اهدای خیرات برای کافران
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: کفار، غیر مسلمان، قبر، عالم برزخ، قیامت، مرگ، خیرات.
پرسش: آیا اهدای خیرات به حال کفار و غیر مسلمان اثر دارد؟
پاسخ: غیر
مسلمین و پیروان دیگر ادیان که تا قبل از ظهور
دین اسلام به دین آسمانی زمان خود متدین و صالح بوده‌اند، اهل نجات‌اند و اهدای
خیرات به حال آنها اثر دارد؛ اما آنهایی که پس از ظهور دین اسلام هم‌چنان به
ادیان سابق خود باقی ماندند، به دو دسته تقسیم می‌شوند: ۱. کسانی که ندای
اسلام را شنیدند، اما از روی عناد و
لجاجت انکار کردند، و بر
کفر خود باقی ماندند. ۲. کسانی که ندای اسلام به گوش آنها نرسید و نسبت به اسلام جاهل قاصر ماندند. اینها به حکم صریح
قرآن اهل عذاب نخواهند بود. بنابراین گروهی در
جهل خود مقصر نبوده‌اند، اعمال نیکشان و اهدای
ثواب و خیرات به
روح آنها ـ مخصوصاً که فرستنده پیرو دین حق باشد ـ اثر دارد.
در نتیجه اهدای خیرات به نیت کافر همانند اعمالش در حال
حیات است که فایده و بهره‌ای به حال او ندارد، مگر خدمتی به قصد او (کافر) انجام دهد و انگیزه‌اش تنها نیکی و
احسان به
خلق باشد و به خاطر
انسانیت انجام گیرد، نه
خودنمایی و انگیزه‌هایی از این قبیل که در این صورت به
کافر هم بهره‌ای می‌رسد.
آیا اهدای
خیرات به حال
مردگان از
اقوام و
ادیان دیگر و غیر
مسلمان اثر دارد یا خیر؟
مقدمتاً عرض می‌شود که غیر
مسلمین و پیروان دیگر ادیان که تا قبل از ظهور
دین اسلام به دین آسمانی زمان خود متدین و صالح بوده‌اند، اهل نجات‌اند و اهدای خیرات به حال آنها اثر دارد؛ به عنوان نمونه:
از
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) نقل شده که روزی
حضرت عیسی از کنار قبری که صاحبش را
عذاب می‌کردند عبور کرد، بار دیگر که عبور کرد متوجه شد که دیگر صاحب قبر عذاب نمی‌شود. از خداوند
علت را پرسید، خداوند
وحی فرستاد که او را فرزند صالحی است که راهی را ترمیم و یتیمی را سرپرستی کرد؛ ازاین‌رو خداوند این پدر را
مغفرت کرد.
اما آنهایی که پس از ظهور دین اسلام هم‌چنان به ادیان سابق خود باقی ماندند، به طور کلی دو قسم می‌شوند:
کسانی که ندای
اسلام را شنیدند، اما از روی عناد و
لجاجت انکار کردند، و بر
کفر خود باقی ماندند، در
حق این گروه
قرآن کریم می‌فرماید: «
وَمَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ الْاِسْلَامِ دِینًا فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِی الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِینَ»؛
«و هر کس غیر از اسلام دینی برگزیند، هرگز از او پذیرفته نشود و او در
جهان دیگر از جمله زیان‌کاران خواهد بود».
نسبت دنیا و آخرت، نسبت بدن و روح یعنی نسبت ظاهر با
باطن است.
دنیا و آخرت دو
جهان کاملاً مجزا و منفصل از یکدیگر نیستند. دو
عالم، همانند ورق کتاب‌اند که دو صفحه دارد، یا همچون سکه‌ای که دو طرف دارد. زمینی که در
دنیا هست، همین
زمین با
چهره ملکوتی‌اش در آخرت پیدا می‌شود.
جمادات و
نباتات دنیا با وجهه ملکوتی‌شان در آخرت ظاهر می‌شوند، اساساً آخرت وجهه ملکوتی دنیاست. شرط اینکه یک
عمل وجهه ملکوتی و «علیینی» پیدا کند این است که با توجه به
خدا و برای صعود به ملکوت انجام گیرد، اگر کسی معتقد به
قیامت نباشد و توجه به خدا نداشته باشد، عمل او وجهه ملکوتی نخواهد داشت، تا عملی از راه
نیت و عقیده و
ایمان، صفا پیدا نکند، به ملکوت علیا نمی‌رسد. عملی به ملکوت علیا می‌رسد که روح داشته باشد، روح عمل همان بهره اخروی و ملکوتی آن است.
کسانی که ندای اسلام به گوش آنها نرسید و نسبت به اسلام
جاهل قاصر ماندند. اینها به حکم صریح قرآن
اهل عذاب نخواهند بود: «
وَمَا کُنَّا مُعَذِّبِینَ حَتَّی نَبْعَثَ رَسُولًا»
و در زمره مستضعفین شامل‌اند.
؛ (جهت مطالعه بیشتر پیرامون گروه مستضعفین به منبع زیر مراجعه شود:
)
شهید مطهری می‌فرماید: در‌عین‌حال جداً معتقد هستیم هرگاه عملی به منظور
احسان و خدمت به
خلق و به خاطر انسانیت انجام گیرد، در ردیف عملی که انگیزه‌اش فقط برای خودش هست نیست؛ البته خداوند چنین کسانی را بی‌اجر نمی‌گذارد. در برخی احادیث وارد شده است که مشرکانی نظیر حاتم با اینکه مشرک‌اند، به خاطر کارهای خیری که در دنیا انجام داده‌اند، معذب نخواهند بود و یا تخفیفی در عذاب آنها داده می‌شود. از روایات زیادی که در دست داریم، کاملاً می‌توان این مطلب را استفاده کرد.
ایشان بحث مفصلی در این رابطه دارند و شواهد زیادی بر مطلب نقل کرده‌اند.
خلاصه کلام اینکه این گروه که در جهل خود مقصر نبوده‌اند، اعمال نیکشان و اهدای
ثواب و
خیرات به
روح آنها ـ مخصوصاً که فرستنده پیرو دین حق باشد ـ اثر دارد؛ چنان‌که قرآن مجید می‌فرماید: «
هَلْ جَزَاءُ الْاِحْسَانِ اِلَّا الْاِحْسَانُ».
ذیل این
آیه، روایت جالبی نقل شده که تأثیر اعمال نیک این گروه را به‌خوبی ترسیم می‌کند.
پیرزن کافری برای
پرندگان در زمستان سرد دانه می‌پاشید، مدتی بعد او را در حرم
کعبه دیدند. پیرزن گفت: خداوندا! به
برکت یک مشت دانه،
نعمت اسلام را به من ارزانی داشت.
اهدای خیرات به نیت کافر همانند اعمالش در حال
حیات است که فایده و بهره‌ای به حال او ندارد، مگر خدمتی به قصد او (کافر) انجام دهد و انگیزه‌اش تنها نیکی و
احسان به خلق باشد و به خاطر
انسانیت انجام گیرد، نه
خودنمایی و انگیزه‌هایی از این قبیل که در این صورت به
کافر هم بهره‌ای می‌رسد.
عدل الهی از ص۲۸۹ تا آخر کتاب، استاد شهید مطهری.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «کافران در عالم برزخ»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۵/۲۷.
