• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خواص آیات قرآنی و دعاها

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: خواص آیات قرآن، خواص دعاها، سند، دلالت، روایات.

پرسش: چند سالی است که کتب و ادعیه بسیاری در مورد خواص آیات و دعاها چاپ و منتشر می‌شود و مردم سؤالات بسیاری در مورد خاصیت و آثار این آیات، سور و دعاها دارند، لطفاً نسبت به اسناد آن‌ها و صحت و سقم آثار آن‌ها راه‌نمایی بفرمایید.

پاسخ: آیات قرآنی و دعاها، خواص فراوانی دارند و دلالت اصلی قرآن، درمان و شفای انسان‌هاست. منتها به طبیب دواری نیاز دارد که آن‌ها را درست نسخه نماید. بدون متخصص و استاد نمی‌توان به نتیجه مطلوب دست یافت و گاهی ممکن است نتیجه معکوس نیز داشته باشد و باعث سودجویی و انحراف عده‌ای شود.


روایات صحیح و متعددی تحت عنوان «روایات مَنْ بلَغْ»
[۱] برقی، احمدبن محمد، المحاسن، ج۱، ص۲۵.    
[۲] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲، ص۲۵۶، بیروت، دار احیاء التراث العربی.    
[۳] حر عاملی، وسائل الشیعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج۱، ص۶۰، باب ۱۸ مقدمه عبادات.    
وجود دارد که مضمون آن‌ها بیانگر این است که اگر روایتی به دست شما رسید و انسان را تشویق و ترغیب به کار خیر و خواندن قرآن و دعایی نموده است که بر آن عمل، ثواب فراوانی بار شده است و شخص به قصد رسیدن به رضای الهی به روایت عمل کند، خداوند ثواب و پاداش وعده داده شده در روایت را به او خواهد داد. هر چند بعداً روشن شود که چنین روایتی از معصوم صادر نشده است و سند آن درست نبوده است.

بدون شک، برای آیات قرآن و دعاها، خاصیت‌هایی وجود دارد که هم در منابع تفسیری به آن اشاره شده است و هم تجربه فردی هر مسلمان متدین، این آگاهی را به او نشان داده است. از این‌که روایات وارده در این باب از نظر سند و دلالت تمام می‌باشند یا مشکل دارند؟ باید گفت علمای متخصص در این فن خیلی نسبت به روایات اخلاقی و معارفی از نظر سندی کار نکرده‌اند، (آن‌چنان که درباره روایات فقهی و احکام، فحص و بررسی و تحقیق شده است.) لذا اظهار نظر درباره تک‌تک موارد و اسناد آن، یک کار تخصصی مرحله بالایی است که هم وقت زیادی می‌طلبد و هم متخصصان برجسته‌ای لازم دارد. آن‌چه در توان ماست این است که:

۲.۱ - فضیلت خواندن سوره انعام

در «مجمع البیان» درباره فضیلت خواندن سوره انعام و همین‌طور دعاهایی که در ابتدا و انتهای آن خوانده شود، آمده که مقداری از دعاهای مورد نظر پرسش در آن ذکر شده است.
[۴] طبرسی، ابوعلی، مجمع البیان، ج۴، ص۵ ۶، بیروت، دارالمعرفه، چاپ دوم، ۱۴۰۸ ه.ق.    

همین‌طور در وسائل الشیعه، برخی روایات در فضیلت خواندن سوره انعام آمده است.
[۵] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۴، ص۸۷۳، بیروت، دار احیاء التراث، چاپ چهارم، ۱۳۹۱.    

و هم‌چنین در بحارالانوار هفت روایت در مورد فضیلت سوره انعام و کیفیت خواندن آن جمع‌آوری شده است.
[۶] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ح ۸۹، ص۲۷۴-۲۷۵، بیروت، دار احیاء التراث العربی.    


۲.۲ - روایتی از امام علی

از این‌ها گذشته امام علی (علیه‌السلام) در نهج البلاغه می‌فرماید: «متقین وقتی به آیه‌ای برسند که در آن تشویق است، با شوق و طمع به آن روی آورند... و هرگاه به آیه‌ای می‌رسند که در آن ترس از خدا باشد، به آن گوش می‌سپارند (و به خدا پناه می‌برند)...».
از این جملات استفاده می‌شود می‌توان وسط قرآن دعاهایی خواند و بهشت و... را از خدا درخواست کرد یا از عذاب به خداوند پناهنده شد. اکثر دعاهایی که در ضمن سوره انعام در کتب مذکور آمده، درخواست‌هایی است از خداوند.
بنابراین اگر دعاهای یادشده سند هم نداشته باشد، چون ذکر و نام خداوند است، به زبان آوردن آن‌ها اجر و پاداش دارد.

