روابط سالم میان همسران
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: روابط همسران، احترام، درک متقابل، ارزش‌های الهی.
پرسش: ويژگي روابط سالم و سازنده زن و مرد چه مي‌باشد؟
پاسخ:
چگونگی روابط همسران با یکدیگر، نقش مهم و اساسی در
سعادت و
خوش‌بختی یا شکست و ناکامی خود و فرزندان دارد. روابط سالم و سازنده، به موفقیت و استحکام
خانواده منتهی می‌شود و روابط ناسالم، انواع مشکلات در
زندگی از جمله
طلاق و اختلافات خانوادگی را به همراه دارد.
و این فضای آرام و پایدار خانواده است که زمینه را برای تحقق
هدف ازدواج، یعنی تربیت نسلی پاک و سالم را فراهم می‌سازد. بنابراین باید بدانیم یک ارتباط سالم و سازنده بین همسران از چه ویژگی‌هایی برخوردار است.
ویژگی‌های روابط سالم و سازنده بین همسران، بدین شرح است:
یکی از ویژگی‌های اصلی همسران موفق این است که برای همدیگر و برای فرزندان و دیگر اطرافیان احترام بالایی قائل هستند. احترام متقابل به معنای عدم انتقاد از یکدیگر و
سکوت در برابر گفتة وی نیست. معنای احترام این نیست که زن و شوهر عواطف و احساسات منفی خود را از یکدیگر پنهان و آن‌ها را به صورت عقده‌های روانی روی هم جمع کنند؛ بلکه به معنای آن است که هر کدام جایگاه شریک زندگی خود را بشناسند و ارزشمند بدانند. در این صورت در مواردی که از یکدیگر
انتقاد می‌کنند، مطلب را با هدفی سازنده، با بیانی شفاف و با لحن مؤدبانه و به دور از غرض‌ورزی منتقل می‌کنند. چه بسا هیچ زن و شوهری خود را دشمن همسر خویش نمی‌داند؛ اما از آن‌جا که همسران اختلاف‌نظر و سلیقه را با بی‌احترامی خلط می‌کنند، درگیری‌ها و مشاجرات در خانواده شعله‌ور می‌شود.
با توجه به این‌که زن و شوهر در دو خانواده ـ و چه‌بسا در دو فرهنگ ـ جداگانه پرورش یافته‌اند، طرز تفکرات، سلیقه‌ها و برداشت‌های متفاوتی از زندگی دارند و ممکن است درباره هر مسئله اختلاف‌نظر وجود داشته باشد. طبیعی است که هر یک از همسران درباره برخی امور زندگی، سلیقه‌هایی شخصی داشته باشند. بنابراین موفقیت در روابط به این نیست که شما در تمام امور زندگی توافق داشته باشید. چه‌بسا چنین چیزی امکان نداشته باشد. موفقیت در روابط در این است که نظرات شخصی یکدیگر محترم شمرده شود و درعین‌حال با گفت‌وگوی سازنده نظر مؤثر انتخاب گردد. گاهی این نظر مطابق با سلیقه
زن و گاهی مطابق سلیقه مرد خواهد بود. به‌هرحال در مسائل جزئی مثل این‌که «از چه رنگی خوششان می‌آید» یا «چه غذایی را باید دوست داشته باشند»، هر کدام از همسران می‌توانند سلیقه و انتخاب خود را داشته باشند.
بسیاری از اختلافات و درگیری‌ها بدان دلیل است که طرفین به اصول و ارزش‌های دینی و اخلاقی در روابط خود با دیگران پای‌بند نیستند. زن و شوهر برای ادامه زندگی سالم باید ارزش‌های دینی و اخلاقی مانند
تقوا،
عفت،
صداقت،
ایثار و ... را رعایت کنند. رعایت ارزش‌های الهی و حفظ
عفاف و دوری از مواضع تهمت، سعادت خانواده را تضمین می‌کند.
عنایت خاص اسلام به دین‌داری و
اخلاق از توصیه‌های فراوانش درباره در نظر گرفتن خوش‌خلقی به عنوان ملاک همسرگزینی مشخص است.
