کاهش اضطراب در مصاحبه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: مصاحبه، اضطراب، موفقیت.
پرسش: چه راه‌هایی برای کاهش اضطراب و موفقیت بیش‌تر در مصاحبه وجود دارد؟
پاسخ: برخی اصولی که در
کاهش اضطراب مؤثر است، عبارت‌اند از: ۱. راحت و دوستانه باشد؛ ۲. استخدام باید دوسویه باشد؛ ۳. در برخورد با کمبود‌ها حالت تدافعی نگیرد؛ ۴. صادق باشید؛ ۵. سؤال را
تفسیر کنید؛ ۶. نمایش‌نامه اجرا کنید.
هم‌چنین باید توجه داشته باشید همه هستی تحت اراده و امر
خداوند متعال است و بدون
اراده او هیچ اتفاقی نمی‌افتد و خداوند مصلحت هر کس را بهتر از خود او می‌داند؛ پس در عین تلاش و درخواست موفقیت، از خداوند کمک بخواهید و به او
توکل کنید؛ و باید از او بخواهید که در صورت وجود
مصلحت، شما را موفق گرداند.
جواب ارائه‌شده حاوی چند نکته و پنج اصل مصاحبه موفق است.
۱.
اضطراب طبیعی است: واکنش افراد نسبت به
مصاحبه متفاوت است، اما بسیاری از افراد این اشتباه را مرتکب می‌شوند که نباید اضطراب داشته باشند، درحالیکه این یک توقع غیر واقع‌بینانه است و چون مخالف آن‌چه است که هستیم در
انسان احساس بدی ایجاد می‌کند؛ پس در قدم اول به جای توقع
اعتماد بیش از حد، از خود می‌پذیریم که در این موقعیت (مصاحبه) کمی (نه بیش از حد) اضطراب داشته باشیم و حتی مقدار کم آن را لازم بدانیم؛ چون موتور حرکت انسان است برای به دست آوردن
موفقیت.
معمولاً در چنین موقعیت‌هایی نکات منفی مدام به ذهن افراد خطور می‌کند. پیام این افکار این است که «تو ضعیف هستی تو رد می‌شوی و...» که باعث می‌شوند انسان نتواند آن‌گونه که هست ظاهر شود، آیا شما حاضرید به دوستتان و یا هر کس دیگر قبل از مصاحبه بگویید «تو ضعیف هستی، تو رد می‌شوی و...» حتی اگر
یقین به رد شدن او داشته باشید، به خود اجازه این کار را نمی‌دهید؛ پس به خودتان هم احترام بگذارید و اجازه ورود این افکار به ذهنتان را ندهید.
چنان‌چه افکار منفی شما را راحت نمی‌گذارند، قلم و کاغذ بردارید و تمام افکار منفی‌ای را که به ذهنتان می‌آید در آن بنویسید. سپس در مورد هر یک از آن‌ها فکر کنید و دلیل اشتباه بودن آن را بر روی کاغذ بیاورید. این کار را حتماً انجام دهید، اگرچه لازم باشد از دیگران کمک بگیرید و یا چند
روز درباره آن فکر کنید. در مرحله سوم برای هر فکر منفی، فکر مثبت مقابل آن را جای‌گزین کنید و بر روی کاغذ بیاورید.
یکی از افکاری که پیش از انجام مصاحبه یا در زمان آن سبب افزایش اضطراب می‌گردد، تصور رد شدن در مصاحبه است. افرادی که زیاد مضطرب می‌شوند، در باره قبول نشدن و اثرات آن زیاد فکر می‌کنند. یا رد شدن در مصاحبه را بیش از اندازه مهم جلوه می‌دهند. به طور هشیار یا ناهشیار با خود فکر می‌کنند. «اگر قبول نشوم بین دوستان و
خانواده ضایع می‌شوم»، «اگر این فرصت شغلی یا تحصیلی را از دست بدهم، دیگر هیچ کار یا زمینه تحصیل به دست نخواهم آورد». این افکار غیر واقعی بوده و سبب تضعیف روحیه انسان می‌گردد؛ بلکه به جای آن‌ها فرد به خودش بگوید اگر قبول هم نشدم، در سر جای اول خود هستم. یا اگر قبول نشدم، آن‌قدر هم ضایع نمی‌شوم؛ زیرا افراد زیادی هستند که قبول نمی‌شوند. یا اگر قبول نشدم در فرصت‌های دیگر بیش‌تر تلاش می‌کنم تا قبول شوم. این‌گونه افکار حساسیت مصاحبه را کاهش می‌دهد و سبب می‌شود که اضطراب انسان پایین بیاید.
