فطرت انسانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ایمان، خدا، قرآن.
پرسش: خیلی دوست دارم و سعی می‌کنم که آدم خوبی بشوم، ولی فکر می‌کنم بدی در ذات من است، ایمانم ضعیف است یا فکر می‌کنم که
خدا مرا دوست ندارد. و
امام زمان هم از من متنفر است نمی‌خواهم این طور باشم. لطفاً مرا راهنمایی کنید؟
همه انسان‌ها بر
فطرت پاک آفریده شده‌اند:
چنانچه خداوند در
قرآن می‌فرماید «پس روی خود را متوجه آیین خالص پرودگار کن، این فطرتی است که خداوند، انسان‌ها را بر آن آفریده، دگرگونی در آفرینش الهی نیست»
یعنی حسّ
خداپرستی به صورت خالص و پاک از هر‌گونه آلودگی در جان آدمی وجود دارد، و انحرافات یک امر عارضی است، که وظیفه پیامبران این است که این امور عارضی را زایل کنند و به فطرت اصلی انسان، امکان شکوفائی دهند.
پس اینکه شما فکر می‌کنید بدی در ذات خویش دارید، بدانید که فکر اشتباهی است و از القیاآت
شیطان در فکر شماست.
چنانچه
امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) در این زمینه می‌فرمایند:
«بدان که اول شرط از برای
مجاهد (سالک الی الله) که می‌تواند منشأ غلبه بر شیطان و جنودش شود حفظ طایر
خیال (خیال بافی‌ها و فکرهای شیطانی) است، چون که این خیال مرغی است بس پرواز کن، که در هر آنی به شاخی خود را می‌آویزد، و این موجب بسی از بدبختی‌هاست و خیال یکی از دستاویزهای شیطان است که انسان را به واسطه آن بی‌چاره کرده به
شقاوت (بدبختی) دعوت می‌کند.»
خداوند همه بندگان را دوست دارد:
خدای متعال در
حدیث قدسی می‌فرمایند: «بنده من به واسطهء حقی که تو بر من داری، من تو را دوست می‌دارم، پس تو هم به واسطه حق من بر تو، مرا دوست بدار.»
در حدیثی دیگر آمده است که «اگر آنان که پشت به من نموده‌اند، بدانند که من چه قدر منتظر آنان هستم و به
توبه و بازگشت آنها مشتاقم از شوق دیدار من، قالب تهی می‌کردند و از شدت
محبت من بند بند وجود آنها از هم می‌گسست.»
حتی در حدیثی از
امام باقر (علیه‌السّلام) در مورد توبه شخص گناهکار آمده است، که خدای متعال چه قدر خوشحال می‌شود، حضرت فرمودند: «به راستی خوشحالی خداوند توبه بنده‌اش نسبت به شخصی که در بیابان وسیله سواری و توشه‌اش را در شب تاریک گم کرده و سپس آن را پیدا کند، افزون‌تر است.»
امام زمان (علیه‌السّلام) شیعیان خویش را دوست دارد:
در این‌باره نیز توجه شما را به دو
حدیث از فرمایشات امام عصر (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) جلب می‌کنیم:
الف) ما از رعایت حالتان کوتاهی نمی‌ورزیم و یاد شما را از خاطر نبرده‌ایم، که اگر جز این بود (به واسطه کارهای ناشایستتان) از هر سو پریشانی به شما روی می‌آورد و دشمنان نابودتان می‌کردند.
ب) و اگر ما دوستدار اصلاح (امور) شما نبودیم و به شما (نظر) لطف و مرحمت نداشتیم (به واسطه کارهای ناپسندتان) از توجه و التفات به شما پرهیز می‌کردیم.
حال پس از روشن شدن مطالب فوق، نکاتی قابل توجه است:
الف: اگر انسان همواره در پی تقویت و افزایش ایمان خویش به
خدا و
توسل به ائمه خصوصاً امام زمان (علیه‌السّلام) و ایمان به
روز قیامت باشد، کمتر مبتلا به گناهان می‌شود، و روز به روز به خدای متعال نزدیک‌تر می‌شود.
ب: انسان مسلمان باید همواره در زندگی، در پی تحصیل رضایت الهی باشد، که این هم از طریق عمل به دستورات او حاصل می‌گردد؛ یعنی در پی انجام واجبات (آنچه را خداوند دستور انجامش را فرموده) و ترک محرمات و گناهان (آنچه را خداوند ترکشان را دستور داده) باشد، و اگر هم احیاناً تخلّفی کرد و گناهی همچون
غیبت،
دروغ،
بدحجابی و... و یا واجبی همچون
نماز و
روزه را انجام نداد،
توبه نماید و به درگاه خداوند برگردد و
نماز و روزه‌اش را قضا نماید، و امید به رحمت و آمرزش الهی داشته باشد.
ج: باید در حالتی بین
خوف (ترس از عذاب الاهی) و
رجاء (امید به رحمت الاهی) زندگی کند، یعنی همیشه ترس از خداوند و قبول نشدن اعمالش در پیشگاه پروردگار داشته باشد؛ و دیگر اینکه همیشه به رحمت بی‌پایان الهی امیدوار باشد، چرا که امید تنها به خدای متعال موجب گناهانی همچون
تکبر و
عجب می‌گردد، و
ترس و خوف تنها نیز موجب گرفتار شدن به
گناه و
یأس از رحمت الهی می‌گردد، که همة این‌ها جزء
گناهان کبیره است.
چنان چه امام راحل (رحمة‌الله‌علیه) در این زمینه می‌فرمایند: «پسرم! گناهان را، هر چند کوچک به نظرت باشند، سبک مشمار، بنگر چه کسی را نافرمانی کرده‌ای، که با این نظر همه گناهان بزرگ و کبیره است، به هیچ چیز مغرور مشو و خدای تبارک و تعالی را که همه چیز از اوست، و اگر عنایت رحمانیش از موجودات سراسر عالم وجود، لحظه‌ای قطع شود، اثری حتی از
انبیاء مرسلین و
ملائکه مقرّبین نخواهد ماند... و در هر حال حضور او را فراموش مکن و مغرور به رحمت او مباش، چنان که مایوس (نیز) نباید باشی، و....
مطالعه در ادعیه
معصومین (علیهم‌السّلام) و سوزگداز آنان از خوف حق و
عذاب او سرلوحه افکار و رفتارت باشد.»
۱. تفسیر نمونه، ناصر مکارم و دیگران، ج۱۶، ص۴۱۶، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۷۳ ش.
۲. دروس اخلاق اسلامی، محمدعلی جزایری، صص ۲۵۴- ۲۶۲، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، ۱۳۸۲ش.
۳. گناه شناسی، محسن قرائتی، انتشارات پیام آزادی، تهران، ۱۳۷۳ ش.
۴. اخلاق شبر، سید عبدالله شبر، ترجمه محمد رضا جباران، انتشارات هجرت، ۱۳۷۸.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «فطرت انسانی» تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۲/۱۰.
