تأثیر گریه در آخرت انسان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: گریه کردن، آخرت.
پرسش: چرا هر چه بیشتر در این دنیا گریه کنیم، آخرتمان بهتر است؟
پاسخ: عوامل تأثیر گریه در آخرت انسان، عبارت است از: رقیق‌القلب شدن انسان، سلاح بودن برای مؤمن، اوج پشیمانی و توبه، و سفارش فراوان به گریه کردن که توضیح بیشتر در ذیل می‌آید.
خدا انسان را آفرید و به او امر کرد که مدام به یاد وی باشد و به درگاه او بیاید و با وی رازونیاز کند. یکی از مهم‌ترین دستوراتی که در
قرآن و
روایات بر آن تأکید شده، گریه است. البته گریه‌ای
ثواب دارد که برای
خوف از خدا باشد یا برای
اهل بیت (علیهم‌السلام) باشد؛ اما همان‌طور که در سؤال مطرح شده است، چرا
گریه این خاصیت را دارد که هر چه بیشتر باشد، در آخرت انسان تأثیر دارد؟
قبل از ورود به بحث بیان مقدماتی لازم است؛
اولاً هر گریه‌ای به درد آخرت انسان نمی‌خورد؛ بلکه گریه‌ای که برای خدا و اهل بیت و برای
توبه باشد، در آخرت انسان تأثیر دارد، نه گریه‌ای که برای مال و منال دنیاست و یا از روی
ریا و یا ... باشد.
گریه کردن تنها ملاک تأثیر در آخرت انسان نیست؛ بلکه آنچه مهم‌تر است آن است که
انسان ایمان و عقاید و اعمال و کردارش را طبق دستورات خدا و قرآن تنظیم کند و به آنچه خدا فرموده
عمل کند؛ چنانچه خداوند پیرامون تأثیر عقاید و
عمل در
رشد و تعالی انسان می‌فرماید: «
اِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهُ»؛ «سخن (و اعتقاد) خوب به سوی خدا صعود می‌کند و عمل صالح آن را رفعت می‌بخشد».
ولی اگر کسی به‌راحتی محرمات خدا را انجام دهد و بدون دغدغه
گناه کند، به
امید اینکه به در خانه خدا می‌رود و
گریه می‌کند و بخشیده می‌شود، این گریه فایده‌ای نخواهد داشت.
چنانچه
امام صادق (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «کسی که بر انجام
گناهان بی‌باک است و به
رحمت خدا مطمئن است، رستگار نمی‌شود».
پس گریه باید حقیقی باشد و انسان علاوه بر اینکه به
تکالیف خود عمل کند، با
شناخت به درگاه الهی
تضرع و زاری کند.
حال وقت آن است که به بیان این نکته بپردازیم که چرا گریه دنیا تأثیر در بهبودی آخرت دارد؟
در گریه یک حالت روانی است که انسان را رقیق‌القلب می‌کند و کسی که زیاد اهل گریه‌و‌زاری به درگاه الهی باشد، رقیق‌القلب‌تر خواهد شد و کسی که
رقت قلب بیش‌تری داشته باشد، سخن خدا بیشتر در او تأثیر می‌گذارد
و همین گریه باعث می‌شود که در
زندگی روزمره خود به اوامر و دستورات خداوند بیشتر پایبند باشد و کسی که به دستورات خداوند خوب عمل کند، در نتیجه آخرت بهتری خواهد داشت. پس این آخرت مطلوب، نتیجه گریه او خواهد بود؛ اما کسی که رقیق‌القلب نباشد و قلبش از سنگ هم سخت‌تر باشد، امید اینکه کلام دوست و دستورات الهی در او تأثیر بگذارد، بسیار کمتر است.
در
جهاد اصغر و مبارزه با دشمنان ظاهری، سلاح انسان
شمشیر یا اسلحه است؛ اما در
مبارزه با نفس و
جهاد اکبر و
تزکیه روح، تنها سلاح انسان آه و گریه است. انسان
مؤمن با گریه که سلاح اوست می‌تواند بر
نفس اماره پیروز شود و خواهش‌های نفسانی را سرکوب کند.
در
دعای کمیل می‌خوانیم: «
وَ سِلاَحُهُ الْبُکَاءُ؛ اسلحه انسان مؤمن برای مبارزه با
رذایل اخلاقی، گریه است».
در نتیجه وقتی گریه اسلحه سرکوبی خواهش‌های نفسانی شد و آنها را از بین برد، باعث می‌شود که در آخرت درجات عالی‌تری را کسب کند.
کسانی که گاهی در زندگی
گناه می‌کنند، وقتی با گریه به درگاه الهی می‌روند و
توبه می‌کنند، این توبه بهتر و بیشتر مقبول درگاه الهی خواهد شد؛ چون همراه، گریه است و آن اوج
پشیمانی و برگشت را می‌رساند و باعث می‌شود که
انسان بیشتر بر احوال خود مراقبت داشته باشد.
در
دعای ابوحمزه ثمالی می‌خوانیم: «
وَ اَعِنِّی بِالْبُکَاءِ عَلَی نَفْسِی؛ خدایا! مرا به وسیله گریه بر احوال خودم کمک فرما».
اینکه سفارش فراوان به
اشک ریختن و
عزاداری کردن نموده‌اند، برای آن است که اشک مثلاً بر شهید، اشتیاق به شهادت را به همراه دارد و خوی حماسه را در انسان زنده و طعم
شهادت را در جان او گوارا می‌گرداند؛ چون اشک رنگ کسی را می‌گیرد که برای او ریخته می‌شود و همین رنگ را به صاحب اشک نیز می‌دهد؛ از‌این‌رو انسانِ حسینی‌منش نه ستم می‌کند و نه ستم می‌پذیرد.
و کسی که بر
امام حسین و اهل بیت (علیهم‌السلام) اشک ریخت، زندگی او و رفتار و
اعمال او رنگ زندگی اهل بیت (علیهم‌السلام) می‌گیرد و هم‌چنین کسی که به درگاه خدا اشک می‌ریزد، زندگی او رنگ خدایی می‌گیرد؛ در نتیجه در زندگی مرتکب گناه و
ظلم نخواهد شد و همین امر باعث می‌شود که
آخرت او آباد شود.
۱. آذرخشی دیگر از آسمان کربلا، محمدتقی مصباح یزدی، مؤسسه امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه)، قم.
۲. شرح بیان منصوص امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه)، عبدالله جوادی آملی، اسراء، قم.
۳. ره‌توشه، محمدتقی مصباح یزدی، مؤسسه امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه).
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تأثیر گریه در آخرت انسان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۴/۱۸.