اصولی که گفته می‌شود، علاوه بر کاهش اضطراب این خاصیت را هم دارند که می‌توان با این اصول به شکل مؤثر وارد مصاحبه شد.
راحت و دوستانه باشد:
معمولاً افراد وقتی در جلسه مصاحبه نشسته‌اند، در این فکر هستند که چگونه مصاحبه‌کننده را تحت تأثیر خود قرار دهند. از طرفی هم چون خود را زیر ذره‌بین حس می‌کنند، یک حالت گرفته پیدا می‌کنند که این امکان را از آن‌ها سلب می‌کند. برای شکستن این فضای خشک و ملال‌آور و به جای این‌که مدام دست و پای خود را جمع کنیم، بهتر است باور کنیم هیچ قاعده و قانونی وجود ندارد که شما بنشینید و درست در
اختیار مصاحبه‌کننده قرار بگیرید و هر چه پرسید شما جواب دهید. شما هم می‌توانید سؤال بپرسید. یکی از جنبه‌های مهم مورد نظر مصاحبه‌کننده‌ها،
اخلاق خوش و طرز رفتار داوطلب است؛ به عنوان مثال شما می‌توانید از مصاحبه‌کننده بپرسید چه مدت است در این اداره کار می‌کند و ... که این باعث می‌شود آن فضای ملال‌آور شکسته شود و بعد با توجه نشان دادن به جوابی که مصاحبه‌کننده می‌دهد، فضایی دوستانه ایجاد کند. پذیرفتن این‌که شما سؤال بپرسید، سخت است؛ اما باید پذیرفت و سؤالات مناسبی را در موقع مناسب مثلاً قبل از شروع مصاحبه پرسید. مطمئن باشید نتیجه مثبت آن را می‌بینید.
استخدام باید دوطرفه باشد:
اصل دوم به این معناست که مصاحبه‌کننده هم باید شما را برای کار در اداره‌شان متقاعد سازد. به جای این‌که مثل اغلب افرادِ مصاحبه‌شونده سعی کنید با زبان گفتاری و رفتاری خود آن‌گونه نشان دهید که آن‌ها می‌خواهند (این‌گونه جلوه‌دادن‌ها برای مصاحبه‌کننده‌ها تکراری و ملال‌انگیز است) با طرح سؤالاتی درباره جایی که می‌خواهید استخدام شوید،
عزت نفس خود را نشان دهید و بفهمانید شما شایسته شغلی هستید که برای شما خوب باشد. برای این کار می‌توانید مثلاً جزئیات بیش‌تری از شغلی که می‌خواهد برای آن استخدام شود، بپرسد.
در برخورد با کمبود‌ها حالت تدافعی نگیرد:
عادت غالب افراد حتی در
زندگی روزمره این است که وقتی از نقطه ضعف آن‌ها صحبت می‌شود، یک حالت تدافعی به خود می‌گیرند یا می‌خواهند کاسه کوزه‌ها را سر کس دیگر بشکنند یا پرخاش می‌کنند و ...؛ اما ما می‌دانیم حالت تدافعی گرفتن وضع را خراب‌تر خواهد کرد، به جای آن ضعفمان را می‌پذیریم و با این کار، مصاحبه‌کننده را خلع صلاح می‌کنیم؛ چون موضع تدافعی گرفتن در واقع درگیر شدن با مصاحبه‌گر است؛ البته می‌توانیم پس از پذیرفتن نکته ضعف از نکات مثبت آن هم صحبت کنیم؛ مثلاً اگر صحبت به این‌جا کشید که چند سال بین درس و استخدام فاصله شده و مصاحبه‌کننده گفت بنابراین (به اصطلاح) پشت معلوماتتان باد خورده، در جواب باید گفت: می‌گوییم بله همین‌طور است؛ ولی یک خوبی که داشته،
ارزش شغل را واقعاً فهمیدم؛ به همین خاطر نهایت سعی‌ام را می‌کنم تا وظایفی که به من محول می‌شود، به نحو احسن انجام دهم، درس‌ها هم که همه جنبه کاربردی ندارد و ما هم همه چیز را فراموش نکردیم، بعد از مدتی کوتاه چون نیاز است همه چیز بازخوانی و یادآوری می‌شود.
