هم‌زمان نبودن ظهور امام زمان با قیامت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ظهور امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)،
رجعت،
قیامت.
پرسش: آیا زمانی که حضرت قائم (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) بخواهند ظهور کنند، ممکن است با قیامت هم‌زمان باشد یا نه؟
پاسخ: سه زمانِ «عصر ظهور، عصر رجعت، و نفح صور و برپایی قیامت» در طول هم قرار دارند. اگر نگوییم که مقدمه یکدیگرند و عصر رجعت، چه قائل شویم که از زمان ظهور امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) آغاز می‌شود و چه بگوییم که عصر رجعت، بعد از دوران حکومت امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) خواهد بود، فاصله و
برزخ میان عصر نورانی ظهور و
حکومت امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) و برپایی قیامت خواهد بود؛ بنابراین زمان ظهور که عصر شکوفایی دین و آسایش دین‌داران است، با قیامت و
نفح صور که همه مردگان زنده خواهند شد و برای حساب در دادگاه
عدل الهی حاضر خواهند شد، هم‌زمان نخواهد بود.
پیش از آنکه به تفصیل سؤال مورد نظر بپردازیم، بحث کوتاه و فشرده پیرامون سه نکته اساسی ضروری به نظر می‌رسد: الف. عصر ظهور؛ ب. عصر رجعت؛ ج. نفح صور و برپایی قیامت.
از
امام باقر (علیه‌السلام) روایت شده که فرمود: «سه روز از روزهای خداست: روز قیام حضرت قائم، روز رجعت و بازگشت به زندگی دنیا، و روز قیامت و زنده شدن مردگان.
با آنکه
قرآن کریم معجزه جاوید پیامبر ما در همه زمان‌هاست، اما می‌توان گفت که پیش‌گویی‌های
پیامبر از سرنوشت بشر و تحولات گوناگون
اسلام در مسیر تاریخ و خبر از مجد و عظمت و پیروزی دوباره اسلام در جهان، از معجزه‌های دیگر آن پیامبر عظیم‌الشان است. عصر ظهور حضرت مهدی، عصر ظهور دوباره اسلام است.
آیات و روایاتی که نویدبخش ظهور امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) است، مأموریت الهی حضرت را مأموریتی سترگ، با ابعاد گوناگون و اهداف بسیار والا توصیف می‌کنند. این واقعه بزرگ، زندگی را در کره زمین دگرگون کرده، فصل نوینی را بر روی بشریت می‌گشاید.
رجعت به معنای بازگشت است و منظور از آن این است که گروهی از کسانی که از دنیا رفته‌اند؛ دوباره به دنیا برمی‌گردند. این رخداد، مقدمه‌ای است برای راه‌یابی
انسان به
جهان آخرت.
اینک به چند نمونه از
روایات مربوط به رجعت اشاره می‌کنیم:
•
امام زین‌العابدین (علیه‌السلام) در
تفسیر آیه «آن خدایی که (ابلاغ) قرآن را بر تو
واجب کرد، البته تو را به وعده‌گاه بازگرداند»،
فرمود: پیامبر شما به سوی شما باز می‌گردد.
•
ابوبصیر گفت:
امام باقر (علیه‌السلام) به من فرمود: آیا اهل عراق منکر رجعت‌اند؟ گفتم: آری. فرمود: مگر قرآن نمی‌خوانند؟!
• در روایت دیگری از
امام صادق (علیه‌السلام) درباره این آیه سؤال کردند که می‌فرماید: «روزی که از هر امتی، گروهی را از
خاک برانگیزیم». حضرت فرمود: مردم درباره آن چه می‌گویند؟
راوی می‌گوید عرض کردم می‌گویند: آیه راجع به قیامت است. فرمود: آیا خداوند در قیامت از هر امتی دسته‌ای را زنده می‌کند و بقیه را به حال خود رها می‌سازد؟! این آیه قطعاً در مورد رجعت است و آیه مربوط به قیامت این است: «جملگی آن‌ها را محشور گردانیم، بی‌آن‌که کسی را فرو گذاریم و...».
