فرزندان فاطمه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها،
فرزندان،
سادات،
جهنم.
پرسش: روایتی وجود دارد مبنی بر اینکه
خداوند به علت پاکی فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ فرزندان او را به جهنم نمی‌برد. لطفاً آن را تحلیل فرمایید.
پاسخ: این روایت در کتب
شیعه و
اهل سنت وجود دارد و به دلیل کثرت راویان و منابعی که آن را نقل کرده‌اند، قابل
اعتماد است، اما این ابهام از دیرباز وجود داشته که دامنه شمول و گسترش این
روایت تا کجاست؟ براساس روایات دیگر می‌توان نتیجه گرفت که تنها فرزندان بلا واسطه
حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ به پاسداشت پاک‌دامنی ایشان از
گناه مصون مانده و در نتیجه از
دوزخ رهایی می‌یابند؛ اما دیگر نوادگان نیز گرچه از امتیازاتی هم برخوردار باشند، مصونیت کامل دربرابر
مجازات نخواهند داشت.
روایتی در بحارالأنوار به این مضمون وجود دارد:
"بِإِسْنَادِ التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ ـ علیه‌السلام ـ قَالَ قَالَ النَّبِیُّ ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ إِنَّ فَاطِمَةَ أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَحَرَّمَ اللَّهُ ذُرِّیَّتَهَا عَلَی النَّار"؛
پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فرمود: پروردگار به پاسداشت
پاک‌دامنی فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ
آتش جهنم را بر فرزندان او
حرام کرد.
این روایت در
کتاب عیون أخبار الرضا ـ علیه‌السلام ـ که مأخذ بحارالأنوار در این زمینه می‌باشد نیز، به همین ترتیب ذکر شده است.
منابع و راویان فراوانی از
شیعه و
اهل سنت که این حدیث را نقل کرده و در ارتباط با آن نظریات و پرسش‌هایی مطرح نموده‌اند
که این خود به نوعی نشانگر مسلم الصدور بودن اصل این روایت است.
یکی از مؤلفان اهل سنت در قرن دهم، بعد از بیان این روایت اعلام می‌دارد که نتیجه‌گیری صحیح آن است که سند این
حدیث نسبتاً خوب است و همان‌گونه که در کتاب دیگری به‌صورت مفصل بیان داشتم، نظریه ساختگی بودن آن اشتباه است.
اما آنچه در ارتباط با این روایت مورد بحث و گفت‌و‌گوهایی قرار گرفته است، آن است که دامنه شمول این روایت تا کجاست؟ آیا باید آن را محدود به افراد خاصی دانست، یا تمام نوادگان حضرتش مصداق آن هستند؟
آنچه از روایات شیعه برداشت می‌شود، آن است که گویا برخی سادات، این حدیث را به‌منزله چراغ سبزی از جانب پروردگار ارزیابی می‌کردند که تمام اشتباهات آنان در این دیدگاه مورد
بخشش بوده و هیچ مجازاتی دامن‌گیرشان نمی‌شد.
امامان
معصوم ـ علیهمالسلام ـ با چنین دیدگاهی به
مبارزه پرداخته و اعلام داشتند که چنین روایتی نباید منجر به سوء استفاده برخی از منتسبان به
اهل بیت شود که در ذیل به برخی از این روایات اشاره می‌شود:
حسن‌بن موسی روایت می‌کند که در خراسان در حضور
امام هشتم بودم و برادر ایشان زیدبن موسی که در
مجلس حضور داشت، گروهی را گرد خود جمع‌آوری کرده و به آنان
فخر می‌فروخت که ما چه هستیم و چه هستیم!
این سخنان به گوش
امام رضا ـ علیه‌السلام ـ که مشغول سخن گفتن با گروهی دیگر بود رسید و به دنبال آن رو به سمت برادرش کرده و فرمود: آیا این روایت که
آتش دوزخ بر فرزندان
فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ به پاسداشت پاک‌دامنی ایشان حرام است، تو را به خود مغرور کرده؟! سوگند به خدا که حیطه این روایت تنها
امام حسن ـ علیه‌السلام ـ و
امام حسین ـ علیه‌السلام ـ و دیگر فرزندان بلا واسطه ایشان را در‌بر می‌گیرد. آیا عادلانه است که (پدرمان) موسی‌بن جعفر ـ علیه‌السلام ـ فرمانبردار پروردگار بوده، روزها را به
روزه و شب‌ها را به
عبادت بگذراند و تو مرتکب گناه و نافرمانی شوی، آن‌گاه هر دوی شما در
روز قیامت یکسان باشید؟! در این صورت تو نزد خدا از او گرامی‌تری! (زیرا با وجود
گناه به همان درجه‌ای رسیده‌ای که او با
اطاعت بدان دست یافته است).
(جدمان)
امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ در این زمینه می‌فرمود که نیکوکاران از سادات دو برابر دیگران
پاداش دریافت کرده و بدکاران آنان نیز دو برابر مجازات خواهند شد!
مشابه این روایت با تعابیر دیگری در سایر منابع نیز مشاهده می‌شود.
حمادبن عثمان روایت می‌کند که از امام ششم ـ علیه‌السلام ـ
تفسیر روایت نبوی ناظر به نجات
فرزندان فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ از آتش را جویا شدم. ایشان فرمودند که مراد از این روایت، فرزندان بلا واسطه ایشان یعنی
حسنین علیهمالسلام،
زینب و
ام‌کلثوم می‌باشد.
شخصی به
امام صادق ـ علیه‌السلام ـ عرضه داشت که آیا این حدیث، امان‌نامه‌ای برای تمام
سادات بنی‌فاطمه نیست؟ ایشان فرمودند: آیا نادانی؟ همانا مراد از این روایت تنها حسن و حسین می‌باشند که پاره‌ای از اهل بیت
عصمت‌‌اند؛ اما در مورد غیرآنها باید دانست که اگر
رفتار و کردار زشت شخصی، مقام و منزلت او پایین آورد، منتسب بودن به
پرهیزکاران او را بالا نخواهد برد.
البته روایات دیگری وجود دارد که می‌توان خلاف آنچه را که گفته شد، از آن برداشت کرد؛
اما با توجه به اصول و موازین اسلامی و قرآنی، گرچه می‌توان گروهی خاص را دارای امتیازات بیشتری دانست، اما
آزادی عمل مطلق آنان در انجام رفتار زشت و مصونیت کامل از هرگونه
مجازات، با آموزه‌های دینی منطبق نیست و نجات فرزندان بلاواسطه زهرا نیز ناشی از بصیرتی است که به
پاداش پاک‌دامنی مادرشان به آنها عطا شده و به دنبال آن، این بزرگواران با اختیار خود به گرد
گناه و
معصیت نرفته‌اند.
پایگاه اسلام کوئست.