۲.۳ - دعای توسل

 اما دعای توسل ـ چنان‌که شیخ عباس قمی فرموده است ـ
[۷] قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، ص۱۷۹، قم، انتشارات مطبوعات دینی، چاپ سوم، ۱۳۷۷.    
در منابع دینی آمده است و یکی از علما نیز به اسناد آن اشاره دارد،
[۸] امامت کاشانی، عزیز الله، جامع الزیارات، ص۲۳۰-۲۳۱، کتاب‌خانه گلزار، ۱۳۹۸.
و اسناد معتبری نیز دارد و اگر دعا سریع الاجابه نبود، شاید موانع استجابت دعا در فرد دعاکننده، وجود نداشته و لذا دعایش مستجاب نشده است و یا استجابت به صلاحش نبوده است.

۲.۴ - نماز غفیله

دو روایت در مورد نماز غفیله نقل شده است.
[۹] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۵، ص۲۴۹، بیروت، دار احیاء التراث، چاپ چهارم، ۱۳۹۱.    


۲.۵ - نماز شب

در مورد نماز شب هم روایات فراوانی با سندهای صحیح، نقل شده است که هم بیانگر ثواب و پاداش آن است و هم مبیّن کیفیت و زمان آن است.
[۱۰] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۵، ص۱۸۰-۱۸۱، بیروت، دار احیاء التراث، چاپ چهارم، ۱۳۹۱.    
همین طور دعاهای در مورد رزق آمده، و در منابع اصلی با سند ذکر شده است.
[۱۱] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۴، ص۱۱۵۶-۱۱۵۹، بیروت، دار احیاء التراث، چاپ چهارم، ۱۳۹۱.    


۲.۶ - دعاهای صحیفه سجادیه

و همین‌طور دعاهای که از صحیفه سجادیه نقل شده است، قابل اعتماد است؛ چراکه سند صحیفه مورد بررسی و جمع‌آوری قرار گرفته است.
[۱۲] آخوندی، محمد، صحیفه سجادیه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ص۱-۴۵، با مقدمه مفصل از آیت‌الله مرعشی نجفی.
و در دسترس است.
نتیجه این‌که غالب دعاهای مورد نظر، در منابع اصلی دارای سند می‌باشند.

در مورد نتیجه دعا باید گفت: اگر دعایی نتیجه نداد، بدانیم ثواب موعود داده می‌شود یا ممکن است در دعاکننده مانعی برای استجابت دعا بوده است.

به هر حال [[|آیات قرآنی]] و دعاها، خواص فراوانی دارند و دلالت اصلی قرآن، درمان و شفای انسان‌هاست. منتها به طبیب دواری نیاز دارد که آن‌ها را درست نسخه نماید. بدون متخصص و استاد نمی‌توان به نتیجه مطلوب دست یافت و گاهی ممکن است نتیجه معکوس نیز داشته باشد و باعث سودجویی و انحراف عده‌ای شود.

۱. جامع الزیارات، عزیز الله امامت کاشانی.
۲. مصباح المنیر، علی مشکینی، مقدمه کتاب.

۱. ↑ برقی، احمدبن محمد، المحاسن، ج۱، ص۲۵.    
۲. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲، ص۲۵۶، بیروت، دار احیاء التراث العربی.    
۳. ↑ حر عاملی، وسائل الشیعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج۱، ص۶۰، باب ۱۸ مقدمه عبادات.    
۴. ↑ طبرسی، ابوعلی، مجمع البیان، ج۴، ص۵ ۶، بیروت، دارالمعرفه، چاپ دوم، ۱۴۰۸ ه.ق.    
۵. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۴، ص۸۷۳، بیروت، دار احیاء التراث، چاپ چهارم، ۱۳۹۱.    
۶. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ح ۸۹، ص۲۷۴-۲۷۵، بیروت، دار احیاء التراث العربی.    
۷. ↑ قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، ص۱۷۹، قم، انتشارات مطبوعات دینی، چاپ سوم، ۱۳۷۷.    
۸. ↑ امامت کاشانی، عزیز الله، جامع الزیارات، ص۲۳۰-۲۳۱، کتاب‌خانه گلزار، ۱۳۹۸.
۹. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۵، ص۲۴۹، بیروت، دار احیاء التراث، چاپ چهارم، ۱۳۹۱.    
۱۰. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۵، ص۱۸۰-۱۸۱، بیروت، دار احیاء التراث، چاپ چهارم، ۱۳۹۱.    
۱۱. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۴، ص۱۱۵۶-۱۱۵۹، بیروت، دار احیاء التراث، چاپ چهارم، ۱۳۹۱.    
۱۲. ↑ آخوندی، محمد، صحیفه سجادیه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ص۱-۴۵، با مقدمه مفصل از آیت‌الله مرعشی نجفی.


سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «خواص آیات قرآنی و دعاها»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۲/۲۵.    



جعبه ابزار