چگونگی حشر انسان در قیامت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قیامت، حشر، انسان، بدن دنیایی، بدن آخرتی، تجسم اعمال، عالم برزخ.
پرسش: آیا بیماران، معلولین، جوانان و پیران پس از مرگ در عالم برزخ و همچنین در قیامت به همان صورت که از دنیا رفته‌اند، محشور می‌شوند؛ مثلاً بیمار به صورت بیمار، پیر به صورت پیر و...؟
پاسخ: با توجه به بدن برزخی و بدن اخروی، می‌توان گفت که پیری، معلولیت، بیماری و سایر مشکلات از این قبیل که از آثار و خواص بدن عنصری و مادی است در بدن‌های اخروی و برزخی نخواهد بود؛ ولی باید گفت گرچه بیماری‌های جسم طبیعی و بدن مادی در آن
عالم (
برزخ و
قیامت) برای انسان نخواهد بود، اما نقایص متناسب با بدن و خواص آن عالم برای عده‌ای از انسان‌ها وجود دارد؛ برای نمونه برخی با این‌که در
دنیا بینا و چشم او سالم بوده است، اما در قیامت کور و نابینا محشور می‌شوند. بنابراین بیماری و معلولیت‌های متناسب با دنیا و مربوط به بدن دنیایی در آنجا (عوالم برزخ و قیامت) نیست؛ اما نقایصی چون کوری که متناسب با شرایط آن عالم است، در آنجا و جود خواهد داشت.
بدن برزخی چگونه است؟برای دریافت پاسخ مناسب، اول باید تفاوت بدن دنیایی، برزخی و اخروی معلوم گردد؛ لذا پیش از
شناخت بدن اخروی باید بدن برزخی معرفی شود:
در وصف بدن برزخی گفته شده:
روح انسان بعد از
مرگ و به مجرد جدا شدن از دنیا و از بدن مادی، خود را با
بدن برزخی و قالب مثالی می‌یابد و می‌بیند.
روح هیچ‌گاه بدون بدن نخواهد بود، در عالم دنیا بدن او مادی است و در برزخ بدن او مثالی است.
مقصود از
بدن مثالی، بدنی است که از جنس
ماده نیست و جرم و حجم و وزن ندارد؛ اما از برخی لوازم و خصوصیات اشیای مادی (مانند شکل و‌اندازه) برخوردار است.
بدن اخروی چگونه است؟گرچه درباره بدن اخروی بحث فراوان است، اما یکی از مباحثی که در این‌جا مناسب و قابل عرضه است این است که:
پس از جدا شدن روح از بدن مادی و انتقال به عالم دیگر، بدن در همین نظام مادی در شرایط جدیدی قرار می‌گیرد و مبدل به
خاک می‌شود و به صورت ذرات درمی‌آید و در همین‌جا باقی است تا وقتی که نظام مادی در مراحل ابتدایی و مقدمات
قیامت شروع به تحول کلی کرده و حرکت جدیدی را آغاز کند، حرکتی که در حقیقت سرفصل دیگری از حقیقت نظام مادی است. براساس
آیه قرآن که فرمود: «
یَوْمَ تُبَدَّلُ الْاَرْضُ غَیْرَ الْاَرْضِ»؛
یعنی «روزی که این
زمین به زمین دیگر تبدیل می‌شود».
در این انقلاب و تحول کلی زمین، ذرات بدنی
انسان که به صورت خاک و ذرات خاکی و زمینی است نیز متبدل می‌شود و به صورت دیگر که صورت بالاتر و کامل‌تر و لطیف‌تر است درمی‌آید.
