انواع خواب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: خواب ،
رویای صادقه ،
تعبیر خواب .
پرسش: چه نوع خواب‌هایی صحت دارد و چه افرادی لیاقت دارند خواب را تعبیر نمایند و تا چه حدّ می‌شود به خواب اهمیت داد؟
پاسخ: خواب شش قسم دارد: خواب‌های پریشان، خواب‌ها و
خواهش‌های نفسانی ، خواب‌های حسّی، خواب‌های رمزی، رؤیای
مؤمن یا رؤیای صادقه و خواب‌های خبردهنده از آینده، که مقدار اعتبار خواب بستگی به نوع خواب دارد.
خوابیدن همچون غذا خوردن و آشامیدن یکی از مهم‌ترین اعمال حیاتی به شمار می‌رود. هر جانداری بدون
خواب قادر به ادامه
حیات نیست.
قرآن کریم خواب را از نشانه‌های قدرت
خدا معرفی می‌کند. آن‌جا که می‌فرماید:« از نشانه‌های قدرت اوست خوابیدن شما در شب و روز، تا این که از فضل او به
طلب روزی برخیزید، در این (حالت) برای قومی که سخن
حق را بشنوند،
عبرت‌هایی است».
از اتفاق‌هایی که در خواب معمولاً برای افراد می‌افتد
خواب دیدن‌ها و
رؤیاها است، که این خواب دیدن‌ها گاهی باعث
پریشانی و گاهی باعث
نشاط است و این بستگی به محتوای رؤیا دارد و درباره مکانیزم خواب و کیفیت آن در علم
روانشناسی و فیزیولوژی مباحثی مطرح و نظریات زیادی ارائه شده است.
در یک تقسیم‌بندی خواب را بر شش قسم می‌توان بیان نمود:
این نوع خواب‌ها غیرمنطقی است و
عقل آن‌ها را نمی‌پذیرد،
افسانه‌ای است که امکان وقوع ندارد، مثل این که فرد در خوابش ببیند درختی در
آسمان روییده است.
این نوع خواب‌ها را روانشناسان در اثر
ناکامی‌ها و
شکست‌ها دانسته‌اند و در واقع خواسته‌های درونی است که به دلایلی در عالم واقع رخ نداده و
انسان در خواب آن‌ها را محقق و جلوه‌گر می‌سازد. مثلاً گرسنه در خوابش خوراک می‌بیند و تشنه در خواب آب گوارا مشاهده می‌کنند.
بعضی مواقع لحاف یا پتو بر روی دهان فرد قرار می‌گیرد، و تنفس او را با مشکل مواجه کرده و در امواج مغز اشکال ایجاد نموده و باعث خواب‌هائی می‌شود که هیچ
تعبیری ندارد.
این خواب‌ها مسائل و وقایع را به صورت کد و رمز بیان می‌کند و لذا احتیاج به معبّر و تعبیر کننده خواب دارد تا آن رموز را کشف کند.
مرحوم
علامه طباطبایی (ره) می‌فرماید: کسانی که دارای
روح متوسط هستند در عالم رؤیا حقایق را ناصاف و همراه برفک دریافت می‌کنند که باید مفسّری و عالمی آن‌ها را تفسیر و تحلیل کند.
رویای صادقه آن است که حقایق همان‌طور که در خواب دیده شده محقق می‌گردد و احتیاج به تعبیر و تفسیر هم ندارد، مثل خواب
حضرت ابراهیم علیه‌السّلام در
ذبح فرزند، یا خواب حضرت
پیامبر صلّی الله علیه و آله که عین همان قضایا محقق شد و احتیاج به تعبیر نداشت.
محتوای این خواب از آینده خبر می‌دهد، مثل خواب پادشاه
مصر که هفت گاو فربه و هفت گاو لاغر در خواب دید و
حضرت یوسف آن‌ها را تعبیر کرد.
علم روانشناسی جدید از تعبیر و تحلیل این نوع خواب ناتوان است.
قال رسول الله صلّی الله علیه و آله:« الرؤیا ثلاثة بشری من الله و تحزین من الشیطان و الذی یحدث به الانسان نفسه فیراه فی منامِهِ»؛ خواب و رؤیا سه گونه است گاهی بشارتی از ناحیه خداوند است، گاه وسیله
غم و
اندوه از سوی
شیطان ، و گاه مسائلی است که انسان در
فکر خود می‌پروراند و آن را در خواب می‌بیند.
با توجه به انواع خواب و کیفیت آن می‌توان نتیجه گرفت که خواب‌هایی تعبیر و تفسیر دارد که از رؤیاهای صادقه باشد و به خاطر مشکلات روحی و حسّی و نیازهای روانی نباشد و معبّر و تفسیر کننده خواب باید فردی
مؤمن و
باطهارت روح و آشنا به
رموز خواب باشد، تا بتواند آن را تفسیر و تحلیل کند و لذا ملاحظه می‌فرمایید که خداوند این قدرت را به حضرت یوسف داده بود و افراد دیگری بوده و هستند که این توانایی را دارند.
و امّا این که خواب چه مقدار اعتبار دارد یا نه، اولاً: بستگی به نوع خواب دارد و ثانیاً خواب همان خواب است، ولو این‌که تعبیر می‌شود، ولی
حجت نیست و نمی‌توان به خواب اطمینان و
یقین داشت، مگر خواب اولیاء الهی که آن بحث دیگری است.
(۱) محمد رضا اکبر بیرقی، تعبیر خواب، انتشارات اردیبهشت، ۱۳۷۱.
(۲) جیمز، نیروی خواب، ترجمه جهانگیر بهارمست، انتشارات عطار، ۱۳۷۹.
(۳) پاک نژاد، اولین دانشگاه آخرین پیامبر، ج۱۷.
(۴) ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیه، ج۹.
سایت اندیشه قم.