•
زراره می‌گوید: از امام صادق درباره مسائل مهمی چون رجعت سؤال کرد، حضرت فرمود: «زمان آنچه می‌پرسید، هنوز فرا نرسیده؛
سپس این آیه را تلاوت فرمود: «بلکه آن‌ها تکذیب کردند آنچه را که احاطه علمی به آن نداشتند و
تأویل آن برایشان نیامده».
• برخی روایات می‌گویند: رجعت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) بعد از
رجعت امامان (علیهم‌السلام) است و نخستین کسی که به دنیا باز می‌گردد،
امام حسین (علیه‌السلام) است؛ چنان‌که امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «نخستین کسی که به دنیا باز می‌گردد،
حسین بن علی (علیه‌السلام) است. او آن‌قدر فرمانروایی کند که (در اثر پیری) ابروانش روی چشمانش فرو افتد».
• در روایتی دیگر از حضرت نقل شده که فرمود: «رجعت همگانی نیست؛ بلکه مربوط به افراد خاص است؛ زیرا بازگشت نمی‌کنند به دنیا، مگر
مؤمنان محض یا
مشرکان محض».
از عمیق‌ترین حرکت‌هایی که جهان ما در زمان، مکان و اشیائش با آن روبه‌روست، حرکت جهان ماده به سوی
عالم غیب یا برعکس آن است که قرآن و اسلام از آن پرده برمی‌دارد و بر اهمیت و هماهنگی آن تأکید می‌ورزد و این حرکت را بازگشت انسان به سوی خدا و رویارویی با قدرت او یا رفتن به سوی ملإ اعلی و آخرت می‌نامند و نسبت به ما، آن را فرا رسیدن قیامت و
رستاخیز می‌خواند؛ زیرا با کشف
عالم آخرت، بین جهان ما و جهان گسترده غیب که از دیده ما پنهان است،
وحدت و یک‌پارچگی به وجود می‌آید و این مجموعه برای ما تبدیل به عالم واحد می‌شود.
نقطه اوج این حرکت نسبت به انسان مرگ است.
مرگ از دیدگاه اسلام ورود به زندگی گسترده‌تر است، نه فنا و نیستی، آن‌چنان‌که برخی تصور کرده‌اند و اوج آن نسبت به جهان هستی، قیامت است و اتحاد دو جهان ماده و غیب.
در قرآن و
سنت آمده است که رستاخیز و قیامت دارای مقدمات و نشانه‌هایی پی‌در‌پی است که در
زمین و آسمان و جامعه بشری پدید می‌آید و حکومت حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) آخرین و بزرگ‌ترین مرحله حرکت جهان مادی قبل از برپایی رستاخیز الهی است.
توجه و دقت در سه نکته یادشده نشان می‌دهد که این سه زمان در طول هم قرار دارند. اگر نگوییم که مقدمه یکدیگرند و عصر رجعت، چه قائل شویم که از زمان
ظهور امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) آغاز می‌شود، چنانچه برخی روایات بر آن دلالت دارد و مرحوم
شیخ مفید در کتاب شریف (
ارشاد) فرموده است و تا بعد از ظهور و پایان حکومت امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) و بعد از آن ادامه می‌یابد و چه بگوییم که عصر رجعت، بعد از دوران حکومت امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) خواهد بود، چنانچه برخی روایات دیگر بر آن دلالت دارند، فاصله و
برزخ میان عصر نورانی ظهور و حکومت امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) و برپایی قیامت خواهد بود؛ بنابراین زمان ظهور که عصر شکوفایی
دین و آسایش دین‌داران است، با قیامت و
نفح صور که همه مردگان زنده خواهند شد و برای حساب در دادگاه عدل الهی حاضر خواهند شد، هم‌زمان نخواهد بود.
۱. عصر ظهور، جناب شیخ علی کورانی.
۲. بحارالانوار، ج۵۳، محمدباقر مجلسی.
۳. ارشاد، محمد بن نعمان شیخ مفید.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «هم‌زمان نبودن ظهور امام زمان با قیامت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۹/۲۴.
