ربا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: بی‌پولی ، ربا،
گناه .
پرسش: اگر شخصی از شدت بی‌پولی مجبور باشد تا پولی را به عنوان نزول بگیرد آیا باز هم گناه دارد حتی اگر هیچ کس در زندگی به او کمک نکند؟
پاسخ: برای رفع مشکل مالی می‌توان از
قرض الحسنه‌ها استفاده کرد، می‌توانید با چند نفر که اطمینان کامل دارید با آن‌ها شریک شوید، سرگذشت رباخواران را مرور کرده و به لحن آیات الهی در این‌باره رجوع کنید.
ربا در زبان فارسی به معنای بیشی افزون، شدن، صحیح و نما کردن، سود یا
ربحی که داین از مدیون می‌گیرد و نسیه خریدن و فزون گرفتن آمده است. ریشه اصلی آن در
قرآن کریم نیز به کار رفته است که ربّ می‌باشد. عرب‌ها هنگامی که چیزی زیاد می‌شود و رشد می‌کند می‌گویند «رِبا الشئ».
« الذین یأکُلونَ الرِبّوا لا یقومون الّا کما یَقُومُ الذی یتَخَبَطُهُ الشیطانُ من المسِّ ذلک بانهُمْ قالوُا اِنّما البیعُ مثلُ الرِبوا و حل الله البیع و حرَّمَ الرّبوا فَمَنْ....»
و کسانی که ربا می خورند رفتار و کردارشان مانند شخص
جن زده و فریب خورده
شیطان است و چون ربا خواران خوب و بد را تمیز نمی‌دهند می‌گویند
خرید و فروش هم مثل ربا است. با اینکه
خدا خرید و فروش را
حلال و ربا را
حرام کرده.
« یمحق الله الربوا و یُربی الصدقاتِ و اللهُ لا یُحِبُّ کلَّ کفارٍ أثیم».
خدا ربا را پیوسته نقصان می‌دهد و به سوی نابودیش روانه می‌کند و در عوض
صدقات را نُمو می‌دهد. خدا هیچ
کافر پیشه دل به گناه آلوده را دوست نمی‌دارد.
« یا ایّها الذین آمنوا لا تاکُلُوا الرّبوا اضعافاً مُضاعَفَةً وَ اتَّقُوالله لَعَلَکُم تفلِحونَ».
ای کسانی که ایمان آورده‌اید ربا را که همان دو چندان گرفتن است نخورید و از خدا بترسید شاید رستگار شوید.
از این چند آیه ای که بیان شد حرمت ربا و مذمّت آن به دست آمد.
امام صادق علیه‌السلام فرمودند:« اخبَثُ المکاسِبَ کسْبُ الربوا»
یعنی بدترین کسبی کسبی است که از راه ربا باشد.
پیامبر اکرم صلی‌الله‌عَلیهِ وَ اله و سَلَم فرمودند:« إنَّ اخوف ما اخاف علی امّتی من بعدی هذه المکاسب الحرام و الشهوة الخفیه و الرباء»؛ یعنی
ترسناک‌ترین چیزی که بر امتم از آن می‌ترسم پس از خودم این کسب‌های حرام و
شهوت پنهان و راغب شدن مردم به سود و حکم خدا را که کسب است ترک می‌کنند.
و باز پیامبر فرمودند: آسان‌ترین رباها چنان است که کسی با مادر خود
زنا کند.
و باز فرمودند: در
شب معراج جماعتی را دیدم که هر گاه یکی از ایشان می‌خواست برخیزد از بزرگی شکمش نمی‌توانست. از
جبرئیل پرسیدم این‌ها چه کسانی‌اند: گفت ربا خوارانند که روز
قیامت بر نمی‌خیزند مگر مانند جن زده‌ها، ناگاه ایشان را بر راه آل
فرعون دیدم که بامداد و شامگاه آتش بر ایشان عرضه داشته می‌شود و می‌گویند چه وقت قیامت برپا می‌شود.
پس بدی ربا و عذاب‌هائی هم که برای او است از روایات خوب به دست آمد.
حرمت ربا مسلم و مورد پذیرش تمام
فرق اسلامی است و آیات و روایات متعددی بر آن دلالت دارد تا جائی که بسیاری از
فقها حرمت ربا را از ضروریات
دین و انکار آن را به منزله
کفر شمرده‌اند. به همین منظور باید اول مسأله حرمت ربا از روایات روشن شود.
از مسأله ۲۰۸۰ - ۲۰۷۲ مربوط به ربا می‌باشد و حرمت آن‌را متذکر شده.
