اهل نجات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: اهل نجات، نجات یافتگان، بهشتیان، مؤمنان، مجاهدان، پرهیزکاران، شیعیان، پیروان اهل بیت عليهم‌السلام.
پرسش: اهل نجات بودن به چه معناست؟ چه کسانی اهل نجات‌اند؟ و تفاوت آنان با اهل بهشت چیست؟
پاسخ: نجات در لغت به معنای رهایی و خلاصی است. و در
فرهنگ قرآن و
روایات، اهل نجات کسانی هستند که از
عذاب الهی رهایی یافته باشند.
با توجه به این معنا تفاوتی میان اهل نجات و اهل بهشت نخواهد بود.
در
آیات و روایات،
مؤمنان، مجاهدان در راه خدا، پرهیزکاران، شیعیان و
پیروان اهل بیت علیهم‌السلام از جمله اهل نجات به شمار آمده‌اند.
«نجو» و «نجاة» به معنای خلاص شدن است.
راغب می‌گوید: «نجاء» در اصل به معنای جدایی از شی‌ء است، و به همین معنا است، «نجا فلان من فلان»؛ فلان‌کس از فلانی جدا شد.
فعل «نجا» در
قرآن کریم ثلاثی، و از باب افعال و تفعیل به کار رفته است:
فَأَنْجَیْناهُ وَ الَّذِینَ مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنَّا ــ «
وَ قالَ الَّذِی نَجا مِنْهُما وَ ادَّکَرَ بَعْدَ أُمَّةٍ أَنَا أُنَبِّئُکُمْ بِتَأْوِیلِهِ».
ــ «
فَنَجَّیْناهُ وَ أَهْلَهُ أَجْمَعِینَ».
ــ «
فَأَنْجَیْناهُ وَ الَّذِینَ مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنَّا».
راغب هم‌چنین می‌گوید: به مکان مرتفع «نجوه» و «نجات» می‌گویند که به‌واسطه ارتفاع از مکان‌های اطراف جدا شده است. به عبارتی از سیل نجات یافته و خلاص شده است.
با توجه به آن‌چه از معنای نجات گفته شد، اهل نجات کسانی هستند که از عذاب الهی رهایی یافته باشند.
براساس تعالیم
قرآن هر انسانی که به
خدا و
پیامبران الهی و تعالیمشان و پیامبر اسلام
ایمان داشته باشد و براساس آن تعالیم
عمل کند، هرچند گناهانی داشته باشد، سرانجام اهل نجات خواهد بود؛ از
جهنم و عذاب الهی نجات پیدا کرده و وارد
بهشت می‌شود؛ لذا تفاوتی از این نظر میان اهل نجات و اهل بهشت نخواهد بود. منتها گروهی از انسان‌ها از ابتدا به سبب اعتقادات درست و
اعمال نیکو بدون آن‌که در
قیامت دچار عذاب شوند، به بهشت وارد شده و از
بهشتیان هستند؛ ولی عده‌ای پس از گرفتار شدن به عذاب، از جهنم نجات می‌یابند که در برخی متون از آنان نیز با عنوان اهل نجات یا نجات‌یافتگان یادشده است.
آیات
قرآن مجید، هم‌چنین روایات وارده از
معصومان علیهم‌السلام راه‌های فراوانی را برای نجات و رستگاری انسان فراروی وی نهاده‌اند که با پیمودن این راه‌ها
انسان در زمره نجات‌یافتگان خواهد بود. در زیر گروهی از اهل نجات و مهم‌ترین راه‌های نجات به‌صورت مختصر بیان خواهد شد.
خداوند در سوره صف، راه نجات از عذاب دردناک آخرت را چنین بیان می‌کند:
«
یَأَیهُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ هَلْ أَدُلُّکمُ‌ْ عَلیَ تجِارَةٍ تُنجِیکمُ مِّنْ عَذَابٍ أَلِیمٍ• تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ...»؛
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! آیا شما را به تجارتی راهنمایی کنم که شما را از عذاب دردناک رهایی می‌بخشد؟ به خدا و رسولش ایمان بیاورید.
