ابن الرضا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ابن الرضا،
امام جواد علیه‌السلام، امامت.
پرسش: ابن الرضا کدام امام را می‌گویند و چرا؟ و
امام جواد در چند سالگی به امامت رسید؟ لطفاً یک کتاب معتبر در زندگی آن حضرت معرفی کنید؟
پاسخ: لازم است بدانیم که چند تن از
ائمه ـ علیهم‌السلام ـ به ابن الرضا معروف بودند؛ چون امامان بعد از امام رضا ـ علیه‌السلام ـ همه از نسل پاک
امام رضا ـ علیه‌السلام ـ هستند؛ چنان‌که همه امامان از نسل پاک
حسین بن علی ـ علیه‌السلام ـ هستند.
یکی از امامانی که معروف به ابن الرضا بوده است، امام جواد علیه‌السلام، فرزند بزرگوار امام رضا ـ علیه‌السلام ـ است.
شاید بنی‌عباس با این اسم این ائمه را یاد می‌نمود؛ چنان‌که در منابع آمده است،
امام جواد ـ علیه‌السلام ـ و
امام هادی و
امام عسکری ـ علیهماالسلام ـ در دوران بنی‌عباس به این عنوان نامیده شده‌اند. حتی
موسی المبرقع فرزند امام جواد که قبرش در قم است، نیز بدین عنوان نامیده شده است.
علت خاصی شاید نداشته است، شاید به این خاطر بوده است که چون امام رضا ـ علیه‌السلام ـ مدتی ولایت‌عهدی را در زمان
مأمون قبول کرد و شهرت امام با لقبشان که (الرضا) می‌باشد، سبب شد فرزندانش بعد از آن به ابن الرضا معروف باشند؛ چنان‌که تصریحاً در بحار چنین آمده است: «و کان هُوَ و ابوه و جدُّهُ یُعرَف کلُّ منهم فی زمانه بابن الرضا»؛
یعنی امام عسکری و پدرش امام هادی و جدش امام جواد همه‌شان در زمان خود معروف به ابن الرضا ـ علیه‌السلام ـ بودند. شاید علت این معروفیت به‌خاطر این بوده است که
علویان از شاخه‌های مختلف زیاد بوده‌اند، و سادات جلیل القدر متعدد بودند، که به‌خاطر مشخص شدن آنها و ممتاز بودنشان و حساسیت موقعیت آنها از لحاظ سیاسی برای دستگاه
خلافت معروف به ابن الرضا شده بودند.
حضرت آیت‌الله شبیری زنجانی می‌فرمودند: مرحوم آیت‌الله حجت ـ رضوان‌الله‌تعالی‌علیه ـ احتمال داده‌اند که اینها (بنی‌عباس) خواسته‌اند با این لقب نشان بدهند که چون امام رضا ـ علیه‌السلام ـ ولایت‌عهدی را قبول نمود، اینها به
دنیا گرایش داشتند (یعنی فرزندان امام رضا علیه‌السلام)، فلذا بیشتر بنی‌عباس این‌طور می‌گفتند، خود آیت‌الله شبیری فرمودند: چون امام رضا ـ علیه‌السلام ـ با تمام فرقه‌های مذهبی و علمی و کلامی مناظره نموده و در میان تمام فرقه‌ها مشهور شد، فلذا شهرت امام رضا ـ علیه‌السلام ـ در بین تمام فرقه‌ها به‌خاطر مقام رفیع علمی‌شان سبب شده بود که فرزندان آن حضرت به این عنوان «ابن الرضا» مشهور باشند، و به این عنوان شناخته شوند.
به نظر می‌رسد این احتمال قریب به
ثواب باشد؛ چون ائمه در بین
شیعیان و علمای
شیعه شناخته شده بودند و
بنی‌عباس هم آنها را به‌عنوان علویان می‌شناختند؛ لذا این فرقه‌های دیگر مذهبی و علمی بودند که بعد از مناظرات علمی با امام رضا ـ علیه‌السلام ـ آشنا شدند و تحت تأثیر مقام علمی و معنوی
امام قرار گرفتند؛ لذا فرزندان آن حضرت به ابن الرضا معروف شدند، بعد از شناخته و معروف شدن امام رضا علیه‌السلام.
امامت امام جواد ـ علیه‌السلام ـ بعد از
شهادت پدر بزرگوارش امام رضا ـ علیه‌السلام ـ آغاز شد، براساس
سنت الهی امامت هر امامی بعد از
وفات امام قبل از خود آغاز می‌شد و زمانی که امام رضا ـ علیه‌السلام ـ در مرو به شهادت رسید، تنها فرزند خردسالش امام محمدتقی جانشین او شد،
در آن زمان امام جواد در
مدینه بود و در سن نوجوانی که حدوداً نُه سال گفته‌اند؛ براساس کلام
شیخ مفید آن حضرت در سال ۱۹۵ متولد شده و در سال ۲۲۰ شهید شده است.
بنابراین دوران حیات آن حضرت ۲۵ سال بوده است،
شیخ مفید سن امام
جواد را در هنگام شهادت امام
رضا ـ علیه‌السلام ـ هفت سال و یک ماه می‌داند.
در سالی که
امام رضا ـ علیه‌السلام ـ شهید شد (۲۰۳)،
دوران امامت امام جواد آغاز شد؛ بنابراین طبق برخی از نظرها امام جواد در ۹ سالگی به امامت رسید؛ یعنی هنگام شهادت پدرش ۹ ساله بود
ولی طبق نظر علمای بزرگی چون شیخ مفید در ۷ سالگی به امامت رسید.
بنابراین امام جواد ـ علیه‌السلام ـ مانند
حضرت عیسی و
یحیی که در کودکی پیامبر شدند
در سن نوجوانی به امامت رسید؛ همان‌طوری که
امام زمان ـ علیه‌السلام ـ نیز در همین سنین به امامت رسیده‌اند.
سایت اندیشه قم
