تفسیر إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعینُ
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعینُ ،
تفسیر .
پرسش: تفسیر «
إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعینُ » چیست؟
پاسخ:
ترجمه آیه شریفه:«(
پروردگارا !) تنها تو را می‌پرستیم و تنها از تو
یاری می‌جوییم».
عبادت خدا ارائه و نشان دادن
مملوکیت خود به پروردگار است.
استعانت، طلب
معونت و عَون است.
عون، به‌معنای مطلقِ نصرت و یاری کردن است.
آیات ابتدایی
سوره حمد سخن از
توحید ذات و
صفات می‌فرماید.
و در آیه شریفه «
إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعینُ »، سخن از
توحید عبادت و
توحید افعال است.
توحید عبادت آن است که هیچ‌کس و هیچ‌چیز را شایسته پرستش جز
ذات خدا ندانیم، تنها به فرمان او گردن نهیم و از
بندگی و
تسلیم در برابر غیر ذات او بپرهیزیم.
توحید
افعال آن است که تنها مؤثر حقیقی را در
عالم او بدانیم، نه اینکه دنبال سبب نرویم؛ بلکه
معتقد باشیم هر سببی که تأثیری دارد به فرمان خداست.
این
تفکر و
اعتقاد انسان را از همه کس و همه موجودات بریده و تنها به خدا
پیوند می‌دهد.
امام رضا ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید:«
إیّاک نعبد »، ابراز رغبت و
تقرب جستن عبد به‌سوی خدای تعالی و
اظهار اخلاص در عمل برای او است و نه غیر او، و «
إیّاک نستعین »، درخواست توفیق و
عبادت زیاد از خدا و درخواست ادامه نعمت‌های داده شده و یاری خداوند است.
تنها خداوند شایسته و بایسته
پرستش است و تنها حقیقتی که شایسته
یاری جستن می‌باشد،
خداوند است.
با توجه به آیات پیشین که در‌بردارنده
اعتقادات انسان بوده و در این آیه بیان عمل انسان یعنی پرستش است می‌توان به دو نتیجه رسید، اول اینکه اندیشه‌های آدمی، پایه و اساس
اعمال و رفتار او است، دوم اینکه
ربوبیت خدا بر هستی،
رحمانیت و رحیمیت او و مالکیتش بر روز
قیامت ، دلیل شایستگی او برای
پرستش است.
نادیده انگاشتن خویش در محضر خدا، از
آداب پرستش او است. به کارگیری «ما» به‌جای «من» گاهی برای اظهار عظمت است و گاهی برای
پرهیز از انانیت و
خودبینی . قرینه‌های کلامی تعیین‌کننده مراد است و در این‌جا به مناسبت
عبودیت ،
پرهیز از انانیت و خودبینی مقصود است؛ لذا «نعبد» به‌صورت
متکلم مع الغیر آمده است.
انسان در پرستش خدا و
خلوص در آن،
نیازمند امداد الاهی است. متعلق «نستعین» همه وظایفی است که از سوره
حمد می‌توان استفاده کرد و از آنها لزوم
یکتا‌پرستی است که از «
إیّاک نعبد » به دست می‌آید.
انسان در عین دارا بودن اختیار در
عبادت خدا، بدون اعانت او بر انجام آن توانا نیست،
و نیازمند یاری خداوند در تمام امور خویش است.
پایگاه اسلام کوئیست.
