• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اویس قرنی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلید واژه: اویس قرنی.
پرسش: زندگی نامه و شخصیت اویس قرنی را بیان کنید؛ و آیا این ماجرا که ایشان بعد از شکسته شدن دندان مبارک پیامبر، دندان خود را شکستند؛ صحت دارد.
پاسخ: اویس قرنی شخص با‌تقوایی بود که بسیار مشتاق دیدار پیامبر بود ولی به خاطر مشکلاتی موفق به این دیدار نشد.


اویس بن عامر مرادی قرنی، کنیه اش «ابو عمرو»،
[۱] ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد، ‌تاریخ الاسلام، تحقیق: تدمری، عمر عبد السلام، ج۳، ص۵۵۵، دار الکتاب العربی، بیروت، ط الثانیة، ۱۴۱۳ق.
[۲] ابن اثیر الجزری، عز الدین بن الأثیر أبو الحسن علی بن محمد، اسد الغابة، ج۱، ص۱۳۹.    
[۳] تاریخ طبری‌، أبو جعفر محمد بن جریر، الطبری، تحقیق: محمد أبو الفضل ابراهیم، ج۱۱، ص۶۶۲، دار التراث، بیروت، ط الثانیة، ۱۳۸۷ق.
از بزرگان تابعین
[۴] ابن اعثم‌ الکوفی، أبو محمد أحمد بن اعثم، ‌الفتوح، تحقیق: شیری، علی، ج۲، ص۵۴۴ و ۵۴۵، دارالأضواء، بیروت، ط الأولی، ۱۴۱۱ق.
[۵] تاریخ الاسلام، ج۳، ص۵۵۵.
[۶] سیرة اعلام النبلاء، ج۵، ص۳۴ به نقل از ناظم زاده قمی.
[۷] سید اصغر، اصحاب امام علی (ع)، ج۱، اویس قرنی.
[۸] اسد الغابة، ج۱، ص۱۵۱.    
و از زهّاد مشهور بود.
[۹] اسد الغابة، ج۱، ص۱۵۱.    
[۱۰] تاریخ الاسلام، ج۳، ص۵۵۵.
به طوری که زهد، تقوا و مکارم اخلاق وی، زبانزد خاص و عام بود.
او در زمان پیامبر اسلام صلی الله و علیه وآله ایمان آورد، اما موفّق به زیارت آن حضرت نشد. به خاطر اطاعت از فرمان مادرش از مدینه بازگشت.
[۱۱] ابن حجر العسقلانی، احمد بن علی، الاصابة، تحقیق: عبد الموجود، عادل احمد و معوض، علی محمد، ج ۱، ص ۳۵۹، دارالکتب العلمیة، بیروت، ط الأولی، ۱۴۱۵ق.
[۱۲] اصحاب امام علی (ع)، ج۱.
وی در اصل اهل یمن بود، اما در زمان خلافت عمر در کوفه سکنا گزید.
[۱۳] اسد الغابة، ج۱، ص۱۵۲.    
[۱۴] تاریخ الاسلام، ج۳، ص۵۵۶.
[۱۵] الاصابة، ج۱، ص۳۵۹.
[۱۶] زرکلی‌، خیر الدین‌، الاعلام، ج۲، ص۳۲، دار العلم للملایین، بیروت، ط الثامنة، ۱۹۸۹م.
[۱۷] سیرة اعلام النبلاء، ج۵، ص۷۰ به نقل از کتاب اصحاب امام علی (ع)، ج۱.

او در زمرۀ یاران با‌ وفای امیرالمؤمنین علیه السلام بود و با حضرت بیعت کرد که تا پای جان از ولایت امام علیه السلام دفاع کند و در یاری دادن او هرگز پشت به جنگ نکند.
[۱۸] شیخ مفید، نبرد جمل، ترجمه مهدوی دامغانی، محمود، ص۵۹، نشر نی، تهران، چاپ دوم، ۱۳۸۳ش.

