پاداش و کیفر در عالم برزخ
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: پاداش، کیفر، عالم قبر، عالم برزخ، علامه مجلسی، خواب.
پرسش: پاداش یا کیفر دادن عالم قبر چگونه است؟ مثلاً آن خوابی را که پیرامون علامه مجلسی دیده‌اند که هیچ عملی از او پذیرفته نشد و فقط یک سیب که به دست بچه‌ای داده بود، او را نجات داد.این‌گونه قضایا چگونه قابل توجیه است؟
پاسخ: پاداش و کیفر در
عالم برزخ و
قبر طبق عقاید و کردار هر کسی است و با شرایط خاص عمل، که از جمله آنها
اخلاص در
عمل است، پذیرفته خواهد شد و این‌چنین نیست که هر عملی صورت پذیرد، مورد پذیرش
پروردگار عالم باشد؛ بلکه باید شرایط صحت و قبول را داشته باشد؛ اما اینکه چه کسی عملش پذیرفته می‌شود، ما نمی‌دانیم و موظف هم نیستیم که تحقیق و جست‌وجو کنیم و
خداوند ستّارالعیوب هم نخواهد گذاشت که ما از اسرار
بندگان او مخصوصاً مؤمنین باخبر شویم.
حال اگر در این‌چنین قضایابی که نقل شده (بر فرض صحت نقل) یا احیاناً خود ما خوابی ببینیم که شرایط صحت
خواب هم برای ما ثابت شود و در خواب وضعیت خوبی برای عالم ربانی و بزرگواری چون
علامه مجلسی نبینیم، نباید زود خواب خود را حمل بر گرفتاری و معذب بودن آن شخص کنیم. البته ممکن است واقعاً آن عالم هم در
برزخ گرفتار باشد، ولی این خواب ما یا خواب کسی که برای ما نقل کرده دلیل بر
گرفتاری و معذب بودن کسی نیست و ما موظف هستیم پیام خواب را دریافت کنیم و نسبت به جزئیات خواب بی‌توجه باشیم؛ مثلاً در این خوابی که از علامه مجلسی نقل شده این پیام و تذکر استفاده می‌شود که باید امیدوار به اعمال نیک خود نباشیم و باید اخلاص را در اعمالمان رعایت کنیم؛ اما اینکه آیا خود علامه مجلسی با آن تفصیلی که در این قضیه آمده، واقعاً همان رخدادها برایش صورت پذیرفته یا نه!! برای ما معلوم نیست.
هر برخوردی که پس از
مرگ با
انسان می‌شود، برگرفته از عقاید و کردار خود اوست. هر شخصی به هر قدری که در
دنیا در حوزه
اندیشه و اعتقادات و در حوزه
عمل و رفتار در مسیر
انسانیت گام برداشته و تمام توجه خود را وقف
اطاعت از دستورات الهی کرده است، در عالم برزخ و قبر از
سلامتی و آسایش برخوردار خواهد بود؛ اما اگر کسی در تمام عمر دنیوی خود گرفتار معاصی قلبی و جوارحی باشد و صفات ذمیمه و ناپسند را آن‌چنان مرتکب شود که به ملکات نفسانی او تبدیل شود، این‌چنین انسانی در همین دنیا در زنجیر
گناه گرفتار است و وقتی مرگ او فرا می‌رسد و او را در قبر می‌گذارند، وضعیت اسفبار خود را می‌یابد که با دستان خود بر سر خود چه آورده و از خود چه موجود عجیبی ساخته است. انسانی که گرفتار
حسادت است، انسان آزادی نیست. او با دیدن رقیبان خود در زجر و
عذاب است. همین انسان در قبر گرفتاری‌اش دو چندان می‌شود؛ چراکه ملکات زشت او (چون
حسد) آنجا ظهور می‌کند و شکنجه‌های برزخی به مراتب از دنیا سخت‌ترند. (به این منبع رجوع شود:
)
نکته دومی که لازم به ذکر است، اینکه وظیفه ما در مقابل اهل
ایمان، دوستان (ایمانی) و ارحام این است که به تمام اینها
حسن‌ظن داشته باشیم، هم در دنیا و هم پس از مرگ آنها؛ یعنی باید آنها را از جمله انسان‌هایی بدانیم که پس از مرگ از ایمان خود بهره‌مند می‌شوند و حتی در
روایات آمده که از
مردگان خود به نیکی یاد کنید؛ یعنی اگر گنهکار هم بوده‌اند، صحیح نیست ذکری از خلاف‌کاری آنها بشود و یا اینکه آنها را به لحاظ همان گناهی که مرتکب شده‌اند، متهم کنید که الان گرفتار عذاب است. واقعاً ما از وضعیت دیگران بی‌اطلاعیم و وظیفه هم نداریم که جستجوگر وضعیت دیگران باشیم هر کسی باید به فکر چاره برای وضع خود باشد.
