حشر انسان و پوشش زنان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حیوانات، حشر، قیامت، حشر انسان.
پرسش: در جهان آخرت مردم چگونه در محشر حاضر می‌شوند؟ زنان به خصوص زنان مسلمان حجاب دارند یا نه؟
پاسخ: دسته‌ای از
روایات گویای این است که انسان‌ها عریان و
برهنه محشور می‌شوند و این
روایت مشمول همه می‌شود و هیچ‌گونه محدودیتی در این روایت وجود ندارد. دسته‌ای دیگر از روایات حاکی از این است که در
روز قیامت مردم با کفن‌هایشان از قبر بیرون می‌آیند و بدنشان با کفن‌هایشان مستور است.
معصومین در جمع این روایات گفته‌اند: روایاتی که بیانگر عریان و برهنه بودن اهل محشر می‌باشند، ناظر به احوال
کافران است، ... و روایات دسته دوم که حاکی از مستور بودن اهل محشر هستند، ناظر به احوال
مؤمنین و
صالحان است؛ بنابراین ناسازگاری روایات رفع می‌شود؛ چون دسته‌ای ناظر به احوال کفارند و دسته‌ای ناظر به احوال مؤمنین.
روایات زیادی در رابطه با بهشت و
نعمت‌های بهشتی نقل شده که از مجموع آنها استفاده می‌شود که
حوریان و
زنان بهشتی از لباس‌های زینتی استفاده می‌نمایند؛ اما کیفیت آن و مقدار پوشش و نحوه
لباس برای ما معلوم نیست و در جوامع روایی ما بیش از این نقل نشده و از سوی دیگر، آنجا دار
تکلیف نیست و محرم و نامحرم جزء
احکام تکلیفی است و با برداشته شدن تکلیف در آن عالم، احکام تکلیفی هم برداشته می‌شود.
جواب در دو بخش ارائه می‌شود:
۱. روز محشر تمام مردم برای رسیدگی به حساب چندین ساله عمرشان حاضر می‌گردند.
۲. بعد از روشن شدن
تکلیف، عده‌ای به نعمت‌های
خداوند منان متنعم شده، راهی بهشت می‌شوند و گروهی رهسپار
دوزخ و گرفتار
عذاب‌های جهنم می‌شوند.
اما بخش اول (روز حشر عمومی) در جوامع روایی
شیعه و
اهل سنت دو دسته
روایات به چشم می‌خورد.
ظاهر دسته‌ای از روایات این است که در آن
روز اکثر مردم پوششی ندارند و به صورت عریان در
محشر حاضر می‌شوند.
در
تاریخ آمده وقتی
فاطمه بنت اسد مادر
علی (علیه‌السّلام) وفات نمودند،
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) دستور دادند با
عمامه و پیراهنش فاطمه را کفن کنند. وقتی از علت آن امر سؤال شد، فرمودند: زمانی که به فاطمه بنت اسد گفتم مردم
روز قیامت برهنه و بدون پوشش هستند، فاطمه فریاد کشید و از برهنگی و رسوایی قیامت پریشان شد، با لباسم او را کفن نمودم تا روز محشر پوشیده باشد.
فردی بنام
سهل بن سعد از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) نقل می‌کند که حضرت فرمودند مردم روز محشر عریان محشور می‌شوند از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) سؤال شد آیا مردم به هم‌دیگر نگاه می‌کنند، حضرت فرمود: افراد آن
روز آن‌قدر گرفتار و مشغول خود هستند که هرگز توجهی به دیگران ندارند و در فکر نجات خود می‌باشند.
در
روایت دیگر از
ام‌سلمه نقل شده می‌گوید: از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) شنیدم روز محشر مردم عریان در محشر حاضر می‌شوند. ام‌سلمه اظهار ناراحتی می‌کند و از رسوایی قیامت اندوهگین می‌شود و می‌گوید: آیا مردم به هم‌دیگر نگاه می‌کنند، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) فرمودند مشغولیت مردم آنها را از نگاه به دیگری باز می‌دارد. عرضه داشتم چه چیزی مردم را مشغول می‌نماید، بیان داشتند
نامه اعمال و رسیدگی به کوچک‌ترین
گناه و لغزش.
در روایت دیگر دارد زنی به پیامبر عرضه داشت، چگونه روز قیامت هم‌دیگر را می‌بینیم و از پیامبر تقاضا نمود برای او
دعا کند روز حشر با ساتر و پوشیده محشور شود، پیامبر فرمودند: خدایا! او را با
برهنگی رسوا مگردان.
در مقابل دسته‌ای دیگری از روایات حاکی از این است که در روز قیامت مردم با کفن‌هایشان از
قبر بیرون می‌آیند و بدنشان با کفن‌هایشان مستور است.
