قبر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلید واژه: قبر،
شب اول قبر،
فشار قبر.
پرسش: آیا در
قرآن در مورد قبر و
شب اول قبر توضیحی آمده هست؟
پاسخ: در
قرآن کریم دربارۀ قبر و
شب اوّل قبر شرح زیادی به چشم نمی‌خورد، بلکه تنها به اصل وجود این عالم (قبر) اشاره‌ای شده است، امّا در
احادیث بطور گسترده از قبر و شب اوّل قبر سخن به میان آمده است.
به موجب
آیاتی از
قرآن مجید از جمله: "وَ مِن وَرَآئهِم بَرْزَخ إِلَی یَوْم یُبْعَثُون"
همه
انسان‌ها پس از
مرگ وارد عالم
برزخ می‌شوند. از این رو، تمام آیاتی که درباره عالم
برزخ سخن گفته‌اند، با عالم قبر ارتباط دارند.
منظور از قبر، قبر خاکی نیست؛ بلکه همان عالم برزخ است.
منظور از شب اوّل قبر هم، اوّلین زمان ورود به برزخ یا عالم قبر است.
منظور از قبر،
عالم مثالی برزخ است. و روشن است، عالم غیرمادی برزخ، ویژگی‌های
عالم ماده از قبیل
شب و
روز که نتیجه زمان و حرکت است، را برنمی‌تابد.
البته مطابق
منابع فقهی ما، اولین شب پس از مردن
میّت،
مستحب است آدابی را درباره او به عمل آورند؛ از جمله
نماز وحشت و... بنابراین، منظور از شب اوّل قبر، شب همین دنیاست.
منتهی اولین شبی که روح میّت به عالم برزخ منتقل گردیده است. نه شب مربوط به عالم برزخ.
از نگاه
قرآن کریم،
انسان پس از
مرگ وارد عالم برزخ می‌شود: "وَ مِن وَرَآئهِم بَرْزَخ إِلَی یَوْم یُبْعَثُون؛
فرا روی آنان (پس از مرگ)، تا روز
قیامت،
برزخ وجود دارد."
از این رو منظور از
قبر، همین
عالم است.
انسان در این عالم،
صورت مثالی دارد؛ یعنی مجرّد محض نیست؛ بلکه از جهت
شکل و
قیافه، شبیه صورت دنیایی است اما سایر خصوصیات جسمانی را ندارد.
روایاتی که به
عذاب قبر اشاره دارند؛ به طور عمده آن را به اعمال انسان مرتبط می‌دانند.
امام باقر(علیه السلام) می‌فرماید:
قرائت سوره ملک (به طور مستمر) از رو به رو شدن انسان با عذاب قبر جلوگیری می‌کند.
از این دست
روایات، فراوان‌اند و قدر مشترک آن‌ها این است که
اعمال خیر انسان در عالم قبر در جلوی او نمودار می‌گردد همان گونه که اعمال بد او چنین می‌شود.
با
الهام از این جهت‌گیری روایات، باید در صدد
اصلاح اعمال خود باشیم تا شب
اوّل قبر در ردیف نجات یافتگان قرار گیریم.
برخی از انسان‌ها پس از
مرگ،
فشار قبر ندارند و برخی دارند. از بعضی روایات استفاده می‌شود که
زمین، مشتاق
مؤمنانی است که در حال
حیات بر روی زمین مرتکب
معصیت خداوند نشده و
پروردگار خویش را از خود راضی کرده‌اند؛ فشار قبر متوجه چنین کسانی نخواهد بود.
شهدا نیز با اولین قطره
خونی که از آنان ریخته می‌شود، تمام
گناهانشان پاک می‌گردد. از این رو فشار قبر متوجه آنان نیست.
البته به گواهی روایات، عدّه کمی از مؤمنان هستند که از فشار قبر رهایی می‌یابند؛ همان گونه که در روایتی از
امام صادق بدان اشاره گردیده است.
شهر سؤال.
