• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عمامه، شمشیر و اسب امام حسین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: امام حسین عليه‌السلام، عمامه، شمشیر، اسب، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله.
پرسش: آیا عمامه، شمشیر و اسب امام حسین ـ عليه‌السلام ـ همان عمامه و شمشیر و اسب پیامبر بود؟ توضیح دهید.
پاسخ:بحث را در دو بخش پی می‌گیریم:



در روایاتی که از اهل‌بیت ـ علیهم‌السلام ـ رسیده تصریح شده است که رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ کتاب و سلاح را که از مختصات ائمه ـ علیهم‌السلام ـ بعد از آن حضرت به‌شمار می‌رود، به امیرالمؤمنین ـ عليه‌السلام ـ سپرد و امام علی ـ عليه‌السلام ـ آن را به امام حسن ـ عليه‌السلام ـ و همین‌طور هرکدام از آنان کتاب و سلاح را به امام بعد از خود تحویل داده‌اند؛ از جمله:

۱.۱ - یک: سخن سلیم بن قیس

سلیم بن قیس گفت: امیرالمؤمنین ـ عليه‌السلام ـ در هنگام وصیت کتاب و سلاح را به امام مجتبی ـ عليه‌السلام ـ داد و فرمود: پسرم، رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ به من دستور داده است که کتاب و سلاح را به تو تحویل دهم؛ همان‌طور که پیامبر خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ به من وصیت کرد و کتاب و سلاح را به من داد و تو باید آن را به برادرت حسین تحویل دهی.


۱.۲ - دو: سخن امام علی در جنگ صفین

در جنگ صفین امیرالمؤمنین ـ عليه‌السلام ـ به قنبر فرمود: نیزه رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ را که لمس شده به دست آن حضرت است (برایم) بیاور، آن را امام حسن ـ علیه‌السلام ـ از من به ارث می‌برد، ولکن به کار نمی‌گیرد و در دست حسینم شکسته خواهد شد.

۱.۲.۱ - میراث رسول خدا

از مجموع این‌گونه روایات که شمار آنها هم در کتب روایی و تاریخی کم نیست، استفاده می‌شود که: از رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ اشیایی به ائمه ـ علیهم‌السلام ـ به ارث رسیده و از مختصات آنان محسوب می‌شود و در موقع لازم از آنها استفاده می‌کرده‌اند.

۱.۲.۲ - اتمام حجت امام حسین با لشکر کوفه

بنابراین سخن و اتمام حجت حضرت سیدالشهدا ـ عليه‌السلام ـ که به لشکر کوفه فرمود: شما را به خدا قسم می‌دهد که آیا می‌دانید، این شمشیر رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ است که من همراه دارم؟... آیا می‌دانید این عمامه رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ است که من بر سر دارم؟ و کوفیان سخن آن بزرگوار را تصدیق کردند؛حمل بر ظاهر آن می‌شود؛ به این معنا که شمشیر و عمامه واقعاً همان شمشیر و عمامه پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ بوده است.

۱.۲.۳ - هدف امام از این‌گونه سخن گفتن با کوفیان

ممکن است کسی احتمال بدهد که مقصود امام ـ عليه‌السلام ـ از این‌گونه سخن گفتن با کوفیان، بیان اهداف عالیه آن حضرت باشد؛ یعنی ای مردم بدانید هدف من همان هدف رسول‌ خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ است. چنین احتمالی بعید است؛ زیرا بارها آن حضرت از مدینه تا کربلا اهداف خود را صریحاً‌ بیان کرده‌اند و لازم نبوده است که با کنایه و یا سربسته و یا از راه جلب عواطف مردمی به بیان اهداف خود بپردازند؛ از جمله: ولید در مدینه از آن حضرت خواست تا با یزید بیعت کند؛ امام ـ عليه‌السلام ـ فرمود: ما خاندان نبوت و معدن رسالتیم و (خانه ما) محل آمد‌و‌رفت فرشتگان است‌؛ فیض خداوند از ما شروع شده و به ما ختم خواهد شد. یزید مردی شراب‌خوار و فاسق است، مردم را بی‌گناه می‌کشد، فسق او آشکار است، او لایق خلافت نیست، و همانند من با همانند او بیعت نخواهد کرد.



در بعضی از کتاب‌های تاریخی نقل شده است که امام حسین ـ علیه‌السلام ـ در روز عاشورا، بر اسب رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ سوار شده و به میدان کارزار رفته است؛ از جمله:

۲.۱ - روایتی درباره سوار شدن امام بر اسب پیامبر

حضرت سیدالشهدا ـ عليه‌السلام ـ بعد از خطبه‌ای طولانی و اتمام حجت با لشکر کوفه، اسب رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ مرتجز را طلبید و بر آن سوار شد و لشکر خود را برای جنگ آماده کرد.
[۸] سیدیحیی بن حسینی بن هارون، تفسیر المطالب فی امالی الامام أبی‌طالب، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ اول، ۱۳۹۵ ه‌، ص ۹۷.