در این
آیه گویا سؤال شده است به چه چیز می‌توان خود را از عذاب دردناک نجات داد. در پاسخ از طرف
پروردگار راهنمایی می‌کند که راه نجات شما ایمان به خدا و پیامبر او است. البته روشن است که منظور از ایمان، ایمان واقعی است که در
قلب نفوذ نموده و از باطن به ظاهر سرایت نماید و به مرتبه
یقین رسد و دل و قلب را جلا دهد، چنین ایمانی انسان را از عذاب جهنم نجات می‌دهد.
«
وَ تجُاهِدُونَ فیِ سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِکمُ‌ْ وَ أَنفُسِکُمْ...»؛
و با
اموال و جان‌هایتان در راه خدا
جهاد کنید.
یکی از راه‌های نجات، جهاد و مبارزه با دنیای
شرک و
کفر است. وظیفه جهاد و ادای مال برای تأمین تجهیزات جنگی و هزینه جنگ‌جویان که به عهده مسلمانان است. روشن است که جهاد فی سبیل الله تنها جهاد با
مشرکان و کفار در صحنه نبرد نیست، بلکه
جهاد با نفس،
جهاد اکبر است و جهاد در دوره
غیبت با قلم، بیان، پند و اندرز و تحصیل علم دین و احکام، و صرف مال در حفظ
اسلام و مسلمان و اعلاء کلمه اسلام و... نیز از مصادیق جهاد در را
خدا خواهد بود.
«
ثُمَّ نُنَجِّی الَّذِینَ اتَّقَوْا وَ نَذَرُ الظَّالِمِینَ فِیها جِثِیًّا»؛
آن‌گاه مردم متقی را نجات می‌دهیم و ستم‌کاران را در آن‌جا باقی می‌گذاریم.
یکی از راه‌های رسیدن به
سعادت و نجات، تزکیه نفس است. در اسلام تأکید فراوانی بر این مطلب شده و دستورات زیادی در این باره به مردم ارائه شده است. پاک ساختن روح و جان انسان، از خلقیات و صفات ناپسند، موجب رشد و آمادگی برای دریافت خصلت‌ها و اوصاف نیکو و
نور معرفت است؛ ازاین‌رو خداوند می‌فرماید: «
قَدْ أَفْلَحَ مَن زَکَّئهَا»؛
هرکس نفس خود را پاک و
تزکیه کرده، رستگار شده است.
کسانی که
ولایت اهل‌بیت علیهم‌السلام را پذیرفته و از آنها پی‌روی نمایند، اهل نجات خواهند بود.
عبدالرحمن بن سمره نقل می‌کند، گفتم ای
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله مرا به راه نجات رهبری کن. فرمود ای پسر سمره، گاهی که هواهای مختلف و نظرات متفرق شد، ملازم
علی بن ابی طالب باش که او امام است و خلیفه بر شماست. پس از من اوست تشخیص‌دهنده میان
حق و باطل، هرکس از او پرسد، پاسخ گوید؛ هرکس دنبال راه باشد، راه‌نماییش کند؛ کسی که راه از او طلب کند، آن را بیابد؛ هرکس از او
هدایت بخواهد، هدایت شود؛ هرکس به او پناه ببرد، آسوده‌اش سازد؛ هرکس به او دامان او چنگ زند، نجاتش دهد؛ و هرکس به او اقتدا کند، رهبریش کند... .
هم‌چنین از پیامبر نقل شده است: «
مثل أهل بیتی کمثل سفینة نوح من رکبها نجا و من تخلف عنها غرق»؛
اهل بیتم مانند کشتی نوح‌اند؛ هرکس از آنها پی‌روی کند، نجات می‌یابد و هرکس از پی‌روی آنها سر باز زند غرق خواهد شد.
در این
روایات پیامبر اسلام ـ صلي‌الله‌عليه‌وآله ـ تصریح می‌کند بر این‌که پیروان
اهل بیت، اهل نجات خواهند بود.
با توجه به آن‌چه بیان شد، مؤمنان، مجاهدان،
پرهیزکاران و شیعیان و پیروان اهل بیت از جمله
اهل نجات هستند.
پایگاه اسلام کوئست.