نقل شده است هنگامی که امیر المؤمنین علی علیه السلام برای اولین بار وی را دید، از سیمای نورانیش او را شناخت و فرمود: تو باید اویس باشی؟ عرض کرد: بلی، من اُویسم. فرمود: باید قرنی باشی؟ گفت: آری، من اُویس قرنی ام.
[۱۹] کشی، ابوعمرو، محمد بن عمر بن عبدالعزیز، رجال کشی، محقق/مصحح: دکتر مصطفوی، حسن، ص۹۸، ح۱۵۶، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، ۱۴۹۰ق.


۱. رسول خدا صلی الله و علیه وآله مشتاق بود تا وی را ملاقات کند و می‌فرمود: از جانب «قرن» بادهای بهشت می‌وزد، چه بسیار مشتاق توأم ای اویس قرنی، آگاه باشید، هر کسی که او را ملاقات می‌کند، سلام مرا به وی برساند.
[۲۰] ابن شاذان قمی، أبو الفضل شاذان بن جبرئیل‌، الفضائل، ص۱۰۷.    
[۲۱] مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۴۲، ص۱۵۵.    
[۲۲] شیخ حرّ عاملی، محمد بن حسن‌، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج۳، ص۴۶، ‌نشر اعلمی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۵ق.

۲. شخصی پرسید: اویس قرنی کیست؟حضرت رسول اکرم صلی الله و علیه وآله فرمود: وی شخص گمنامی است که اگر از شما غایب است، در مقام یافتنش نیستید و اگر نزد شما بود به حسابش نمی‌آورید، امّا بدانید که با شفاعت وی به تعداد دو قبیله‌ی (پر جمعیت)«رَبیعَة» و«مُضَر» داخل بهشت می‌شوند، او مرا نمی‌بیند، ولی به من ایمان آورده است و عاقبت در رکاب خلیفه و جانشین شایسته من (علی بن ابی طالب علیه السلام)در صفّین به شهادت خواهد رسید.
[۲۳] الفضائل، ص۱۰۷.    
[۲۴] بحارالانوار، ج۴۲، ص۱۵۵.    

۳. در نقل دیگری امیرالمؤمنین علی علیه السلام می ‌فرماید: رسول خدا صلی الله و علیه وآله به من خبر داد: مردی از امّتش را ملاقات خواهم کرد که به او «اویس قرنی» گفته می‌شود. او از گروه حزب اللَّه و رسول او است که مرگ او شهادت در راه خدا است و در شفاعت او به تعداد افراد دو قبیله‌ی «ربیعه» و «مضر» وارد بهشت می ‌شوند.
[۲۵] مفید، محمد بن محمد، الإرشاد، ج۱، ص۳۱۶.    
[۲۶] طبرسی، فضل بن حسن‌، إعلام الوری بأعلام الهدی (ط - القدیمة)، ‌ص۱۷۰، نشر اسلامیة، تهران، چاپ سوم، ۱۳۹۰ق.
[۲۷] بحارالانوار، ج۴۲، ص۱۴۷.    


اویس، دارای زهد و تقوای مثال زدنی ‌بوده و یکی از اصحاب برگزیده امیر المؤمنین علی علیه السلام در ردیف بالاتری بود؛ همان طور که فضل بن شاذان او را بالاتر از برخی زهاد دیگر دانسته است.
[۲۸] رجال الکشی، ص ۹۸.
[۲۹] اصحاب امام علی (ع)، ج۱.

پیامبر خدا صلی الله و علیه وآله در باره زهد اویس فرمودند: «در میان امت من افرادی هستند که به خاطر نداشتن لباس نمی‌توانند، برای نماز در مسجد حاضر شوند و ایمان آنان مانع از آن است که از مردم نیز کمک بخواهند، از جمله این افراد، اویس قرنی است».
[۳۰] الاصابة، ج۱، ص۳۶۱.
[۳۱] حلیة الاولیاء، ج۲، ص۸۴.
[۳۲] سیر اعلام النبلاء، ج۵، ص۷۶ به نقل از اصحاب امام علی (ع)، ج۱.
او، اهل شب زنده‌داری و اهل عبادت زیاد بود.
[۳۳] حلیة الاولیاء، ج۲، ص۸۷.
[۳۴] سیر اعلام النبلاء، ج۵، ص۷۷.


