واژه امیرالمؤمنین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امیرالمؤمنین، خلیفه، فرمانده، امام علی علیه‌السلام.
پرسش: آیا واژه امیرالمؤمنین فقط مخصوص
حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ است یا به دیگران نیز گفته می‌شود؟
امیر در لغت به‌معنای فرمانده است؛ بعد از
اسلام کسانی را که از سوی رسول خدا - صلی‌الله‌عليه‌و‌آله - و خلفا به فرماندهی مأموریت‌های جنگی منصوب می‌شدند، امیر می‌گفتند.
عبدالله‌بن جحش پسرعمه
پیغمبر ـ صلی‌الله‌عليه‌و‌آله ـ که در سال دوم هجری مأمور کسب اطلاعات از
کافران مکه شد، نخستین کسی بود که امیر نامیده شد.
اما عنوان امیرالمؤمنین به‌معنای خلیفه و فرمانده کل قوای اسلام از
عهد عمربن خطاب باب شد و او به اشارت دو تن از
صحابه خطاب امیرالمؤمنین را برای مقام خلافت برگزید.
سیوطی در تاریخ الخلفاء و ابن خلدون در تاریخش به این مطلب اشاره کرده‌اند که: عنوان امیرالمؤمنین در عهد خلفای اولیه و
بنی‌امیه و
بنی‌عباس تا سقوط خلافت بغداد (۶۵۶) بالاترین القاب ویژه خلیفه یا مدعیان خلافت بوده است.
اما به
اعتقاد شیعه امامیه، امیرالمؤمنین عنوانی است که خدای تعالی به علی‌بن ابی‌طالب ـ علیه‌السلام ـ داده است. و هیچ‌کس چه قبل از او و چه بعد از او برازنده این نام نیست.
در حدیث آمده است که رسول خدا - صلی‌الله‌عليه‌و‌آله - به اصحاب خود فرمود: بر علی با عنوان امیرالمؤمنین سلام کنید و در حدیث دیگر است که خدا علی ـ علیه‌السلام ـ را امیرالمؤمنین نامیده است و روا نیست کسی به این نام خوانده شود، حتی قائم آل‌محمد ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ را امیرالمؤمنین نمی‌گویند و به او بقیةالله خطاب می‌کنند.
امام محمدباقر ـ علیه‌السلام ـ فرموده است: خداوند علی ـ علیه‌السلام ـ را امیرالمؤمنین گفته است،
امام رضا ـ علیه‌السلام ـ فرموده است: چون حضرت توشه علم به
مؤمنان می‌بخشید، امیرالمؤمنین نام گرفت.
حافظ ابونعیم اصفهانی از انس بن مالک روایت کرده است
که رسول خدا - صلی‌الله‌عليه‌و‌آله - درباره علی ـ علیه‌السلام ـ فرمودند: او امیرالمؤمنین و فرمانده مأموران مجاهد و
خاتم اوصیاست.
ابن مردویه اصفهانی آورده است
که جبرئیل در محضر رسول خدا - صلی‌الله‌عليه‌و‌آله - علی ـ علیه‌السلام ـ را امیرالمؤمنین خواند.
ابوالعلاء حسن بن عطار از ابن‌عباس روایت کرده است
كه رسول خدا - صلی‌الله‌عليه‌و‌آله - به امیرالمؤمنين
ام‌سلمه فرمود: ای ام‌سلمه شاهد باش و بشنو، اين علی بن ابی‌طالب ـ عليه‌السلام ـ است كه اميرالمؤمنين و سيد
مسلمانان و نهان خانه اسرار و جايگاه
علم من است.
عنوان اميرالمؤمنين نزد شيعه اماميه،
اختصاص به علی بن ابی‌طالب ـ عليه‌السلام ـ دارد. و امروزه اين نام در نزد
شیعیان فقط به حضرت علی ـ عليه‌السلام ـ اختصاصی دارد و فرد ديگری را با اين عنوان نمی‌آورند.
سایت اندیشه قم
