• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بهشت ارث مومنان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیئواژه: بهشت ، مومن ، ارث
پرسش: در آیه‌ ۱۱ سوره‌ مؤمنون آمده که «مؤمنان بهشت را به ارث می‌برند»، ارث در این‌جا چگونه معنا می‌شود؟
پاسخ: تعبیری در قرآن کریم وجود دارد که مؤمنان، بهشت را به ارث می‌برند:«أُوْلَئکَ هُمُ الْوَارِثُونَ، الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیهَا خَلِدُون؛ آنان همان وارثانند که بهشت را به ارث برند و در آن جاودان باشند»



در واژه‌ ارث، شیء باید از شخصی به شخص دیگر منتقل شود؛ لذا استفاده آن در آیه قرآن، پرسشی را در ذهن خواننده ایجاد می‌کند، اما با کمی دقت و تحقیق درباره‌ آن به دست می‌آید که این تعبیر، هیچ بُعدی ندارد.


در ذیل آیه‌ مورد بحث، حدیثی نقل شده است که امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: «خداوند هیچ‌کس را نیافریده است، مگر این‌که برای او خانه‌ای در بهشت و خانه‌ای در دوزخ قرار داده است. هنگامی که بهشتیان در بهشت و دوزخیان در دوزخ جای می‌گیرند، منادی ندا می‌دهد: ای اهل بهشت! نظر افکنید. پس جملگی سر برمی‌آورند و به دوزخ نظر می‌افکنند. در این هنگام، جایگاهشان در آتش برایشان آشکار می‌شود و به آنان گفته می‌شود: این است خانه‌های شما که اگر خدا را نافرمانی می‌کردید به آن درمی‌آمدید. پس اگر بنا بود کسی در آن‌جا از شدّت خوشحالی بمیرد، قطعاً بهشتیان در آن روز به سبب این‌که عذاب از آن‌ها برگشته است از شدّت خوشحالی جان می‌باختند. سپس ندا می‌کنند: ای گروه دوزخیان! سر بردارید و به خانه‌های خود در بهشت نظر بیفکنید. آنان سربرمی‌آورند و خانه‌های خود را با تمام نعمت‌هایی که در آن‌ها است‌ می‌بینند. به آنان گفته می‌شود: این است خانه‌های شما که اگر خدا را اطاعت می‌کردید به آن داخل می‌شدید. آن‌گاه امام علیه‌السلام فرمود: اگر چنان بود که کسی از شدّت اندوه بمیرد، قطعاً دوزخیان در آن روز از شدّت اندوه می‌مردند: فَیُورَثُ هَؤُلَاءِ مَنَازِلَ هَؤُلَاءِ وَ هَؤُلَاءِ مَنَازِلَ هَؤُلَاء» محتوای این حدیث به گونه‌های دیگری نیز نقل شده است.


الف) براساس این روایت، معنای آیه کاملاً مشخص شده و کلمه‌ ارث نیز به معنای حقیقی خود معنا می‌شود که مؤمنان بهشت را از آنانی که شایسته آن نبودند، به ارث می‌برند.
ب) البته برخی مفسّران؛ علاوه بر این معنا، توجیهات دیگری را نیز ذکر کرده‌اند که کلمه ارث به معنای اصلی خود معنا شود.
[۴] برای اطلاعات بیشتر ر.ک: مفاتیح الغیب، فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ج ۲۳، ص ۲۶۳.


۳.۱ - ارث در کلام علامه طباطبایی

علاوه بر این‌ها، واژه‌ ارث به غیر از معنای رایج خود، در معانی دیگری نیز استعمال می‌شود و می‌توان معانی دیگری نیز برای این کلمه قائل شد. علامه طباطبائی (ره) در تفسیر خود، علاوه بر ذکر روایت فوق، می‌گوید:«این‌که مؤمنان، فردوس را به ارث می‌برند، به معنای این است که فردوس برای مؤمنان، باقی و همیشگی است، چراکه این احتمال می‌رفت که دیگران هم با مؤمنان شرکت داشته باشند و یا اصلاً غیر مؤمنان صاحب آن شوند. بعد از آن‌ها خداوند آن‌را به ایشان اختصاص داده و منتقل نموده است»


۱. مومنون/سوره۲۳، آیه۱۰-۱۱.    
۲. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، شیخ صدوق، دار الشریف الرضی للنشر، قم، ص ۲۵۸.    
۳. بحار الأنوار، مجلسی، محمد باقر، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ج ۸، ص ۹۱.    
۴. برای اطلاعات بیشتر ر.ک: مفاتیح الغیب، فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ج ۲۳، ص ۲۶۳.
۵. المیزان فی تفسیر القرآن، طباطبائی، سید محمد حسین، دفتر انتشارات اسلامی، قم، ج ۱۵، ص ۱۲.    



پایگاه اسلام کوئست    


رده‌های این صفحه : تفسیر | قرآن شناسی




جعبه ابزار