• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شب قدر و مقدرات

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلید واژه : شب قدر، مقدّر ، تقدیر،
پرسش : آیا اموری که در شب قدر مقدر می شوند، قابل تغییر هستند؟ پس فرق شب قدر با باقی ایام برای چیست؟
پاسخ :



شب قدر، شب رقم خوردن مقدرات انسان برای یک سال است.

۱.۱ - شب قدر در کلام امام علی(ع)

امیر المؤمنین علیه السّلام فرمودند: در سالى یك بار شب قدر است، و در این شب امور یك سال و حوادث و جریانات آن تقدیر میگردد.
[۱] إعلام الورى بأعلام الهدى، شیخ طبرسی، ص ۳۹۰


و در این شب تمام امور انسان برای سال آینده مشخص می شود.

۱.۲ - شب قدر از دیدگاه علامه طباطبایی

علامه طباطبایی می فرمایند:« شب قدر شب اندازه ‌گیرى است، خداى تعالى در آن شب حوادث یك سال را یعنى از آن شب تا شب قدر سال آینده را تقدیر مى‌كند، زندگی ، مرگ ، رزق ، سعادت ، شقاوت و چیزهایى دیگر از این قبیل را مقدر مى ‌سازد»

با این حال، ممکن است قبل از رخ دادن اتفاقی، در تقدیر انسان ، تغییراتی ایجاد شود و امر به گونه دیگری رقم بخورد. علامه طباطبایی در این باره می فرمایند: «هیچ منافاتى ندارد كه در شب قدر مقدر بشود ولى در ظرف تحققش طورى دیگر محقق شود، چون كیفیت موجود شدن مقدر، امرى است، و دگرگونى در تقدیر، امرى دیگر است، هم چنان كه هیچ منافاتى ندارد كه حوادث در لوح محفوظ معین شده باشد، ولى مشیت الهی آن را تغییر دهد.»



و این مطلب در حدیثی از امام رضا (ع) نیز بیان شده است. و اندیشه غیر قابل تغییر بودن قدرها، تفکری یهودی خوانده شده است و علیرغم آن به تقدیر امور در شب قدر نیز اشاره شده است:

امام رضا (ع) فرمود كه خبر داد مرا پدرم از پدرانش علیهم السلام كه رسول خدا (ص) فرمود كه خداى عز و جل به سوى پیغمبرى از پیغمبرانش وحی فرمود كه فلان پادشاه را خبر ده كه من تا فلان وقت او را می میرانم پس آن پیغمبر به نزد پادشاه آمد و او را خبر داد و پادشاه بر روى تخت خویش نشسته بود پس آن پادشاه خدا را خواند و دعاء كرد تا از تخت فرو افتاد و گفت كه اى پروردگار من مرا مهلت ده تا طفلم بزرگ شود و كار خود را بگذارم و آنچه باید بكنم پس خداى عز و جل بسوى آن پیغمبر وحى فرمود كه بیا به نزد فلان پادشاه و او را اعلام كن كه من در اجلش زمان دادم و آن را پس انداختم و پانزده سال در عمرش افزودم آن پیغمبر عرض كرد كه اى پروردگار من تو میدانى كه من هرگز دروغ نگفته‌ام خداى عز و جل به سوى او وحى فرمود كه جز این نیست كه تو بنده فرمان داده‌شده ای (یعنی سخن قبلی تو دروغ نبود و پیغامی بود که باید می رساندی) پس این مطلب را به او برسان و خدا سؤال نمیشود از آنچه میكند.

بعد از آن حضرت رضا (ع) بجانب سلیمان (که با او در حال گفتگو بود) ملتفت شد و فرمود تو را چنان مى ‌پندارم كه در این باب مانند یهود شده ای . سلیمان گفت پناه میبرم به خدا از اینكه به یهود مانند شوم و یهود چه گفته ‌اند حضرت فرمود كه گفته‌ اند كه یَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ ... سلیمان گفت آیا مرا خبر نمى‌دهى از سوره إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ كه در چه چیزى فرود آورده شده امام رضا (ع) فرمود كه خداى عز و جل آنچه را كه از اول سال تا آخر سال می باشد از زندگى یا مردن یا خوبى یا بدى یا روزى در شب قدر تقدیر میكند.


اما در پاسخ به فرق شب قدر با سایر ایام، باید توجه داشته باشیم که امور همان گونه که در شب قدر مقدر می شوند، جاری می شوند، مگر اینکه عامل خاصی (مانند دعا و صدقه و ...) رخ دهد. یعنی فرقی مانند فرق روال طبیعی، با امور استثنائی، بین شب قدر و سایر ایام وجود دارد. و این خود فرق بزرگی است.
درخواست تقدیر نیکو در شب قدر، مانند این است که بنایی را از ابتدا نیکو و مستحکم بسازیم. و تغییر دادن آن تقدیرات، مانند این است که ساختمانی متزلزل را با اقداماتی ایمن سازی کنیم.


۱. إعلام الورى بأعلام الهدى، شیخ طبرسی، ص ۳۹۰
۲. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۲۰، ص۵۶۱    
۳. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۲۰، ص۵۶۳    
۴. التوحید للصدوق، ص ۴۴۴    



سایت شهر سوال    



جعبه ابزار