ملاک‌های انتخاب همسر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: معیارهای ازدواج،
ازدواج .
پرسش: چه ملاک و معیارهایی برای ازدواج باید در نظر گرفت؟
پاسخ: در رابطه با سؤال شما باید گفت که ازدواج تأمین کننده بخش عمده‌ای از نیازهای مادی و معنوی
انسان است. بنابراین باید
کمال دقت را در انتخاب همسری شایسته که بتواند فرد را در امر
دین و
دنیا یاری دهد بکار گرفت.
باید دو گونه ملاک را برای
انتخاب همسر مدّ نظر قرار دهیم:
این ها ملاک‌ها ویژگی‌هایی هستند که تأثیر بسیار مهمّی در سلامت
زندگی مشترک و رسیدن به
سعادت و کمال ایفا می‌کنند که شامل:
انسان بی‌دین ، در حقیقت «مرده متحرک» است و هیچ تضمینی وجود ندارد که پایبند به رعایت
حقوق همسر و زندگی مشترک باشد. انسان متدیّن به علّت
ترس از خدا و عاقبت کارش دست
تعدّی به همسر خویش دراز نمی‌کند، مگر اینکه متدیّن حقیقی نباشد یا ویژگی‌های بعدی را نداشته باشد یا اینکه دچار
عقده‌های روانی باشد.
بسیاری از ویژگی‌های همسر همچون زیبایی، سنّ و... با وجود اهمیت خاصّ خود، پس از چندی نقش کمتری در زندگی ایفا می‌کنند (مثل اینکه زیبایی با گذشت سن از بین برود) ولی
اخلاق حسنه تا آخرین لحظات عمر در طراوت و نشاط و شیرینی زندگی مؤثر است. البته منظور از خلاق نیک « صفات و خلق و خوهای پسندیده در نظر
عقل و
شرع » می‌باشد.
مردی به نام
حسین بشّار می‌گوید:خدمت
امام رضا علیه‌السلام نام نوشته و پرسیدم که یکی از بستگانم برای
خواستگاری دخترم نزد من آمده است ولی او
جوانی بد اخلاق است. نظر مبارک شما درباره زن دادن به او چیست؟ حضرت فرمودند: اگر بداخلاق است به او زن نده.
منظور
شهرت و
ثروت و
موقعیت اجتماعی نیست بلکه
نجابت و
تدیّن و پاکی و روحیّات
خانواده همسر می‌باشد، چرا که همسر شما شاخه‌ای از همان درخت می‌باشد. که
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «تزوجوا فی الحجر الصالح، فان العرق دساس؛ در دامن و خانواده شایسته ازدواج کنید، زیرا عِرق (
نطفه و
ژن ) تأثیر می‌گذارد».
امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمودند: « بپرهیزید از ازدواج با احمق، زیرا مصاحبت و زندگی با او بلا است و فرزندانش نیز تباه می‌شوند».
هستند کسانی که با شخص
کم عقل ازدواج می‌کنند که دارای زیبایی و
جمال هم می‌باشد بعد متوجه می‌شوند که آن فرد نه یار و یاور خوبی برای او می‌باشد و نه
پدر یا
مادر خوبی برای
فرزندش .
این ملاک‌ها گرچه مهم‌اند ولی به اهمیت معیارهای اول (اصلی) نمی‌رسند.
بعضی از مشکلات جسمی و روانی اهمیت چندانی ندارند و لطمه‌ای به زندگی نمی‌زنند و شدید نیستند ولی اگر نقص‌ها و معلولیت‌های جسمی و روحی، عمیق و غیرقابل درمان باشد، نباید برخورد احساساتی و غیرعقلائی کرد که لطمه‌های سنگین به زندگی انسان می‌زند. اینکه معلولین و بیماران در مورد ازدواج چه کنند بحث دیگری است.
اوّلاً:
زیبایی صفتی نسبی است، یعنی کسی ممکن است در نظر شخصی زیبا و در نظر دیگری زشت باشد. ثانیاً: گرچه زیبایی مهمّ است ولی لازم نیست در حدّ بسیار عالی باشد و چه خوب است که میزان زیبایی خود را نیز مد نظر قرار دهیم. ضمناً به نقش زیبایی نباید بی‌توجهی کرد چون ممکن است در آینده ناخواسته موجب
بهانه گیری و اختلاف شود.
این شرط امتیازی برای همسر می‌باشد و در تکامل و رشد زندگی و انجام
وظایف همسری تربیت فرزند و... نقش مهمّی دارد. البته آنچه در این موضوع مهمّ است، تناسب علمی بین دو همسر است که در مورد بعدی می‌آید.
علت عمده بیشتر ناهنجاری‌های خانوادگی، عدم تناسب بین زن و شوهر است.
افرادی که سعی می‌کنند قبل از ازدواج در مود همسرشان مطالعه نمایند و همسری بیابند که از نظر روحی متناسب با خودشان باشد، بخشی از مشکلات بعد از ازدواج و
تربیت فرزندانشان را حل کرده‌اند، در غیر این صورت، مشکلاتی را که می‌توانستند قبلاً حل کنند، به بعد از
ازدواج موکول می‌کنند.
