• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اعمال کودکانه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: ائمه، عصمت، اعمال کودکانه.
پرسش: آیا انجام اعمال کودکانه امامان معصوم ـ علیهم‌السلام ـ در کودکی، منافات با مقام عصمت ندارد؟

پاسخ: به اعتقاد شیعیان، پیامبران الاهی و جانشینان آنان باید معصوم از خطا و لغزش باشند تا در پیشبرد اهداف و رهبری مردم موفق باشند، در کتب کلامی مشروحاً معنای عصمت و شرایط آن تبیین شده است و با احاطه بر معنای عصمت شبهات احتمالی، نظیر آنچه در پرسش آمده است، برطرف می‌شود.
اموری که در کودکی از امام حسن و امام حسین ـ علیه‌السلام ـ در بول کردن در دامان پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ انجام گرفته است یا دنبال پرنده دویدن امام صادق ـ علیه‌السلام ـ از اموری نیست که به مقام عصمت خدشه‌ای وارد کند؛ زیرا امامان معصوم ـ علیهم‌السلام ـ مثل سایر افراد، در جنبه بشری مثل دیگر انسان‌ها هستند و ادرار کردن غیر اختیاری در کودک، از امور طبیعی و لازم برای انسان است و ربطی به مقام عصمت ندارد و در مورد دوم بازداشتن از آزار پرنده در مورد امام صادق ـ علیه‌السلام ـ توسط پدر یا پدربزرگ ایشان، نیز جنبه توبیخی نداشته است؛ زیرا این امور از لوازم کودکی است. همچنین آثار فضل و بزرگی در کودکی اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ نیز با مسائل ذکر شده، تضادی ندارد.



افعال بچه‌گانه معصومان ـ علیهم‌السلام ـ منافاتی با مقام عصمت آنان ندارد و این امر لازمه رشد و نمو هر انسانی است. در کتب اعتقادی به‌صورت مفصل مقصود از عصمت و محدوده آن بیان شده است که خلاصه آن چنین است:


عصمت انبیا و اوصیا ـ علیهم‌السلام ـ در سه مرحله است.


۲.۱ - ۱. پذیرش وحی

اولین مرحله، موضوع پذیرش وحی است؛ یعنی قلب پیغمبر باید طوری باشد که در حال نزول وحی خطا نکند و وحی را همان‌طور که وارد است به خود بگیرد و در پذیرش کم و زیاد ننماید.

۲.۲ - ۲. تبلیغ و رساندن وحی

دومین مرحله، موضوع تبلیغ و رساندن وحی است؛ یعنی پیغمبر همان‌طور که وحی را گرفته است، باید برساند، در رساندن نباید دچار خطا و اشتباه گردد، نباید وحی را فراموش کند یا در رساندن آن کم و زیاد نموده و به‌صورت غیر واقع آن را تبلیغ نماید.

۲.۳ - ۳. انجام ندادن معصیت و گناه

سومین مرحله، موضوع معصیت و گناه است؛ یعنی هر چه مخالف با مقام عبودیت و منافی احترام و موجب هتک مقام مولاست نباید از او سر زند، چه راجع به گفتار باشد یا راجع به افعال و به‌طور کلی این سه مرحله را می‌توان به یک جمله اختصار نمود و آن وجود امری است از جانب خدا در انسان معصوم که او را از خطا و گناه مصون دارد.


و اما خطا در غیر این سه موضوع، مثل خطا در امور خارجیه نظیر اشتباهاتی که انسان در حواس خود می‌کند یا در ادراکات امور اعتباریه و مانند خطا در امور تکوینیه از نفع و ضرر و صلاح و فساد، از محل نزاع و مورد گفت‌و‌گوی شیعه و سنی خارج است.
[۱] حسینی تهرانی، سیدمحمدحسین، امام‌شناسی ج ۱، ص ۱۰، انتشارات علامه طباطبایی، مشهد، ۱۴۲۶ ق.



با توجه به معنای عصمت، ادرار کردن در کودکی امام حسن و امام حسین ـ علیه‌السلام ـ به مقام آنان ضرری نمی‌رساند؛ زیرا این امور از لوازم رشد و خلقت انسان است و رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ از اینکه کودک را به این جهت مورد آزار قرار دهند، نهی کرده است.

۴.۱ - روایتی از ام‌فضل

در روایت ادرار کردن امام حسین چنین آمده است:

ام‌فضل می‌گوید: روزی رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فرزندش حسین ـ علیه‌السلام ـ را که طفلی شیرخوار بود، از من گرفت و در آغوش کشید. کودک روی لباس پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ ادرار کرد. من او را به تندی از پیامبر گرفتم؛ به‌گونه‌ای که کودک گریه کرد. پیامبر فرمود: آرام باش ای ام‌فضل! آب، این آلودگی را پاک می‌کند؛ اما چه چیزی این کدورت را از دل حسین ـ علیه‌السلام ـ می‌زداید؟!

۴.۱.۱ - حفظ شخصیت کودک

نکته‌ای که در روایت به آن توجه شده است، جنبه عاطفی و ارزش شخصیت کودک است که صدمه نبیند و ادرار کردن کودک امر طبیعی دانسته شد که با مقداری آب برطرف می‌شود و شاید پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ می‌خواست از این راه، عشق و علاقه شدید خود به نوادگانش را به مسلمانان ابراز کند.


در مورد نهی امام صادق توسط امام باقر یا امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ از پراندن پرستو نیز نهی توبیخی نبوده است.

۵.۱ - روایتی از دراج

جمیل بن دراج گوید: از امام صادق ـ علیه‌السلام ـ از کشتن یا آزار رساندن پرستو در حرم خدا سؤال کردم؟ حضرت پاسخ داد: آنان را نکشید! من با پدربزرگم امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ بودم که ایشان مرا دید که پرندگان را اذیت می‌کنم! به من فرمود: پسرم آنها را نکش و اذیت نکن؛ زیرا آنان به چیزی آسیب نمی‌رسانند.
روایت بیش از این دلالت ندارد که آزار امام صادق ـ علیه‌السلام ـ در کودکی، دویدن دنبال پرندگان بوده است که از این کار منع شده‌اند.

این روایت و امثال آن در مقام احکام کشتن و آزار رساندن حیوانات غیر موذی در حرم مکه است که فقیهان احکام فقهی را از آن استفاده کرده‌اند.



۱. حسینی تهرانی، سیدمحمدحسین، امام‌شناسی ج ۱، ص ۱۰، انتشارات علامه طباطبایی، مشهد، ۱۴۲۶ ق.
۲. نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، ج ۲، ص ۵۵۷ و ۵۵۸، ح ۵، مؤسسة آل البیت، قم، ۱۴۰۸ ق.    
۳. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۶، ص ۲۲۴، ح ۳، دار الکتب الإسلامیة، تهران، ۱۳۶۵ ه ش.    



پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : امام شناسی | عصمت | کلام




جعبه ابزار