دروغ‌گویی و اعتماد نکردن دیگران
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دروغ،
دروغ‌گویی، سلب اعتماد.
پرسش: کسی که دروغ می‌گوید به حدی که دیگر نمی‌توان به حرف‌های او اعتماد کرد، چه کار باید بکند تا دوباره مورد اعتماد دیگران قرار بگیرد؟
پاسخ: راهکارهای جلب اعتماد دیگران، عبارت‌اند از: تغییر نگرش سریع دیگران، اثبات عملی، هم‌نشینی با افراد راست‌گو، عذر خواستن دروغ‌گو، انگیزه قوی در ترک
دروغ،
عزت نفس،
تشویق و
تنبیه خود، و توجه به آثار منفی دروغ.
انسان در این
دنیا از نعمت‌های فراوان بهره‌مند است؛ از جمله این نعمت‌ها،
زبان است که اگر انسان درست و بجا از آن استفاده کند، انسان را از عالم خاک به افلاک می‌رساند و او را آسمانی می‌کند. در این میان اگر انسان از این نعمت بزرگ درست استفاده نکند، او را در زندان ناسازگاری‌های اجتماعی و
گناهان گرفتار می‌سازد. کسانی که از این
نعمت بزرگ درست استفاده نکرده‌اند و با دروغ و زشتی‌های دیگر،
اعتماد دیگران را از خود سلب کرده‌اند، با توجه به راهکارهای زیر می‌توانند اعتماد دیگران را جلب کنند.
برای جلب اعتماد دیگران، راهکارهای زیر را ارائه می‌دهیم:
نگرش درست مردم به فرد دروغ‌گو تدریجاً به وجود می‌آید؛ چون
دروغ، اشتباه بزرگی است و اعتماد مردم از فرد دروغ‌گو تدریجاً از بین رفته است؛ پس نباید انتظار داشته باشیم که مردم زود عذر فرد دروغ‌گو را بپذیرند. در این‌جا باید فردی که در سابق دروغ‌گو بوده و حالا از این
عمل دست برداشته و راست‌گو شده به عمل خود ادامه دهد؛ یعنی راست‌گو باشد تا تدریجاً او را بپذیرند. چون این کار برای خداست پس
خدا خود بین فرد
گناه‌کار و مردم را اصلاح می‌کند و به او آبرو می‌بخشد.
در عمل باید فرد دروغ‌گو ثابت کند که راست‌گوست و این کار با راست‌گویی به دست می‌آید و نباید در گفتارش دروغ دیده شود؛ حتی نباید به شوخی هم دروغ گفته شود؛ چراکه اعتماد دیگران از وی سلب می‌شود و به آن
هدف خود دست پیدا نمی‌کند.
در تغییر رفتار مهم‌ترین کاری که می‌شود انجام داد هم‌نشینی با افراد راست‌گو می‌باشد؛ چراکه فرد دروغ‌گو احتیاج بیش‌تری به چنین عملی دارد و انسان را عوض می‌کند و مردم به وسیله دوست به
انسان نگاه می‌کنند. پس با این عمل به دو عمل دیگر می‌رسد.
اعمال خوب با کمک دیگران زود انجام می‌شود؛ یعنی دوست و هم‌نشین خوب ما را زودتر مورد اعتماد دیگران قرار می‌دهد. پس دوست و هم‌نشین خوب ضروری است و ما را سریع به مقصد می‌رساند.
اگر چنان‌چه فرد دروغ‌گو هم‌نشین راست‌گو و
مؤمن را انتخاب کند و با او هم صحبت باشد مردم نگرش خود را نسبت به این فرد عوض می‌کنند؛ یعنی انسان اگر با دوستان خوب همراهی کند، مثل قول
سعدی شیرازی می‌شود که گفته:
همانا من گِلی ناچیز بودم ••• ولیکن مدتی با گُل نشستم
کمال هم‌نشین در من اثر کرد ••• و گرنه من همان خاکم که هستم
دوست خوب نگرش مردم را عوض می‌کند و انسان را خوش کردار می‌کند.
فرد دروغ‌گو با توجه به دروغ‌هایی که گفته، باعث رنج و
عذاب در درجه اول
خانواده، فامیل و جامعه شده است؛ پس با عذرخواهی از آن‌ها خود را با عنوان فردی راست‌گو معرفی می‌کند و این کار باعث تغییر رفتار و نگرش دیگران در مورد خودش می‌باشد.
چیزهایی که
انگیزه ترک دروغ گفتن را در فرد قوی می‌کند.
با توجه به ضررهای (دنیوی و اخروی) که در دروغ است انسان سعی کند از دروغ دوری کند و همیشه راست بگوید این انگیزه فرد را قوی می‌کند و هیچ‌وقت دروغ نمی‌گوید. کار دیگری که فرد را با انگیزه می‌کند تا در مقابل دروغ بایستد و راست بگوید، فواید
راست‌گویی است که انسان اگر بداند که راست‌گویی چه فوایدی دارد دیگر دنبال دروغ نمی‌رود. پس با توجه به این دو عمل، انسان انگیزه قوی‌تری پیدا می‌کند تا همیشه راست‌گو باشد.
داشتن
عزت نفس انسان را در مقابل دروغ که عملی دور از عزت نفس است بیمه می‌کند؛ یعنی اگر انسان برای خود
ارزش قائل باشد و خود را خلیفه خدا در روی
زمین بداند و به مقام خود توجه داشته باشد، دیگر دنبال دروغ نمی‌رود؛ چون دروغ از کمبود
شخصیت و در مواقعی که انسان کم می‌آورد دروغ می‌گوید تا کارش درست شود. پس انسان خوب برای خود ارزش قائل است و این همان عزت نفس است که انسان را از زشتی‌ها باز می‌دارد.
کار دیگری که می‌توان کرد این است که اگر انسان موفق شد از دروغ دوری کند، خود را تشویق کند یا اگر دروغ گفت، خود را
تنبیه کند. این کارها با همراهی دوست یا خود انسان صورت بگیرد تا صفت راست‌گویی در انسان ثابت شود. زمانی که
زبان عادت کرد، دیگر انسان روز‌به‌روز ترقی می‌کند و در پیشگاه خداوند از افراد
مؤمن و با تقوا به حساب می‌آید.
وقتی کسی می‌داند، غذایی که دارد می‌خورد پر از مواد کشنده و سم‌آلود است، هرگز به آن لب نمی‌زند. در مورد زشتی‌های اخلاقی هم همین مسئله وجود دارد. به این صورت که اگر افراد بدانند کارهایی مثل دروغ تا چه اندازه زشت و زننده هستند و باعث رسوایی و بی‌اعتباری آدمیان می‌شنوند و از درجات معنوی آن‌ها می‌کاهند و عذاب دنیوی و اخروی در پی دارند، اقدام به چنین کاری نمی‌کنند. در واقع اگر
اطمینان داشته باشد که این کارها مثل چاه عمیقی است که پر از
حیوانات موذی است به طرفش قدم برنمی‌دارد. دروغ از جمله کارهای ناپسندی است که ضررهای بسیار دنیایی و آخرتی دارد.
گناهان کبیره، استاد شهید دستغیب (رحمة‌الله‌علیه)، انتشارات ناس.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «دروغ‌گویی و اعتماد نکردن دیگران»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۱۱/۲۱.
