• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سنگینی گناه خودکشی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: خودکشی، گناه.

پرسش: کسی که دست به خودکشی بزند و از این دنیا برود، سنگینی گناه او نزد خداوند تا چه ‌اندازه است؟ و آیا در قرآن کریم، آیه‌ای در این باره بیان شده است؟

پاسخ: براساس روایات، چه انتحار به وسیله حربه یا مداوای غلط یا خوردن سم یا مبتلا شدن به مواد مخدر که در نتیجه به خودکشی منتهی می‌شود یا ترک خوردن و آشامیدن یا دفاع نکردن در مقابل مهاجم و یا تحمل نکردن در مقابل سختی‌های محیط کاری و اجتماعی و اقتصادی به هر نوع که باشد، حرام و از گناهان کبیره به شمار می‌آید و سنگینی گناه آن به فرموده امام صادق (علیه‌السلام)، خلود در آتش است.


در مورد بخش اول سؤال، روایات زیادی وجود دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود:

۱.۱ - حدیثی از امام باقر

امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: مؤمن ممکن است به هر بلایی مبتلا شود و به هر نوع مرگ بمیرد؛ اما خودکشی نمی‌کند.
[۱] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۱۳، باب ۵، ح۳، بیروت، احیاءالتراث العربی.    


۱.۲ - حدیثی از امام صادق

در صحیفه ابی‌ولاد از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده است:
«مَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ مُتَعَمداً فَهُوَ فی نارِ جَهَنَّم خالِداً فیها»؛ «کسی که به طور عمدی دست به خودکشی بزند، او همیشه در آتش جهنم خواهد بود».
[۲] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۱۳، باب ۵، ح۱، بیروت، احیاءالتراث العربی.    


۱.۳ - روایتی از خدری

ابوسعید خدری می‌گوید در یکی از جنگ‌ها که در جوار رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بودیم، تقسیم کار کرده بودیم. هر کسی کاری انجام می‌داد، در میان دوستان فردی بود که کار سه نفر را انجام می‌داد؛ یعنی هم هیزم جمع می‌کرد و هم آب می‌آورد و هم غذا پخت می‌کرد. این فداکاری فرد را برای رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بازگو کردیم، حضرت فرمود این آقا اهل جهنم است. ما تعجب کردیم تا اینکه وارد جنگ شدیم. همین آقا مجروح شد، بر اثر مشکلات جنگی و شدت زخم، نیزه‌ای برداشت و به وسیله آن خود را کشت. رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود شهادت می‌دهم که من فرستاده خدا و عبد او هستم.
[۳] راوندی، قطب‌الدین، الخرائج و الجوارح، ج۱، ص۶۱، ح۱۰۴، قم، مؤسسه الامام المهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)، چ۱، ۱۴۰۹ق.    


۱.۴ - حدیثی از پیامبر

پیامبر خدا فرمود: کسی که خود را خفه کند یا حلق‌آویز کند، خداوند در روز قیامت او را در آتش جهنم خواهد ‌انداخت.

و در جای دیگر می‌فرماید: کسی که خودکشی کند، به هر وسیله که باشد، او را در روز قیامت به همان وسیله عذاب خواهم کرد.
[۴] متقی هندی، حسام‌الدین، کنزالعمال، ج۱۵، ص۳۵، ح۳۹۹۶۱، بیروت، مؤسسة الرسول، چ۵، ۱۴۰۵ق.    
[۵] متقی هندی، حسام‌الدین، کنزالعمال، ج۱۵، ص۳۶، ح۳۹۹۶۵، بیروت، مؤسسة الرسول، چ۵، ۱۴۰۵ق.    


۱.۵ - حدیثی دیگر

فردی به وسیله چاقو، رگ دست خود را بریده بود، بر اثر شدت خون، از دنیا رفت. خداوند فرمود او خودکشی کرد، من هم بهشت را بر او حرام کردم.
[۶] منذری، عبدالعظیم، الترغیب و الترهیب، بیروت، دار احیاء التراث، چ۳، ۱۳۸۸ق.    


اما در مورد بخش دوم باید گفت آیاتی در قرآن وجود دارد که اشاره به خودکشی دارند:

۲.۱ - آیه ۲۹ سوره نساء

در سوره نساء خداوند متعال می‌فرماید: «یا اَیُّها الّذینَ آمَنُوا لا تَاکُلُوا اَموالکُم بَیْنکُم بِالْباطل اِلاّ اَنْ تَکُون تِجارَةً عَنْ تَراض مِنْکُم وَ لا تَقْتُلُوا اَنْفُسَکُم اِنّ الله کانَ بِکُم رَحیماً»؛
[۷] نساء/سوره۴، آیه۲۹.    
«ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اموال یکدیگر را به باطل (و از طرق نامشروع) نخورید. مگر اینکه تجارتی باشد که با رضایت شما انجام گیرد و خودکشی نکنید. خداوند نسبت به شما مهربان است».

