.ک:حسینی میلانی، سیدعلی، نفحات الازهار، ج۲، ص۹۰.    
۷۰. ↑ حسینی میلانی، سیدعلی، نفحات الازهار، ج۱، ص۱۹۹.    
۷۱. ↑ حسینی میلانی، سیدعلی، نفحات الازهار، ج۲، ص۹۱.    


حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «اعتبار حدیث ثقلین» تاریخ بازیابی۱۳۹۷/۶/۴.    


رده‌های این صفحه : حدیث ثقلین | معارف اهل‌بیت | مقالات حدیث‌نت
جعبه ابزار