در روایتی آمده است: شخصی از
امام حسن (علیه‌السلام) در مورد ازدواج دختر خود
مشورت خواست. حضرت فرمود: «او را به ازدواج مردی
پرهیزکار درآور؛ اگر دخترت را دوست بدارد، وی را گرامی خواهد داشت و چنان‌چه او را دوست نداشته باشد، به وی
ستم نخواهد کرد».
در بسیاری از موارد، در جریان یک اختلاف‌نظر یا سلیقه میان زن و شوهر، موضوع
اختلاف نیست که باعث دعوا و مشاجره می‌شود. بلکه نحوه برداشت از جایگاه و
سخن طرف مقابل است که باعث رنجش می‌شود. خوب، این طبیعی است که وقتی مردی یا زنی از نحوه بیان همسرش برداشت می‌کند که به مبارزه طلبیده شده است، سعی کند ثابت نماید
حق با اوست. ناخودآگاه قدرت، اثبات‌گری و حق‌طلبی، ارتباط محبت‌آمیز و صمیمیت را به کنار می‌زنند. شما با کنترل این‌گونه باورهای غیر منطقی:
اولاً، سعی می‌کنید نحوه نگاهتان را به خود و همسر و موقعیتی که در آن هستید، عوض کنید. تصورات یا باورهای نادرستی که به صورت ناخودآگاه دچارشان هستید، مشخص می‌کنید؛ مسیر روانی که این باورهای غلط برای ورود به اختلاف‌ها طی می‌کنند تا هیجان منفی (مثل
خشم) و سپس رفتار یا گفتار نامناسبی را تولید کنند، شناخته و کنترل می‌کنید؛
ثانیاً، با تمرین و مداومت، مهارت به دست می‌آورید که از باورهای صحیح استفاده کنید تا تحملتان در برابر رفتارهای به ظاهر آزاردهنده همسرتان افزایش یابد.
الامام علیّ (علیه‌السلام): انّ النساء عند الرجال لا یملکن لانفسهن ضرّاً ولا نفعاً، وانّهنّ امانة اللَّه عندکم، فلا تضاروهنّ ولا تعضلوهنّ؛
امیرالمؤمنین فرمودند: «
زنان در پیش شوهرانشان هیچ ضرر و نفعی جدای از آنان ندارند، و آن‌ها امانات الهی هستند در نزد مردانشان، پس آن‌ها را آزار ندهید و بر آنان تنگ نگیرید».
بنابراین «نباید خانواده‌ات به خاطر تو بدبخت‌ترین مردمان باشند؛
الامام علیّ (علیه‌السلام): لا یکن اهلک وذو ودّک اشقی الناس بک».
در این صورت در فضایی آرام، موقعیت تنش‌آلود را تغییر می‌دهید و اصلاً به این فکر که باید همسرتان را
تربیت کنید، مجال نمی‌دهید.
برقراری یک ارتباط سازنده میان زن و شوهر نیاز به احترام دارد. این نوع احترام موانعی دارد که با مهارت‌آموزی کنترل می‌شوند.
برخی موانع در برقرار ارتباط کارآمد میان همسران، عبارت‌اند از:
منت گذاشتن، عدم
شکرگزاری نسبت به یکدیگر، استفاده کردن از کلمات ناپسند،
عیب‌جویی،
لج‌بازی و
مجادله،
تکبر‌ورزی،
قهر و بی‌اعتنایی و....
تمرین در کنترل این موارد و استفاده از رفتارهای مقابل، به همسران کمک می‌کند تا روابط خانوادگی خویش را سالم و کارآمد سازند.
۱. محمدرضا شرفی، خانوادة متعادل، تهران، انجمن اولیاء و مربیان، ۱۳۷۴.
۲. علی قائمی، خانواده و مسائل همسران جوان، تهران، نشر امیدی، ۱۳۶۲.
۳. فرانک فینچام، رابطه همسران، ترجمه مهدی قراچه داغی، پیک بهار، ۱۳۸۰.
سایت‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «روابط سالم میان همسران»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۸/۰۱۶.