مشهور میان مورّخان
[۳۵] نظریه غیر مشهور این است که، او در جنگ دیلم شهید شد. و مرقد او در کوه اعلی ‌تر قزوین است (مستوفی قزوینی‌، حمد الله بن ابی بکر بن احمد، تاریخ گزیده،تحقیق: نوایی، عبد الحسین،‌ ص۶۳۰، امیر کبیر، تهران، چاپ سوم، ۱۳۶۴ش).
این است که، اویس قرنی در همراهی با امام علی علیه السلام در جنگ صفّین به شهادت رسید.
[۳۶] الاصابة، ج۱، ص۳۵۹.
[۳۷] اسد الغابة، ج۱، ص۱۵۲.    
[۳۸] تاریخ الاسلام، ج۳، ص۵۵۶.
[۳۹] تاریخ الطبری، ج۱۱، ص۶۶۲.
[۴۰] تاریخ گزیده، ص۶۳۱
[۴۱] المنقری، نصر بن مزاحم‌، وقعة صفین، تحقیق: هارون، عبد السلام محمد، ص۳۲۴، ۱۴۰۴ق.
[۴۲] التمیمی السمعانی، أبو سعید عبد الکریم بن محمد بن منصور‌، الانساب، تحقیق: المعلمی الیمانی، عبد الرحمن بن یحیی، ج۱۰، ص۳۹۲.
[۴۳] سبط بن جوزی، شرح حال و فضائل خاندان نبوت، ترجمه عطائی، محمد رضا، ص ۱۱۵، نشر آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.


اما از ماجرای شکستن دندان خود هنگامی که دندان مبارک پیامبر توسط کفّار شکسته شد، که به اویس نسبت داده شده، در بیشتر منابع سخنی به میان نیامده و آنچه در برخی تواریخ بدان اشاره شده که "وقتی که بشنید کافران دندان مبارک حضرت رسول صلی الله و علیه وآله را بشکستند، او نیز موافقت کرد و تمامت دندانهای خود بشکست تا با آن یکی که از رسول صلی الله و علیه وآله شکسته بودند موافقت کرده باشد".
[۴۴] تاریخ گزیده، ص۶۳۰.
از لحاظ سند و محتوا جای تردید وجود دارد.