با این بیان معلوم خواهد شد که بدن اخروی و بدن ساخته‌شده در آخرت و در حشر، در عین این‌که همین جسم و بدن است و در عین این‌که از همان ذرات بدنی او بدن اخروی او تشکیل شده است، در عین حال در اثر تبدلات دارای احکام و آثار جدید خواهد بود و آثار بدن دنیوی و مادی طبیعی را نخواهد داشت؛ لذا به آسانی می‌توان گفت: بدن دنیوی و مادی در اثر همان مادی بودن یک سلسله آثار و خواص به خصوص از باب کون و
فساد واجد است که این آثار و خواص را در نظام اخروی و در عوالم بالا و در
بهشت و جهنم ندارد و بالعکس خواص و آثاری در بدن اخروی است که در بدن‌های دنیوی وجود ندارد. بدن اخروی متناسب با عوالم اخروی و با نظام‌های بالاتر و بهشت‌ها و جهنم‌هاست. طبعاً باید نحوه وجود بدن اخروی و ساختمان وجودی آن غیر از نحوه وجود و ساختمان وجودی بدن دنیوی و مادی باشد؛ زیرا که بدن دنیوی و مادی با این خصوصیات که در عالم ماده دارد و با این آثار و خواص که در این‌جا دارد، با آن نظام‌ها و عوالم بالاتر نمی‌سازد و متناسب نیست.
از آنچه درباره بدن برزخی و بدن اخروی گفته شد به آسانی می‌توان گفت که پیری، معلولیت، بیماری و سایر مشکلات از این قبیل که از آثار و خواص بدن عنصری و مادی است در بدن‌های اخروی و برزخی نخواهد بود.
اما نکته‌ای که باید بدان توجه داشت این است که گرچه بیماری‌های جسم طبیعی و بدن مادی در آن عالم (
برزخ و قیامت) برای انسان نخواهد بود، اما نقایص متناسب با بدن و خواص آن عالم برای عده‌ای از انسان‌ها وجود دارد؛ به عنوان نمونه برخی با این‌که در دنیا بینا بوده و چشم او سالم بوده است، اما در قیامت
کور و نابینا محشور می‌شوند. (البته نابینایی متناسب با آن عالم)
قرآن کریم در این باره می‌گوید: «
وَمَنْ اَعْرَضَ عَنْ ذِکْرِی فَاِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنْکًا وَنَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ اَعْمَی»؛
یعنی «کسی که از یاد
حق اعراض کند، دچار
زندگی تنگ شده و همیشه در فشار است و در
قیامت کور محشور می‌شود».
این افراد وقتی می‌بینند کورند، سؤال می‌کنند با این‌که در دنیا بینا بوده، چرا کور محشور شده‌اند، مگر قرار نبود که هر کس هر چه است به همان صورت در قیامت زنده شود؟ از این مسئله به
تجسم اعمال در معارف دینی نام برده شده است.
جواب داده می‌شود: در این‌جا جز حقایق چیزی دیگر نیست، همین حقایق به صورت دستورات و معارف و احکام و
آیات برای شما آمد؛ ولی تو آنها را ندیدی. همان‌ها در قیامت ظهور کرده، حالا نیز آنها را نمی‌بینی. (برای اطلاع از تفصیل این بحث به منبع ذیل مراجعه شود.
)
بنابراین بیماری و معلولیت‌های متناسب با دنیا و مربوط به بدن دنیایی در آنجا (عوالم برزخ و قیامت) نیست؛ اما نقایصی چون کوری که متناسب با شرایط آن عالم است، در آنجا و جود خواهد داشت.
۱. سیدمحمدحسین طهرانی، معادشناسی، علامه طباطبایی، مشهد، سال ۱۴۱۷ق.
۲. امام خمینی، معاد از دیدگاه امام خمینی، دفتر ۳۰ تبیان، نشر مؤسسه آثار امام، ۱۳۷۸ش.
۳. فلسفی، محمدتقی، معاد از نظر روح و جسم، ج۳، نشر هیئت، معارف اسلامی، تهران، ۱۳۶۲ش.
۴. زین‌العابدین قربانی، به سوی جهان ابدی، کتاب‌فروشی علامه طباطبایی، چ۲، ۱۳۸۷ق.
۵. محمد شجاعی، معاد یا بازگشت به سوی خدا، شرکت سهامی انتشار، ۱۳۶۲ش، (این کتاب برای شما مفید است).
۶. ناصر مکارم شیرازی، پیام قرآن، بخش معاد، ج۱ و ۲، دارالکتب الاسلامیه، تهران، چ ۵، ۱۳۷۷ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «چگونگی حشر انسان در قیامت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۵/۰۲.
