ابن شهاب زهری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ابن شهاب زُهری.
پرسش: ابن شهاب زُهری که بود؟ و چه مذهبی داشت؟
پاسخ: أبوبکر محمد بن مسلم بن عبیدالله بن شهاب، معروف به زُهری از جمله تابعان
پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و جزو علمای عصر خود و سنی مذهب بود. او در عین حالی که از
علما و بزرگان
اهل سنت بود، روایت‌های مختلفی را از
امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ نقل کرده است که در برخی منابع روایی شیعی ذکر شده‌اند. این نقل روایات از یک عالم سنی، تنها به جهت بیان این روایات نبوده؛ بلکه نوعی اعتنا به این روایات وجود داشته است؛ ازاین‌رو برخی از علمای شیعی او را جزو محبین و دوست‌داران امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ معرفی کرده‌اند و از او به‌عنوان یکی از اصحاب
امام زین‌العابدین ـ علیه‌السلام ـ یاد شده است و روایاتی نیز این ادعا را اثبات می‌کند.
أبوبکر محمد بن مسلم بن عبیدالله بن شهاب، معروف به زُهری
از مادری به نام
عایشه که او نیز از خاندان ابن شهاب بود، به دنیا می‌آید.
زُهری به جهت این‌که برخی از
صحابه پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ را درک کرده است؛ از جمله
تابعان حساب شده است.
او در
مدینه زندگی می‌کرده
و در برهه‌ای به
شام رفته و در آن‌جا اقامت کرد.
از او به‌عنوان
عالم عصر خود یاد شده است، عالمی که روایات بسیاری را در
ذهن خود داشته و از بسیاری نقل
حدیث می‌کرده و بسیاری نیز از او نقل حدیث می‌کرده‌اند.
بنابر اتفاق
شیعه او دارای مذهب سنی است. او در عین این‌که از علما و بزرگان
اهل سنت بود، روایت‌های مختلفی را از امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ و دیگر
امامان نقل کرده است
که در برخی منابع روایی شیعی ذکر شده‌اند.
این نقل روایات از یک عالم سنی، تنها به جهت نقل این روایات نبوده؛ بلکه نوعی اعتنا به این روایات وجود داشته است؛ ازاین‌رو برخی از علمای شیعی او را جزو دوست‌داران امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ معرفی کرده‌اند،
و از او به‌عنوان یکی از
اصحاب امام زین‌العابدین ـ علیه‌السلام ـ و
امام صادق ـ علیه‌السلام ـ یاد شده است.
به عنوان نمونه در مورد زهری گفته شد: «زهری اگرچه از
علما ی اهل سنت است، اما از این روایت (بحث در یک
روایت خاص می‌باشد) و روایت‌های دیگر به دست می‌آید که او از دوست‌داران علی بن حسین ـ علیه‌السلام ـ بوده و ایشان را بزرگ می‌داشت».
علاوه بر این نقل قول‌ها و گفتارها، روایاتی نیز وجود دارد که این
محبت و احترام را گاه به‌صراحت و گاه به‌صورت ضمنی بیان داشته است:
عِمران بن سُلَیم نقل می‌کند:زُهری هرگاه از علی بن الحسین ـ علیه‌السلام ـ حدیثی نقل می‌کرد، می‌گفت: زین‌العابدین برایم حدیث فرمود. سفیان بن عیینه به او گفت:برای چه به علی بن الحسین، زین‌العابدین می‌گویی؟ زهری پاسخ داد: برای این‌که از سعید بن مسیب شنیدم که از
ابن عباس نقل نمود: رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فرمود: «هر گاه
قیامت بر پا شود، منادی ندا می‌کند: کجاست زین‌العابدین؟ پس گویا من به فرزندم علی بن الحسین بن علی بن ابی‌طالب می‌نگرم و می‌بینم که از بین صفوف گام برمی‌دارد و در جلو حاضر می‌شود».
سفیان بن عیینه می‌گوید:به زهری گفته شد: چه کسی در دنیا زاهدترین مردم است؟ او پاسخ داد: علی بن الحسین علیه‌السلام؛ زیرا در وقتی که بین آن حضرت و محمد بن حنفیه راجع به
صدقات امیرالمؤمنین علی ـ علیه‌السلام ـود. راوی گفت:این پیشنهاد را من زمانی به
امام نمودم که هم حضرت و هم ولید در
مکه بودند، باری امام به من فرمودند:وای بر تو، آیا در حرم خدا از غیر خدای ـ عزوجل ـ چیزی بخواهم؟ من خوش ندارم که از
خالق دنیا،
دنیا را بخواهم، چه رسد به آن‌که آن را از مخلوقی مثل خود بخواهم. زهری می‌گوید: خداوند متعال هیبت و رعبی از آن حضرت در دل ولید انداخت که به نفع
امام و بر ضرر محمد بن حنفیه
حکم نمود».
اما در مورد روایاتی که از زهری نقل شده است، باید گفت: از آن‌جا که برخی از کتاب‌های موثق
شیعه از او روایت نقل کرده‌اند، البته باید توجه داشت که صاحبان این کتاب‌ها تلاش کرده‌اند تنها از راویان
موثق نقل روایت کنند؛ بنابراین وجود نام ابن شهاب در بسیاری از روایات ـ که ذکرش گذشت ـ و همچنین
علما ی
علم رجال نیز از او به بدی یاد نکرده‌اند؛ بلکه او را محب
اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ دانسته‌اند؛ می‌توان روایات او را معتبر دانست و اگر روایاتش از جهت متن و محتوا مخالف
قرآن و روایات معتبر دیگر نباشد، می‌توان آنها را پذیرفت.
ابن شهاب زُهری در سال ۱۲۴ هجری از دنیا رفت،
و در شام دفن شد.
پایگاه اسلام کوئست.
