کرائم قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قرآن،
آیه،
امامان.
پرسش: کرائم القرآن، چه آیاتی هستند؟ پیام کلّیِ کرائم قرآن (آیه‌ها در فضیلت اهل‌بیت) چیست؟
کرائم القرآن، به معنای «ارزنده‌ترین‌های قرآن» است و آیاتی هستند که در باره فضایل اهل بیت (علیه‌السّلام) نازل شده‌اند. در
نهج البلاغه،
امیر مؤمنان (علیه‌السّلام) در باره فضائل اهل بیت (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «ارزنده‌ترین آیات قرآن، در باره آنان است و آنان، گنج‌های
[خداوند] رحمان‌اند».
از
امام باقر (علیه‌السّلام) نیز روایت است: «قرآن در چهار موضوع نازل شده است: بخشی در باره ما
[اهل بیت
] است، بخشی در باره دشمنان ماست، بخشی در باره
فرائض و احکام است و بخشی در باره سرگذشت‌ها و مَثَل‌ها، و ارزنده‌ترین بخش قرآن، مربوط به ماست».
دانشیان قرآنی، بیش از چهل آیه را طبق روایات و گزارش‌های تاریخی، جزو کرائم القرآن می‌دانند.
هر یک از آیاتی که به جایگاه اهل‌بیت اشاره دارد، حامل پیام یا پیام‌هایی است که در جای خود توضیح خواهیم داد؛ ولی همۀ آنها در یک پیام، اشتراک دارند و آن، لزوم پیروی امّت اسلامی از امامان خاندان رسالت است. این پیام به قدری برای
مسلمانان صدر اسلام روشن بوده است که
امام علی (علیه‌السّلام) در زمان خلافت ظاهری خود و پس از سال‌ها آنان را به دلیل رعایت نکردن جایگاه قرآنی اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) و پیروی نکردن از آنان، به شدّت نکوهیده است:
«فَاینَ تَذهَبونَ وَ انّیٰ تُؤفَکونَ؟! وَ الاعلامُ قائِمَةٌ، وَ الآیاتُ واضِحَةٌ، وَ المَنارُ مَنصوبَةٌ، فَاینَ یُتاهُ بِکم، ؟! بَل کَیفَ تَعمَهونَ وَ بَینَکُم عِترَةُ نَبِیِّکُم؟! وَ هُم اَزِمَّةُ الحَقِّ، وَ اَعلامُ الدّینِ، وَ السِنَةُ الصِّدقِ. فَاَنزِلوهُم بِاحسَنِ مَنازِلِ القُرآنِ، وَ رِدوهُم وُرودَ الْهیمِ العِطاشِ؛
به کجا می‌روید و تا کی این راه باطل را ادامه می‌دهید، در حالی علامت‌ها برپایند و دلیل‌ها هویدا و نشانه‌ها برجا؟! گمراهی تا کجا؟! سرگشتگی تا کِی و چرا؟! حال آن که عترت پیامبرتان در میان شمایند؛ آنان که زمام راه حق به دست ایشان است و نشانه‌های روشن دین و زبان‌های گویای راستی هستند. پس آنان را در بهترین و زیباترین جایگاه‌های قرآن قرار دهید و مانند تشنگانی پرعطش به ایشان روی آورید.» («الهیم العطاش» که در متن
نهج البلاغة آمده، به‌معنای شتران بسیار تشنه است که با سرعت به سوی آبش‌خور رو می‌آورند. امام (علیه‌السّلام) برای تبیین نیاز فوری جامعۀ اسلامی به اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) از این
تشبیه استفاده کرده است.)
ابن ابی‌الحدید معتزلی در شرح این جملۀ امام (علیه السلام): «فَانْزِلُوهُم بِاحسَنِ مَنازِلِ القُرآنِ» می‌گوید:
«تَحتَه سِرٌّ عَظیمٌ؛ وَ ذٰلِکَ انَّهُ امَرَ المُکَلَّفینَ بِانْ یُجْرُوا العِترَةَ فی اجلالِها وَ اعظامِها وَ الاِنقیادِ لَها وَ الطاعَةِ لِاوامِرِها مَجرَی القُرآنِ؛
در این سخن رازی بزرگ نهفته و آن این است که ایشان مکلَّفان را امر کرده تا که
عترت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را در تجلیل از آنها و بزرگ شمردن آنها و گردن نهادن برای آنان و فرمان‌برداری از دستورهای آنان، هم‌سان با قرآن قرار دهند.
و در ادامه در پاسخ این پرسش که: «این سخن امام علی (علیه‌السّلام) دلیل بر
عصمت اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) است؛ بنا‌بر‌این، عقیدۀ اصحاب شما که هم عقیده با
امامیّه نیستند، در‌این‌باره چیست؟»، می‌گوید:
ما بر اساس ادلّه، علی (علیه‌السّلام) را
معصوم می‌دانیم، هر چند مانند امامیّه،
عصمت را شرط
امامت نمی‌دانیم. (در این قسمت، سخن ابن ابی‌الحدید، تلخیص شده است.)
بنا‌بر‌این، پیام کلّی کرائم قرآن، همتایی اهل‌بیت با قرآن است و این پیام با صراحت در
حدیث متواتر ثقلین آمده است که پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود:
«یا ایُّهَا النّاسُ! اِنّی تارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَینِ؛ امّا انْ تَمَسَّکتُم بِهِما لَن تَضِلُّوا: کِتابَ اللّهِ وَ عِترَتی اهلَ‌بَیتی، فاِنَّهُما لَن یَفتَرِقا حَتّیٰ یَرِدا عَلَیَّ الحَوضَ؛
من در میان شما دو چیز گران‌بها باقی می‌گذارم. آگاه باشید اگر در آن دو چنگ زنید، گم‌راه نخواهید شد: یعنی
کتاب خدا و خاندانم، یعنی اهل‌بیتم. آن دو هرگز از هم جدا نمی‌گردند تا کنار حوض
کوثر نزد من آیند.»
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «کرائم قرآن» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۵/۲۵. حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «کرائم قرآن» تاریخ بازیابی۱۳۹۷/۹/۱۹.
