محی‌الدین عربی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ابن عربی.
پرسش: دیدگاه ابن عربی درباره امام زمان ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ چیست؟
پاسخ:ابن عربی این چنین می‌نویسد: «
خداوند را خلیفه‌ای است زنده موجود که ظاهر می‌گردد و ظهورش در زمانی اتفاق می‌افتد که
دنیا پر از جور و ستم باشد و او دنیا را پر از
عدل و قسط می‌فرماید و اگر از عمر دنیا نماند مگر یک روز، خداوند آن را طولانی می‌گرداند تا آن خلیفه ولایت کند، او از عترت رسول الله ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و جدش حسین بن علی بن ابی‌طالب است». نظر این عربی درباره‌ی حضرت مهدی ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ مانند شیعه است؛ چنان‌که می‌گوید: همانا مهدی ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ فرزند
امام حسن عسکری علیه‌السلام است و در نیمه‌ی شعبان سال ۲۵۵ ق متولد شده است و او باقی خواهد بود تا آنکه عیسی بن مریم ـ علیه‌السلام ـ بدو بپیوندد. هم‌چنین قائل به
عصمت حضرت مهدی ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ است و علمش را از طریق تنزیل الهی می‌داند.
نام اصلی محی‌الدین عربی، محمد بن علی بن محمد بن احمد بن عبدالله حاتم طایی معروف به محی‌الدین، مکنی به
ابن عربی و ملقب به شیخ اکبر (۶۳۸ ـ ۵۶۰ ق) است.
محی‌الدین عربی از عرفای بزرگ
اسلام و از پایه‌گذاران علوم عرفانی و عرفان نظری است.
وی از پرکارترین نویسندگان
جهان اسلام است، در بین معاریف اهل عرفان بی‌همتا و در گذشته تاکنون بی‌نظیر می‌باشد. موضوع اصلی رسالات او
عرفان و حالات و واردات و تجارب قلبی است؛ ولی در‌عین‌حال در تمامی علوم دینی اعم از
حدیث،
تفسیر،
سیره، فقه، کیمیا، جفر، نجوم، حساب جمل و
شعر، دارای آثاری است؛ و تاکنون بیش از ۵۰۰ اثر از وی شناسایی شده است.
شخصیت کثیر الابعاد ابن عربی و افکار عمیق وی، در طول قرن‌های متمادی، بسیاری از رجال
علم و
دین را به‌سوی خود کشانید.
شهید محراب آیت الله قاضی در پاورقی کتاب
انیس الموحدین می‌نویسد: «علمای
شیعه و سنی در حق وی سه قول بیان کردند: جمعی او را تکفیر کرده‌اند؛ مانند: علامه تفتازانی؛ عده‌ای وی را از اکابر اولیا دانسته‌اند؛ بلکه او را از جمله عرفای کاملین و اعاظم مجتهدین به شمار آورده‌اند و جمعی دیگر به
ولایت او قائل شده ولی مطالعه کتب او را حرام دانسته اند.»
آیت الله جوادی آملی می‌نویسد: داوری‌های گوناگون پیرامون ابن عربی از زمان شهرتش تاکنون، از سوی صاحبان مذاهب و نحله‌ها، ابراز شده است. هر‌کس از
ظن خود با وی مهر و قهر دارد... بعضی او را در بالاترین درجه حفظ و در حد
عصمت می‌ستایند و برخی نیز او را در حد زنادقه می‌شناسند.
علامه شهید مطهری می‌نویسد:
محی‌الدین عربی، اندلسی است و اندلس جزء سرزمین‌هایی است که اهالی آن نه‌تنها سنی بودند، بلکه نسبت به شیعه عناد داشتند و بویی از ناصبی‌گری در آنها بود و در میان علمای اهل تسنن، علمای ناصبی، اندلسی هستند و شاید در اندلس شیعه نداشته باشیم و اگر داشته باشیم خیلی کم است. محی‌الدین، اندلسی است؛ ولی روی آن ذوق عرفانی که دارد معتقد است
زمین هیچ‌گاه نمی‌تواند خالی از ولی و
حجت باشد، نظر شیعه را قبول کرده و
اسم ائمه و
حضرت زهرا علیهاالسلام را ذکر می‌کند تا می‌رسد به حضرت حجت و مدعی می‌شود که من در سال ششصد و چند حضرت را در فلان‌جا ملاقات کردم.
علامه حسن‌زاده آملی می‌نویسد: ابن عربی در کتاب "
الدر المکنون و السر المکتوم" می‌گوید: اسرار
قرآن بعد از پیغمبر نزد امیر‌المؤمنین بود و بعد یک‌یک
ائمه را می‌شمارد تا می‌رسد به حضرت بقیة الله عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف.
ابن عربی در کتاب «
عنقاء مغرب فی ختم الاولیاء و شمس المغرب» در توصیف خصایص و شروط و کمالات خاتم الولایة به نقل امتیازاتی می‌پردازد که آنها را نمی‌توان جز در شخص حضرت حجت ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ و امام دوازدهم شیعیان یافت، وی در آخر همان
کتاب به تعیین صریح خاتم الاولیاء پرداخته، می‌گوید: بدون تردید امام مهدی منسوب به خاندان نبی اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ است.
ایشان در باب ۳۶۶ فتوحات مکیه که پیرامون معرفت یاران و وزرای حضرت مهدی در
آخرالزمان است این چنین می‌نویسد: «خداوند را خلیفه‌ای است زنده موجود که ظاهر می‌گردد و ظهورش در زمانی اتفاق می‌افتد که دنیا پر از جور و ستم باشد و او دنیا را پر از
عدل و قسط می‌فرماید و اگر از عمر دنیا نماند مگر یک روز، خداوند آن را طولانی می‌گرداند تا آن خلیفه ولایت کند، او از عترت
رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله و جدش حسین بن علی بن ابی‌طالب است.»
یکی از آثار شیخ اکبر ابن عربی، رساله‌ای است به نام "الوعاء المختوم علی السر المکتوم" که در شئون ختم ولایت مطلقه مهدی موعود ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ و نحوه ظهور آن حضرت تألیف شده است.
نظر این عربی درباره‌ی
حضرت مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف مانند شیعه است؛ چنان‌که می‌گوید: همانا مهدی ـ علیه‌السلام ـ فرزند امام حسن عسکری ـ علیه‌السلام ـ است و در نیمه‌ی شعبان سال ۲۵۵ ق متولد شده است و او باقی خواهد بود تا آنکه عیسی بن مریم ـ علیه‌السلام ـ بدو بپیوندد.
هم‌چنین قائل به
عصمت حضرت مهدی ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ است و علمش را از طریق تنزیل الهی می‌داند.
گفتنی است که بسیاری از علمای بزرگ
شیعه در آثار و تألیفات خویش، از محی‌الدین عربی، مطالبی را به‌عنوان استشهاد نقل کرده‌اند؛ از آن جمله: علامه امینی در کتاب
الغدیر تحت عنوان
احادیث نبوی در
فضایل امام علی علیه‌السلام در منابع اهل سنت، «حدیث انا المدینة العلم و علی بابها» را از کتاب
الدر المکنون ابن عربی نیز نقل کرده است.
پایگاه اسلام کوئست.