توجه:همتایی و هماهنگی و تناسب صد در صد، امکان ندارد، زیرا هر انسانی دارای مغز،
روح ،
اخلاق ،
تربیت ، محیط و
خانواده مخصوص به خود است و با دیگری فرق دارد. امّا باید سعی کرد فاصله نزدیک‌تر باشد.
موارد همتایی:
۱.
دینی و
ایمانی .
۲.
فرهنگی و
فکری :
امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: زن عارفه (فهمیده فرزانه) باید در کنار مرد عارف قرار گیرد، نه غیر آن.
۳. اخلاقی.
۴.
تحصیلات .
۵. جسمی و جنسی: رضایت جنسی مسئله بسیار مهمّی است و اگر یکی از آن‌ها
گرم مزاج و دیگری
سرد مزاج باشد به بهانه گیری و
نزاع منجر می‌شود که گاهی در ظاهر هم علّت بهانه گیری‌ها چیز دیگری به نظر می‌رسد ولی وقتی ریشه‌یابی می‌شود به همین مطلب می‌رسیم. البتّه اگر مسئله حاد نباشد با
مشورت با افراد آگاه و دلسوز می‌توان آنرا حل کرد و حتی گاهی ممکن است در اثر بیماری جسمی و روحی دیگری سرد مزاجی حاصل شده باشد که با معالجه آن این مشکل نیز بر طرف می‌شود.
۶. زیبایی.
۷. سن: تفاوت سن
بلوغ جنسی دختر و پسر حدود ۴ سال است. پس بهتر است که تفاوت سنّ آن‌ها در ازدواج نیز چنین باشد. این نکته بسیار مهم است، مگر اینکه واقعاً شرایط دیگر آنقدر مناسب باشد که بتوان از اختلاف صرف نظر کرد و همسری با سنّ مساوی برگزید ولی به هر حال تفاوت سنّی نکته‌ای حائز اهمیّت می‌باشد. (ضمناً برای یک ازدواج موفّق،
بلوغ جنسی و
بلوغ اقتصادی (مردها) و
بلوغ فرهنگی و اجتماعی در کنار هم ضروری می‌باشد.)
۸. تناسب مالی
۹. تناسب خانوادگی
۱۰. سیاسی.
۱۱. تناسب اجتماعی:
مثلاً کسی که عمده فعالیتش علمی و پژوهشی می‌باشد، نباید با خانواده‌ای که روحیه اجتماعی‌شان تجملاتی، اشرافی و اهل مسافرت‌ها و
تفریحات پیاپی باشد وصلت کند.
۱۲. هماهنگی روحی: برخی افراد برون‌گرا و بعضی درون‌گرایند و در این زمینه (
برون‌گرایی و
درون‌گرایی ) اگر فاصله کمی داشته باشند قابل تحمّل و قابل حل می‌باشد.
( برون گرائی محض: از خود بی خود شدن و توجه و
تمرکز به محیط و دیگران، درون گرائی محض:
گوشه گیری و
رهبانیت و تمرکز در خود)
۱۳. همتایی در آینده: ممکن است موقع ازدواج همتا باشند ولی در آینده تغییراتی پیش بیاید و در نتیجه ناهماهنگی ایجاد شود که برای مطالعه بیشتر به کتاب‌های آقای علی اکبر مظاهری، جوانان و انتخاب همسر مراجعه کنید.
خواهر گرامی اگر خواستگار شما شرایط اصلی را ندارد خیلی راحت جواب منفی بدهید و توجّهی به ابراز
علاقه او نکنید. تجربه نشان داده است روحیّه خانم‌ها به گونه‌ای است که وقتی خواستگار ابراز
عشق می‌کند ولو از لحاظ
ایمان و
اخلاق بسیار ضعیف باشد، خانم‌ها نمی‌توانند به راحتی قضیّه را یکسره کنند. البته اگر خواستگار شما یکی از شرایط فرعی را ندارد، با توجه به درجه اهمیّت آن و
مشورت با افراد دلسوز و آگاه و متخصّص و با توجّه به اینکه محاسن دیگر خواستگار آنقدر بالا باشد که جبران شود می‌توان جواب مثبت داد. البته باید از همین الان آن ملاکی را که خواستگار ندارد در درون خود بپذیرید و حل کنید، چون بعد از ازدواج و وقتی آب‌ها از آسیاب افتاد آن مسئله ممکن است بزرگ شود و موجب بهانه گیری و مشکل شود. پس با آینده نگری تصمیم بگیرید، تأکید بر مشورت با دیگران به این جهت است که در فضای
ازدواج و عشق و
محبّت بعضی از مسائل از چشم‌تان دور می‌ماند.
• همسران، زندگی الگوی بالندگی، احمد لقمانی، انتشارات پارسایان قم، چاپ اول، ۱۳۷۹.
• اخلاق خانواده، علیرضا فاخری، نمایندگی ولی فقیه در سپاه، ۱۳۷۸.
• آئین همسرداری یا اخلاق خانواده، ابراهیم امینی، انتشارات اسلامی، تهران، چاپ پانزدهم، ۱۳۷۸.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «ملاک‌های انتخاب همسر»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۶/۲۶.