از
امام صادق (علیه‌السلام) نقل کرده‌اند که حضرت فرمود: برای
اموات بهترین
کفن را تهیه کنید؛ زیرا آنها با همان کفن‌هایشان از قبر بیرون می‌آیند.
در روایتی دیگر حضرت امام صادق (علیه‌السلام) در جواب سائل چنین می‌فرماید: مردمان با کفن‌هایشان محشور می‌شوند، ...
ظاهر این روایات با هم ناسازگارند و حال این‌که کلام
معصومین در واقع با هم هیچ‌گونه تنافی ندارند؛ لذا در جمع این روایات گفته‌اند: روایاتی که بیانگر عریان و برهنه بودن اهل محشر می‌باشند ناظر به احوال
کافران است، ... و روایات دسته دوم که حاکی از مستور بودن اهل محشر هستند، ناظر به احوال مؤمنین و
صالحان است؛ بنابراین ناسازگاری روایات رفع می‌شود؛ چون دسته‌ای ناظر به احوال کفارند، و دسته‌ای ناظر به احوال
مؤمنین.
نکته مهم در اینجا این است که آیا دلیل و گواهی بر این جمع هست؟
روایتی از پیامبر گرامی اسلام نقل شده که گواه و دلیلی بر این جمع است، حضرت می‌فرماید: مردم در روز قیامت عریان و
برهنه محشور می‌گردند، جز شیعیان علی بن ابی‌طالب.
حاصل سخن این است که مؤمنین و
مؤمنات و
صالحین و صالحات در روز قیامت مستور و محجوب‌اند.
اما بخش دوم:
اجمالاً از
آیات و
روایات استفاده می‌شود که در
بهشت پوشش و ساتر وجود دارد.
قرآن مجید می‌فرماید:
بهشتیان لباس‌هایی از حریر لطیف و نازک می‌پوشند و در برابر یکدیگر بر تخت‌ها جای دارند و لباس‌هایی از
سندس و استبرق به تن می‌کنند. سندس به پارچه‌های ابریشمی نازک و لطیف می‌گویند و بعضی قید زر بافت را نیز به آن افزوده‌اند و استبرق به پارچه‌های ابریشمی ضخیم اطلاق می‌شود و چون آنجا سردی و گرمی معنی ندارد، اشاره است به لباس‌های متنوع و گوناگون بهشتی؛
البته این حقیقت را نمی‌توان کتمان کرد که ما از نعمت‌های آن
جهان شبحی از دور می‌بینیم و سخنانی به اشاره می‌شنویم؛ چراکه آن جهان نسبت به این
عالم همچون این دنیاست نسبت به شکم مادر و حالت جنینی است؛ همان‌گونه که مادر اگر بتواند رابطه‌ای با
جنین خود برقرار کند، جز با اشارات نمی‌تواند زیبایی‌های این
دنیا را برای کودکی که در شکم دارد بیان کند؛ زیرا
الفاظ کافی برای بیان مفاهیمی که کودکش بتواند آن را درک نماید، در
اختیار ندارد.
در جلد هشتم
بحارالانوار روایات زیادی در رابطه با
بهشت و
نعمت‌های بهشتی نقل شده که از مجموع آنها استفاده می‌شود که
حوریان و زنان بهشتی از لباس‌های زینتی استفاده می‌نمایند؛ اما کیفیت آن و مقدار پوشش و نحوه
لباس برای ما معلوم نیست و در جوامع روایی ما بیش از این نقل نشده و از سوی دیگر، آنجا دار
تکلیف نیست و محرم و نامحرم جزء احکام تکلیفی است و با برداشته شدن تکلیف در آن عالم، احکام تکلیفی هم برداشته می‌شود.
در رابطه با آمدن
حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) به محشر در روایاتی دارد که
جبرئیل ندا در می‌دهد که چشم‌ها را ببندید؛ چون زهرای اطهر به محشر می‌آید. همه چشم‌ها را می‌بندند.
اینجا پیداست که به خاطر محرم و نامحرمی نیست؛ بلکه به جهت عظمت و علو
مقام حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیهم) این‌گونه خطاب می‌رسد که در جای خودش باید بررسی شود.
۱. آیت‌الله جوادی آملی، عبدالله، معاد در قرآن، تفسیر موضوعی، قم، اسرا، چاپ اسوه، ۱۳۸۱، ج۵، ص۳۰۴.
۲. تفسیر نمونه، آیت‌الله مکارم شیرازی، تهران دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ج۱، ص۴۲۴، و ج۲۱، ص۲۱۱.
۳. انسان در مراحل شش‌گانه، آیت‌الله سید‌جواد آل‌علی، قم، انتشارات پردیسان، چاپ اول، ۱۳۸۱.
۴. عالم برزخ در چند قدمی ما، محمدی اشتهاردی، تهران، کتاب یوسف، چاپ اول، ۷۹، ص۱۸۰.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «حشر انسان و پوشش زنان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۵/۰۴.