اینک دو سؤال مطرح است:
۱. آیا پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ اسبی به این نام داشته است؟
۲. آیا ممکن است این اندازه (بیش از پنجاه سال) عمر اسب طولانی باشد؟

۳.۱ - سخنی در کتاب تاریخ

در کتاب تاریخ آمده است: اسبی را که پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ آن را از اعرابی خرید، مرتجز نام دارد.
[۱۰] الدمیری، کمال‌الدین، حیاة الحیوان، بیروت، دارالقاموس الحدیث للطباعة و النشر، جزء ۲، ص ۱۸۳.


۳.۲ - روایتی از امام علی و ابن عباس

از امیرالمؤمنین ـ عليه‌السلام ـ و ابن عباس هم‌چنین نقل شده است: «کان للنبی ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ فرسٌ یقال له المرتجز»؛ پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ اسبی داشتند که به آن مرتجز گفته می‌شد.

۳.۳ - سخنی از جاحظ

جاحظ هم گفته است: ممکن است عمر اسب به نود (۹۰) سال برسد.
[۱۳] الدمیری، کمال‌الدین، حیاة الحیوان، بیروت، دارالقاموس الحدیث للطباعة و النشر، جزء ۲، ص ۱۸۵.




بعد از بيان اهم مطالبی كه رسيده است به جمع‌بندی می‌پردازيم: يك مطلب يقينی است و آن اينكه پيامبر خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ اسبی به نام مرتجز داشته‌اند، حال اين اسب تا روز عاشورا زنده مانده است كه امام حسین ـ عليه‌السلام ـ بر آن سوار شود و به تجهيز لشكر خود بپردازد، يا نه؟ دو احتمال می‌رود:
۱. از بيان علی ـ عليه‌السلام ـ و ابن‌عباس استفاده می‌شود كه اسب «مرتجز» بعد از رحلت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله، ديگر زنده نبوده است؛ چون كه مفاد «كان للنبی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله» اين است كه آن حضرت چنين اسبی داشته‌اند؛ كما اينكه سهيلی صريحاً ادعا كرد، بعد از اختلاف پيامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ و اعرابی و برگرداندن آن اسب به اعرابی، اسب مرد.
۲. از کلام جاحظ كه گفت: ممكن است عمر اسب به نود سال هم برسد؛ برمی‌آيد كه: بُعدی ندارد «مرتجز»‌ اسب رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ تا عاشورا زنده مانده باشد و امام حسين ـ عليه‌السلام ـ بر آن سوار شده و لشكر خود را‌ آماده نبرد كرده باشد؛ ولی نمی‌توان گفت كه اسب امام حسين همان اسب پیامبر بوده است.


۱. الطوسی، محمد بن الحسن، تهذیب الأحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۶۴ ه‌ ش، ج ۱، ص ۱۷۶، ح ۱۴.    
۲. صدوق، محمد بن علی بن الحسین، من لایحضره الفقیه، متوفای ۳۸۱ ه‌، مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم، چاپ دوم، ۱۴۰۴ ه‌، ج ۴، ص ۱۸۹، ح ۵۴۳۳.    
۳. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، متوفای ۳۲۹ ه‌، دارالأضواء، بیروت، ۱۴۰۵ ه‌، ج ۴، ص ۲۹۷، ح ۱.    
۴. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، متوفای ۳۲۹ ه‌، دارالأضواء، بیروت، ۱۴۰۵ ه‌، ج ۴، ص ۲۹۸، ح ۵.    
۵. خوارزمی، الموفق بن احمد، المناقب، متوفای ۵۶۸ ه‌، مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم، چاپ دوم، ۱۴۱۴ ه‌، ص ۲۴۷.    
۶. ابن طاووس، علی بن موسی، الملهوف علی قتلی الطفوف، متوفای ۶۶۴ ه‌، دارالأسوة للطباعة و النشر، ایران، چاپ دوم، ۱۴۱۷ ه‌، ص ۱۴۷.    
۷. ابن طاووس، علی بن موسی، الملهوف علی قتلی الطفوف، متوفای ۶۶۴ ه‌، دارالأسوة للطباعة و النشر، ایران، چاپ دوم، ۱۴۱۷ ه‌، ص ۹۸.    
۸. سیدیحیی بن حسینی بن هارون، تفسیر المطالب فی امالی الامام أبی‌طالب، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ اول، ۱۳۹۵ ه‌، ص ۹۷.
۹. علامه مجلسی، بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۱۰.    
۱۰. الدمیری، کمال‌الدین، حیاة الحیوان، بیروت، دارالقاموس الحدیث للطباعة و النشر، جزء ۲، ص ۱۸۳.
۱۱. ابن کثیر الدمشقی، اسماعیل، البدایة و النهایة، بیروت، متوفای ۷۷۴ ه‌، داراحیاء التراث العربی، ج ۶، ص ۱۰.    
۱۲. الاصبهانی، ابونعیم احمد بن عبدالله، ذکر اخبار اصفهان، متوفای ۴۳۰ ه‌، ۱۹۴۳ مذمت، ج ۱، ص ۳۳۳.    
۱۳. الدمیری، کمال‌الدین، حیاة الحیوان، بیروت، دارالقاموس الحدیث للطباعة و النشر، جزء ۲، ص ۱۸۵.



سایت اندیشه قم    


رده‌های این صفحه : امام حسین | تاریخ معصومان




جعبه ابزار