صادق باشد:
سعی کنیم آن‌چه در جلسه مصاحبه از خود نشان می‌دهیم عین واقعیت باشد و این را هم بدانیم که
صداقت، تحسین برانگیزی را به همراه دارد و البته صداقت داشتن منافاتی با
چهره مثبتی از خود نشان دادن ندارد؛ یعنی می‌توانیم هم صداقت داشته باشیم و هم جنبه قوت خود را مطرح سازیم.
سؤال را تفسیر کنیم:
گاهی اوقات در ضمن مصاحبه سؤالی پرسیده می‌شود که کلی است و انسان گیج می‌شود نمی‌داند، چه بگوید، بهترین و ساده‌ترین راه این است که سؤال را
تفسیر کنیم.
این نکته را هم یادآوری کنم که قانونی وجود ندارد که شما باید به همه سؤالات جواب دهید ممکن است سؤالی بپرسند که شما روی آن فکر نکرده باشید، در این صورت (بسته به شرایط) می‌توانید بگوید: تا به حال به این مسئله فکر نکردم.
نمایش‌نامه اجرا کنید:
تنها در اتاقی بنشینید و یک جلسه مصاحبه را در ذهن مجسم کنید تا جایی که می‌توانید سعی کنید تصورتان را جزئی و عینی کنید؛ به نحوی که انگار واقعاً در جلسه مصاحبه هستید. این جلسه را از ابتدای ورود تا زمان خروج و اتمام جلسه به طور شفاف در
ذهن خود مجسم کند و تمام سؤالاتی که در طی جلسه ممکن است پرسیده شوند و تمام صحبت‌هایی را که از طرف مصاحبه‌کننده مطرح می‌شود، با توجه به تکنیک‌هایی که برای انجام یک مصاحبه موفق ذکر کردیم، بررسی کنید و جواب دهید. این کار دو فایده می‌تواند داشته باشد. یکی این‌که با این فضاسازی ذهنی، تجربه‌ای شبیه تجربه‌های عملی و عینی کسب می‌کنید که نتیجه آن آمادگی بیش‌تر و اضطراب کم‌تر است. دوم این‌که با این
عمل دستورالعمل‌های ارائه شده تمرین می‌شوند و بهتر می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
باید توجه داشته باشید همه هستی تحت اراده و امر
خداوند متعال است و بدون اراده او هیچ اتفاقی نمی‌افتد. بنابراین از او بخواهید که
موفقیت را در این مسئله رقم بزند و این را هم بدانید که خداوند توانا، دانا و
حکیم هست.
علم او به همه چیز احاطه دارد و از گذشته، حال و آینده خبر دارد. مصلحت هر کس را بهتر از خود او می‌داند؛ پس در عین تلاش و درخواست موفقیت باید از او بخواهید که در صورت وجود
مصلحت، شما را موفق نماید و به فرموده
قرآن کریم: «... و چه‌بسا از چیزی اکراه دارید، درحالیکه برای شما خوب است و چه‌بسا چیزی را دوست دارید، درحالیکه برای شما شرّ است و
خدا می‌داند و شما نمی‌دانید».
۱. جوان و آرامش، محمد سبحانی، ناشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
۲. جوان و نیروی چهارم زندگی، محمدرضا شرفی، نشر سروش.
۳. تکنولوژی موفقیت، حیدر محمدی، نشر هستی‌نما.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «کاهش اضطراب در مصاحبه»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۷/۲۶.
