تلاش برای کسب روزی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: رزق و روزی، تلاش،
صبر،
توکل،
توسل،
دعا،
امتحان الهی.
پرسش: با توجه به آیه «
... وَلاَ تَقْتُلُواْ أَوْلاَدَكُم مِّنْ إمْلاَقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَإِيَّاهُمْ...»
خداوند متکفل روزی بندگان پس از ازدواج می‌باشد، از طرف دیگر زندگی در عصر کنونی بسیار سخت است؛ این دو نکته چگونه قابل جمع است؟
پاسخ: ما باید در
زندگی خود
روح کلی
قرآن را جریان بدهیم و
آیات و
روایات را در کنار هم دیگر معنا نماییم تا حقیقت بحث بر ما روشن شود و از برداشت یک بعدی باید پرهیز کنیم. در یک
کلام باید گفت: از تو حرکت از خدا
برکت. اگر جایی بحث از تضمین روزی شده، در کنار آن نیز بحث از توکل، صبر،
استقامت و سعی نیز شده است. پس واضح است که منظور این نیست که ما در گوشه‌ای بی‌حرکت بنشینیم و منتظر روزی باشیم؛ بلکه باید با توجه به این‌که
خدا خالق و
رازق است و مقدرات
عالم در دست اوست، به فرمان او گوش کنیم و به تلاش نیز بپردازیم. در این صورت است که خداوند به
رزق حلال ما برکت می‌دهد.
برای این‌که بتوانیم از معارف عمیق قرآن در زندگی روزمره استفاده کنیم، باید آیات را در کنار هم بررسی کنیم و با روح کلی معارف دینی آشنا باشیم. این چیزی است که
ائمه اطهار و علمای بزرگ به ما آموخته‌اند. اگر جایی بحث از تضمین روزی شده، در کنار آن نیز بحث از توکل، صبر، استقامت و سعی نیز شده است. پس واضح است که منظور این نیست که ما در گوشه‌ای بی‌حرکت بنشینیم و منتظر
روزی باشیم؛ بلکه باید با توجه به این‌که خدا
خالق و
رازق است و مقدرات عالم در دست اوست، به فرمان او گوش کنیم و به تلاش نیز بپردازیم. در این صورت است که خداوند به
رزق حلال ما برکت می‌دهد.
با توجه به این مقدمه، توجه شما را به شرح و تفصیل بحث جلب می‌کنم تا با نگاهی به
آیات و
روایات در کنار هم، به نتیجه‌ای مطلوب برسیم؛ چراکه توجه به یک
آیه مثل این است که ما در گفتار روزانه خود تنها به گوشه‌ای از سخنان رئیس ادارة خود
عمل کنیم و سخنان دیگرش را نادیده بگیریم.
خداوند متعال در آیه ۱۵۱
سوره انعام، به کسانی که از
ترس فقر فرزندان خود را می‌کشتند، هشدار می‌دهد که «... فرزندانتان را از ترس فقر نکشید، ما، شما و آن‌ها را روزی می‌دهیم و نزدیک کارهای زشت و قبیح نروید، چه
آشکار باشد و چه پنهان و نفسی را که خداوند محترم شمرده، به
قتل نرسانید...»:
... وَلاَ تَقْتُلُواْ أَوْلاَدَكُم مِّنْ إمْلاَقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَإِيَّاهُمْ....
رزق و روزی انسان‌ها در دست
خداوند متعال است و
انسان مکلف است که زمینه‌های این روزی را فراهم کند و شایستگی لازم را جهت برخورداری از
روزی حلال و پاک خداوند فراهم سازد.
بنابراین از
فقر و
تنگ‌دستی ـ به ویژه در ابتدای
زندگی و تشکیل
خانواده و
ازدواج ـ نباید هراسید؛ بلکه باید با
توکل بر خداوند متعال و
توسل به اهل بیت (علیهم‌السلام) و تلاش و کوشش همه جانبه خویش با مشکلات و موانع مبارزه کرد.
خدای یگانه می‌فرماید:
«
إِنَّ اللّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ»؛
«خداوند با
صابران است».
و هم‌چنین می‌فرماید: «
وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ »؛
«قطعاً همه شما را با اموری همچون
ترس، گرسنگی، زیان مالی و جانی و کمبود میوه‌ها
آزمایش می‌کنیم و
بشارت بده به
استقامت‌کنندگان».
خداوند متعال می‌فرماید:
«
وَعَلَى اللّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُتَوَكِّلُونَ»؛
«و توکل‌کنندگان تنها باید بر خدا
توکل کنند».
تلاش و کوشش باید برای رفع و حل مشکلات باشد؛
پروردگار منان می‌فرماید:
«
الکاد علی عیاله کالمجاهد فی سبیل الله»؛
«کسی که برای تأمین معاش خانواده‌اش تلاش می‌کند، مانند
مجاهد در راه خداوند است».
معرفت به این‌که سختی‌ها و مشکلات نوعی
آزمایش الهی است و برای مقابله با آن باید مقاومت و ایستادگی کرد:
خدای متعال می‌فرماید:
«
إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا»؛
آری مسلماً‌با هر سختی آسانی است.
طبق برخی
روایات، انسان با
ازدواج وسعت رزق پیدا می‌کند و خداوند متعال توجه ویژه‌ای به او می‌نماید و ازدواج مایه
آرامش زندگی و اجتماع و سبب پاک‌دامنی و بقای نسل انسان می‌شود و شخص را در برابر
زندگی و اجتماع متعهد می‌سازد و باعث کامل شدن
ایمان انسان‌ها می‌شود.
و
تجربه نیز نشان داده است که
انسان با ازدواج و تشکیل کانون گرم
خانواده، با نیرویی بیش‌تر به کار و تلاش خود ادامه می‌دهد و بسیاری از استعدادهای بالقوه او نیز در هم سخنی‌ها و تلاش‌ها شکوفا می‌گردد.
از آن‌چه گفته شد دانستیم که ما باید در زندگی خود
روح کلی
قرآن را جریان بدهیم و آیات و روایات را در کنار هم دیگر معنا نماییم تا حقیقت بحث بر ما روشن شود و از برداشت یک بعدی باید پرهیز کنیم. در یک کلام باید گفت: از تو حرکت از
خدا برکت.
۱. ناصر مکارم شیرازی و همکاران، نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱، ج۶، ص۲۹ ـ۳۴.
۲. سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، انتشارات اسلامی، بی تا، ج۸-۷، ص۳۷۲-۳۷۸.
۳. مرحوم طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفة، الطبعة الثانیة، ۱۴۰۸ هـ، ج۳-۴، ص۵۸۹-۵۹۱.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تلاش برای کسب روزی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۹/۲۳.