از نظر
عقل خورندگان و گیرندگان ربا در روز قیامت به شکل دیوانه‌ها از گور برمی‌خیزند و اهل
محشر به این نشانه‌ها آن‌ها را می‌شناسند و
حشر رباخواران به این صورت برای این است که در
دنیا از طریق
عقل و
شرع منحرف شده و از مقتضای حیات
انسانی که
مهربانی و
عدالت و کمک به یکدیگر است دور گردیدند و در حقیقت ربا خواران در همین دنیا مجنون و ممسوس شیطان‌اند و متحرک به حرکت اویند.
دین را از بین می برد:
زراره گفت به حضرت
امام صادق عرض کردم اینکه
خداوند در
قرآن مجید می‌فرماید خداوند کم می‌گرداند و
برکت را می‌برد از مال ربائی و
صدقات را زیاد می‌کند. در حالی که کسی را می‌بینم که ربا می‌خورد و مالش هم زیاد می‌شود. آن حضرت فرمود کدام کم شدن و بی‌برکتی بدتر از این است که یک درهم ربا دین خورنده‌اش را از بین می‌برد و اگر هم از
گناه خود
توبه کند مالش رفته و گدا می‌شود.
از
خیرات محروم است:
رسول خدا صلی‌الله‌عَلیهِ وَ اله و سَلَم فرمود
عبادت هفتاد قسم است افضل اقسام آن
طلب مال حلال است یعنی هر چه خیر و برکت است در مال
حلال است.
چون تمام امید رباخوار همان سودی است که می‌خواهد از بدهکار بیچاره بگیرد و این شرکت آشکاری است.
هر یک می‌توانند از دیگری زیادی بگیرد ولی بین مادر و فرزند ربا ثابت است.
هر یک می‌تواند از دیگری زیادتی بگیرد.
مسلمان می‌تواند
معامله ربویه و
قرض ربوی با
کافر حربی کند در صورتی که گیرنده ربا مسلمان باشد.
با توجه به مطالبی که ذکر شد سؤال کننده محترم، شما برای چاره کار باید کار متدیّنین را انجام دهید:
قرض الحسنه است، قرض دادن هیجده حسنه دارد و کسی که بدهکار را مهلت دهد بدون اینکه سودی مطالبه کند به هر روزی صدقه دادن آن مال را در راه خدا برایش می‌نویسند.
امّا اگر چه پول کمی به دست می‌آورد از طریق
قرض دادن ، که آن هم عمده‌اش معنوی است، ولی این مبلغ با برکت است و چه بسیار افرادی که پول قرض دادند و از راهی که خود هم باورشان نمی‌شد چند برابر آن‌را به دست آوردند و فکر نکنیم پولی که ربائی است، اگرچه در ظاهر زیاد است، ولی کم کم گیرنده ربا با این کار خود را گدا می‌کند و برکت از زندگی او می‌رود.
خداوند تبارک و تعالی افرادی را در شرائط سخت امتحان می‌کند و شاید شما یکی از آن افراد باشید. یعنی شما را در نیاز شدید قرار می‌دهد و نمی‌شود که این برای شما مجوز باشد که از راه
حرام نیاز خود را بر طرف کنید.
می‌توانید با چند نفر که اطمینان کامل دارید با آن‌ها شریک شوید و با مبلغی اندک که دارید کار کنید و سودی که به دست می‌آورید از راه حلال باشد و خود را از آتش حتمی نجات دهید.
سرگذشت کسانی که از راه ربا مالی به دست آوردند و زندگی آن‌ها چه شد را مرور کنیم و
عبرت بگیریم.
به آیات و لحن کلام خدا نسبت به این عمل توجه داشته باشید.
قال رسول الله صلی الله عَلیهِ وَ اله و سَلَم: ۳« مَنْ لَمْ یُبالِ مِنْ أیِّ بابٍ اکتسَبَ الدّینارَ وَ الدرهَمَ لمْ اُبالِ یَوْمَ القیامَه مِنْ أیِّ ابوابِ النّار ادْخَلْتُهُ»؛ کسی که در کسب مال پروا ندارد از کجا می‌آورد من در
قیامت پروا ندارم که از کدام در او را وارد آتش کنم.
• مطهری، مرتضی، ربا، چاپ ششم، فروردین ۱۳۷۴.
• ابراهیمی، محمد حسین، ربا و قرض در اسلام، چاپ فروردین بهار ۱۳۷۲.
• نوری، محمد امیر، موضوع شناسی ربا، مؤسسه بوستان، چاپ اوّل ۱۳۸۱.
• بخش فرهنگی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ربا در قرآن و سنت، انتشارات دفتر تبلیغات چاپ اول، ۱۳۸۱.
• طرق فرار از ربا، آیت الله العظمی مکارم شیرازی، انتشارات نسل جوان قم.
• رجوع به تفسیر نمونه یا تفسیر نور آیات سوره بقره، آیات۲۷۸ و ۲۷۶، ۲۷۵، سوره روم، آیه۳۹، آل عمران، آیه۱۳۱ و ۱۳۰.
سایت اندیشه قم.