بحث ما در رابطه با ذیل آیه است که می‌فرماید: «لا تَقْتُلُوا اَنْفُسَکُم اِنّ الله کانَ بِکُم رَحیماً».
خودتان را نکشید.

۲.۱.۱ - دیدگاه علامه طباطبایی

این کلمه طبق نظر علامه طباطبایی (رحمة‌الله‌علیه) مطلق است، هم شامل نفس خود انسان است که به معنی انتحار می‌باشد و هم از این باب است که مؤمنین مثل نفس واحد هستند، اگر یکی کشته شود، مثل اینکه خود انسان کشته شده است.
[۸] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۴، ص۳۲۰، بیروت، مؤسسه اعلمی، چ۵، ۱۳۹۴ق.    


۲.۱.۲ - روایتی از بصری

عمرو بن عبید بصری می‌گوید در یکی از جلسه‌های امام صادق (علیه‌السّلام) شرکت کردم، پس از ورود و عرض ادب شروع کردم به خواندن این آیه: «وَالَّذینَ یَجْتَنِبُونَ کَبائرَ الاِثْمِ»؛
[۹] شوری/سوره۴۲، آیه۳۷.    
«آنان که از گناهان کبیره پرهیز می‌کنند». بعد از خواندن این آیه لحظه‌ای سکوت کردم. امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: عمرو چرا سکوت کردی؟ عرض کردم: آقا گناهان کبیره را برایم مشخص کنید.حضرت در جواب فرمودند: عمرو (اکبر الکبائر) بزرگ‌ترین گناهان چند قسم است: ۱. شریک قائل شدن برای خدا؛ ۲. ناامیدی از خداوند بزرگ؛ ۳. عاق والدین؛ ۴. (و قَتْلَ النَّفْسِ التِى حَرَّمَ اللهُ تعالی ...) کشتن نفس است.
[۱۰] شیخ صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۵۶۳، ح۴۹۳۲، بیروت، مؤسسه اعلمی، چ۱، ۱۴۰۶ق.    

بنابراین نفس مطلق است که شامل قتل خود و دیگران خواهد شد.

بنابراین خودکشی اقسام و اهداف مختلف دارد. طبق روایاتی که گفته شد، چه انتحار به وسیله حربه یا مداوای غلط یا خوردن سم یا مبتلا شدن به مواد مخدر که در نتیجه به خودکشی منتهی می‌شود یا ترک خوردن و آشامیدن یا دفاع نکردن در مقابل مهاجم و یا تحمل نکردن در مقابل سختی‌های محیط کاری و اجتماعی و اقتصادی به هر نوع که باشد، حرام و از گناهان کبیره به شمار می‌آید و سنگینی گناه آن به فرموده امام صادق (علیه‌السلام)، خلود در آتش است.

۱. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۱۳، باب ۵، ح۳، بیروت، احیاءالتراث العربی.    
۲. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۱۳، باب ۵، ح۱، بیروت، احیاءالتراث العربی.    
۳. ↑ راوندی، قطب‌الدین، الخرائج و الجوارح، ج۱، ص۶۱، ح۱۰۴، قم، مؤسسه الامام المهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)، چ۱، ۱۴۰۹ق.    
۴. ↑ متقی هندی، حسام‌الدین، کنزالعمال، ج۱۵، ص۳۵، ح۳۹۹۶۱، بیروت، مؤسسة الرسول، چ۵، ۱۴۰۵ق.    
۵. ↑ متقی هندی، حسام‌الدین، کنزالعمال، ج۱۵، ص۳۶، ح۳۹۹۶۵، بیروت، مؤسسة الرسول، چ۵، ۱۴۰۵ق.    
۶. ↑ منذری، عبدالعظیم، الترغیب و الترهیب، بیروت، دار احیاء التراث، چ۳، ۱۳۸۸ق.    
۷. ↑ نساء/سوره۴، آیه۲۹.    
۸. ↑ طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۴، ص۳۲۰، بیروت، مؤسسه اعلمی، چ۵، ۱۳۹۴ق.    
۹. ↑ شوری/سوره۴۲، آیه۳۷.    
۱۰. ↑ شیخ صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۵۶۳، ح۴۹۳۲، بیروت، مؤسسه اعلمی، چ۱، ۱۴۰۶ق.    



سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «سنگینی گناه خودکشی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۴/۲۵.    



رده‌های این صفحه : اخلاق اسلامی | تجری | خودکشی | رذائل اخلاقی | کلام | معاد شناسی | معارف اسلامی
جعبه ابزار