ساقی کوثر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلید واژه: کوثر، ساقی
پرسش: معنی کوثر و ساقی کوثر چیست؟
پاسخ: در سؤال مورد نظر، دو نکته وجود دارد: نکته اول، مربوط به معنای کوثر است که بر طبق روایات و دیدگاه مفسران برای این لفظ چندین معنا ذکر شده و لازم است لفظ کوثر بر تمام این معانی حمل شود؛ زیرا خداوند در دنیا به رسول‌الله خیر کثیر مرحمت‌کرده، در آخرت نیز وعده خیر کثیر داده است. بنا براین، تمام‌این اقوال، تفصیل کلمه "کوثر" است که به معنای خیر کثیر در دنیا و آخرت می باشد. و نکته دوم، به ساقی کوثر مربوط است که در بعضی از روایات، از آن نام برده شده است که به معنی سیراب کننده و شفاعت کننده در روز قیامت آمده است.
در سؤال مورد نظر، دو نکته وجود دارد: نکته اول، مربوط به معنای
کوثر است و نکته دوم، به
ساقی کوثر مربوط است که در بعضی از روایات، از آن نام برده شده است.
ابتدا لازم است معنای کوثر و سپس ساقی کوثر را بدانیم.
بعضی از
قرآن پژوهان ، در این باب نوشته اند:
"کوثر" واژه ای قرآنی به معنای خیر کثیر است.... برخی کوثر را حوضی شگرف در
بهشت می دانند که دارای "خیر کثیر" است.
اضافه بر این، در روایات و در توضیح معنای کوثر نوشته شده است:
ابن عبّاس نقل کرد: چون این آیه «إِنَّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ؛
ما کوثر را به تو عطا کردیم»، نازل شد،
رسول خدا بر منبر بالا رفت و آن را بر مردم قرائت کرد. چون از منبر فرود آمد، مردم گفتند: کوثری که خدا به تو عنایت کرده، چیست؟
رسول الله فرمود: نهری است در
بهشت که از شیر سفید تر است و از قَدح محکم تر و استوار تر. در کنار این نهر، قبّه‌ها و سقف های مدوّر و مقعّری است از دُرّ و یاقوت. در آن‌نهر،
پرندگان سبز رنگی که‌گردن های معتدل و کشیده... دارند وارد می‌شوند.
گفتند: چقدر آن پرندگان در خوشی و ناز و نعمت هستند!
فرمود: آیا می خواهید شما را به‌خوش تر و بهتر از آن ها آگاه کنم؟
گفتند: آری. فرمود:خوش تر و متنعّم تر از آن پرندگان، کسی است که آن ها را بخورد، از
آب کوثر بیاشامد، به رضوان‌خداوند دست یابد.
اَنَس روایت کرد: روزی رسول الله صلوات الله علیه نزد ما بود. ناگهان او را چرت فرا گرفت، سپس با شادی، سر خود را بلند کرد. عرض کردم سبب خنده شما چیست؟
فرمود:همین الان، برای من سوره‌ای نازل شد و
سورة کوثر را قرائت کرد.
سپس فرمود: آیا می دانید کوثر چیست؟ کوثر، نهری است که خداوند به من وعده فرمود. در آن، خیر بسیاری است. کوثر، حوضی است که امّت من در روز قیامت دور آن جمع می‌شوند؛ تعداد کاسه ها و قدح هائی‌که در اطراف حوض است‌و با آن آب بر می دارند، به شمار
ستارگان آسمان است. چه بسا افرادی سرشناس را از کنار حوض دور می‌کنند، و من‌می گویم:
پروردگار من! این ها از امّت من هستند! در جواب‌من گفته می‌شود: نمی دانی بعد از رحلت تو چه کارهایی کرده و چه وقایع و حوادثی پیش آورده‌اند!
این‌حدیث را
مسلم در «صحیح» آورده‌است.
از
حضرت صادق (ع) روایت شده: کوثر، نهری است در بهشت. خداوند آن را به پیغمبر در عوض پسری که از او فوت شده‌بود، عنایت کرد.
عَطاء روایت کرد: کوثر،
حوض رسول‌الله است‌که مردم در روز قیامت بر آن و بر گرداگرد آن اجتماع می‌کنند.
از
عبدالله‌بن عمر و
عایشه روایت شده: کوثر، نهری است در بهشت.
ابن‌عبّاس و
ابن جُبَیر و مجاهد روایت کرده اند:کوثر خیر کثیر است.
عِکْرمَه روایت کرده:مراد از کوثر نبوّت و کتاب است.
حسن روایت کرده: مراد قرآن است.
أبی‌بکر بن عیّاش روایت کرده مراد فزونی اصحاب و پیروان است.
بعضی دیگر نقل کرده اند: مراد فزونی
ذرّیّه و نَسل است؛ آن قدر از نسل
فاطمة زهرا سلام‌الله علیها خداوند، ذرّیّه و نسل به رسول‌الله داده که عدد آنان به شمارش در نمی‌آید و امتداد آن، تا روز قیامت کشیده است.
از
حضرت صادق روایت کرده‌اند که مراد
شفاعت است.
لفظ کوثر قابلیّت تمام این معانی را دارد،بنا براین،لازم است که بر تمام این معانی حمل شود؛ زیرا خداوند در دنیا به رسول‌الله خیر کثیر مرحمت‌کرده، در آخرت نیز وعده خیر کثیر داده است.
بنا براین، تمام‌این اقوال، تفصیل کلمه "کوثر" است که به معنای
خیر کثیر در دنیا و آخرت می باشد.
و اما قبل از این که به چند روایت در مورد مصداق "
ساقی کوثر " اشاره کنیم، خوب است تفسیر یکی از
آیات قرآن را در مورد مصداق آن بیان کنیم:
خدای متعال فرمود:"وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً"...... ملا فتح اللَّه در ترجمه خود گفته که در بعضی روایات آمده که رب اینجا به معنی سید و مراد از آن،
امیر المؤمنین سلام الله علیه است، یعنی بیاشاماند ابرار(نیکان) را سید ایشان
علی بن ابی طالب علیه السّلام شراب پاک و اخبار بسیار از مخالف و موافق(سنی و شیعه) به حد تواتر معنوی رسیده که ساقی کوثر آن سرور است.
در روایات نیز ساقی کوثر یکی از القاب
مولای متقیان سلام الله علیه شمرده شده است:
رسول گرامی اسلام صلوات الله علیه فرمود:
علی بن ابی طالب که او برادر،
جانشین و پرچم دار من در دنیا و آخرت و ساقی کوثر و صاحب
شفاعت من است.
نیز از حضرت صلوات الله علیه روایت شده که فرمود:در پنج چیز از علی یاری می‌گیرم: آنکه مرا به خاک سپارد، آنکه وام مرا بپردازد، آنکه در قیامت یاور من است در آن مدت طولانی، آنکه در کنار
حوض کوثر یاور من است، آنکه من بروی بیمناک نیستم که کافر گردد یا زنا کند.
حضرت به دخترش
فاطمه سلام الله علیه فرمود:
دخترم در روز رستاخیز، پرچم حمد و کلیدهای بهشت در دست من است و آنها را به علی خواهم سپرد و آدم و همه فرزندانش در تحت لوای او قرار خواهند گرفت.ای فاطمه! در روز قیامت علی را بر حوض کوثر مأموریت می‌دهم، تا هر کس از پیروانم را که می‌شناسد سیراب کند.
و فرمود:او ساقی کوثر و صاحب شفاعت من است، او امام و پیشوای مرد و زن مؤمن است.
سایت:مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