۱. ↑ ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد، ‌تاریخ الاسلام، تحقیق: تدمری، عمر عبد السلام، ج۳، ص۵۵۵، دار الکتاب العربی، بیروت، ط الثانیة، ۱۴۱۳ق.
۲. ↑ ابن اثیر الجزری، عز الدین بن الأثیر أبو الحسن علی بن محمد، اسد الغابة، ج۱، ص۱۳۹.    
۳. ↑ تاریخ طبری‌، أبو جعفر محمد بن جریر، الطبری، تحقیق: محمد أبو الفضل ابراهیم، ج۱۱، ص۶۶۲، دار التراث، بیروت، ط الثانیة، ۱۳۸۷ق.
۴. ↑ ابن اعثم‌ الکوفی، أبو محمد أحمد بن اعثم، ‌الفتوح، تحقیق: شیری، علی، ج۲، ص۵۴۴ و ۵۴۵، دارالأضواء، بیروت، ط الأولی، ۱۴۱۱ق.
۵. ↑ تاریخ الاسلام، ج۳، ص۵۵۵.
۶. ↑ سیرة اعلام النبلاء، ج۵، ص۳۴ به نقل از ناظم زاده قمی.
۷. ↑ سید اصغر، اصحاب امام علی (ع)، ج۱، اویس قرنی.
۸. ↑ اسد الغابة، ج۱، ص۱۵۱.    
۹. ↑ اسد الغابة، ج۱، ص۱۵۱.    
۱۰. ↑ تاریخ الاسلام، ج۳، ص۵۵۵.
۱۱. ↑ ابن حجر العسقلانی، احمد بن علی، الاصابة، تحقیق: عبد الموجود، عادل احمد و معوض، علی محمد، ج ۱، ص ۳۵۹، دارالکتب العلمیة، بیروت، ط الأولی، ۱۴۱۵ق.
۱۲. ↑ اصحاب امام علی (ع)، ج۱.
۱۳. ↑ اسد الغابة، ج۱، ص۱۵۲.    
۱۴. ↑ تاریخ الاسلام، ج۳، ص۵۵۶.
۱۵. ↑ الاصابة، ج۱، ص۳۵۹.
۱۶. ↑ زرکلی‌، خیر الدین‌، الاعلام، ج۲، ص۳۲، دار العلم للملایین، بیروت، ط الثامنة، ۱۹۸۹م.
۱۷. ↑ سیرة اعلام النبلاء، ج۵، ص۷۰ به نقل از کتاب اصحاب امام علی (ع)، ج۱.
۱۸. ↑ شیخ مفید، نبرد جمل، ترجمه مهدوی دامغانی، محمود، ص۵۹، نشر نی، تهران، چاپ دوم، ۱۳۸۳ش.
۱۹. ↑ کشی، ابوعمرو، محمد بن عمر بن عبدالعزیز، رجال کشی، محقق/مصحح: دکتر مصطفوی، حسن، ص۹۸، ح۱۵۶، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، ۱۴۹۰ق.
۲۰. ↑ ابن شاذان قمی، أبو الفضل شاذان بن جبرئیل‌، الفضائل، ص۱۰۷.    
۲۱. ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۴۲، ص۱۵۵.    
۲۲. ↑ شیخ حرّ عاملی، محمد بن حسن‌، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج۳، ص۴۶، ‌نشر اعلمی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۵ق.
۲۳. ↑ الفضائل، ص۱۰۷.    
۲۴. ↑ بحارالانوار، ج۴۲، ص۱۵۵.    
۲۵. ↑ مفید، محمد بن محمد، الإرشاد، ج۱، ص۳۱۶.    
۲۶. ↑ طبرسی، فضل بن حسن‌، إعلام الوری بأعلام الهدی (ط - القدیمة)، ‌ص۱۷۰، نشر اسلامیة، تهران، چاپ سوم، ۱۳۹۰ق.
۲۷. ↑ بحارالانوار، ج۴۲، ص۱۴۷.    
۲۸. ↑ رجال الکشی، ص ۹۸.
۲۹. ↑ اصحاب امام علی (ع)، ج۱.
۳۰. ↑ الاصابة، ج۱، ص۳۶۱.
۳۱. ↑ حلیة الاولیاء، ج۲، ص۸۴.
۳۲. ↑ سیر اعلام النبلاء، ج۵، ص۷۶ به نقل از اصحاب امام علی (ع)، ج۱.
۳۳. ↑ حلیة الاولیاء، ج۲، ص۸۷.
۳۴. ↑ سیر اعلام النبلاء، ج۵، ص۷۷.
۳۵. ↑ نظریه غیر مشهور این است که، او در جنگ دیلم شهید شد. و مرقد او در کوه اعلی ‌تر قزوین است (مستوفی قزوینی‌، حمد الله بن ابی بکر بن احمد، تاریخ گزیده،تحقیق: نوایی، عبد الحسین،‌ ص۶۳۰، امیر کبیر، تهران، چاپ سوم، ۱۳۶۴ش).
۳۶. ↑ الاصابة، ج۱، ص۳۵۹.
۳۷. ↑ اسد الغابة، ج۱، ص۱۵۲.    
۳۸. ↑ تاریخ الاسلام، ج۳، ص۵۵۶.
۳۹. ↑ تاریخ الطبری، ج۱۱، ص۶۶۲.
۴۰. ↑ تاریخ گزیده، ص۶۳۱
۴۱. ↑ المنقری، نصر بن مزاحم‌، وقعة صفین، تحقیق: هارون، عبد السلام محمد، ص۳۲۴، ۱۴۰۴ق.
۴۲. ↑ التمیمی السمعانی، أبو سعید عبد الکریم بن محمد بن منصور‌، الانساب، تحقیق: المعلمی الیمانی، عبد الرحمن بن یحیی، ج۱۰، ص۳۹۲.
۴۳. ↑ سبط بن جوزی، شرح حال و فضائل خاندان نبوت، ترجمه عطائی، محمد رضا، ص ۱۱۵، نشر آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.
۴۴. ↑ تاریخ گزیده، ص۶۳۰.


اسلام کوئیست.    


رده‌های این صفحه : تاریخ زندگانی امام علی | تاریخ معصومان | یاران امام علی
جعبه ابزار