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) می‌فرماید: وقتی کسی بمیرد، او را بگذارید و از او بد نگویید.
حال وظیفه ما نسبت به علمای ربانی و کسانی که حقوقی بر گردن ما دارند، بیشتر است. ما هر آنچه از معارف الهی داریم، به واسطه جدیت و کوششی بوده که علمای سلف نسبت به نشر معارف داشته‌اند.
خواب برای ما
حجت نیست؛ این‌چنین نیست که اگر کسی خوابی ببیند (با تمام شرایط صحت آن) یا کسی خوابی را برای ما نقل کند، حتماً خبر از یک واقعیت می‌دهد. بله خواب‌ها (با وجود شرایطش) گاهی پیام خاصی را برای ما دارند، ما باید متوجه همان پیام باشیم و متوجه جزئیات
خواب نباشیم.
با توجه به نکات یادشده، پاسخ پرسش این خواهد شد که
پاداش و کیفر در عالم برزخ و قبر طبق عقاید و کردار هر کسی است و با شرایط خاص عمل، که از جمله آنها اخلاص در عمل است، پذیرفته خواهد شد و این‌چنین نیست که هر عملی صورت پذیرد، مورد پذیرش
پروردگار عالم باشد؛ بلکه باید شرایط صحت و قبول را داشته باشد؛ اما اینکه چه کسی عملش پذیرفته می‌شود، ما نمی‌دانیم و موظف هم نیستیم که تحقیق و جست‌وجو کنیم و خداوند ستّارالعیوب هم نخواهد گذاشت که ما از
اسرار بندگان او مخصوصاً
مؤمنین باخبر شویم.
حال اگر در این‌چنین قضایابی که نقل شده (علی فرض صحت نقل) یا احیاناً خود ما خوابی ببینیم که شرایط صحت خواب هم برای ما ثابت شود و در
خواب وضعیت خوبی برای عالم ربانی و بزرگواری چون
علامه مجلسی نبینیم، نباید زود خواب خود را حمل بر گرفتاری و معذب بودن آن شخص کنیم. البته ممکن است واقعاً آن عالم هم در برزخ گرفتار باشد، ولی این خواب ما یا خواب کسی که برای ما نقل کرده دلیل بر
گرفتاری و معذب بودن کسی نیست و ما موظف هستیم پیام خواب را دریافت کنیم و نسبت به جزئیات خواب بی‌توجه باشیم؛ مثلاً در این خوابی که از علامه مجلسی نقل شده این پیام و تذکر استفاده می‌شود که باید امیدوار به
اعمال نیک خود نباشیم و باید اخلاص را در اعمالمان رعایت کنیم؛ اما اینکه آیا خود علامه مجلسی با آن تفصیلی که در این قضیه آمده، واقعاً همان رخدادها برایش صورت پذیرفته یا نه!! برای ما معلوم نیست.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «پاداش و کیفر در عالم برزخ»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۶/۰۵.
