وقوع قیامت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: وقوع قیامت، بهشت و جهنم، بهشت و جهنم موعود، بهشت آدم و حوا، بهشت و دوزخ برزخی.
پرسش: قرآن کریم گاهی
قیامت را چنان توصیف می‌کند که گویی، افرادی وارد آن شده و نتیجه عملشان را دیده‌اند؛ ولی گاهی نیز از وصف قیامت به نظر می‌رسد در آینده نه چندان دور قرار است اتفاق بیفتد؟
پاسخ: از آیات
قرآن کریم استفاده می‌شود که قیامت هنوز واقع نشده است، و در
آیات فراوانی نشانه‌های نزدیک شدن قیامت را بازگو می‌کند، که این نشانه‌ها به‌عنوان «اشراط الساعهَ» معروف شده است. این عنوان از خود قرآن گرفته شده است. «اشراط» جمع «شَرَطْ» به معنای «علامت» و «ساعهَ» در این‌جا به معنای «قیامت» است؛ اما در مورد
تاریخ قیام قیامت، باید گفت: تاریخ آن مخفی است و جز
خداوند متعال کسی نمی‌داند، قیامت چه زمانی واقع خواهد شد.
در بسیاری از آیات قرآن کریم به وجود
بهشت و جهنم تصریح شده است، و باید دانست که مقصود همة آیات
بهشت و جهنم موعود نمی‌باشد؛ بلکه در برخی از آیات بهشت آدم و حوا و در بعضی از آیات بهشت و دوزخ برزخی موردنظر است؛ و روشن است که از آیات مربوط به بهشت آدم و حوا، و بهشت و جهنم برزخی برای اثبات بهشت و جهنم موعود، نمی‌توان استفاده کرد، و در نتیجه وقوع قیامت را نتیجه گرفت. باید ببینیم آیا آیات مربوط به بهشت و جهنم، مخلوق بودن کنونی آن دو را اثبات می‌کنند؟ و آیا
آیات مربوط به قیامت خبر از وقوع آن در گذشته می‌دهد؟ و یا آن‌که از وقوع قیامت در آینده خبر می‌دهد؟
بهشت و دوزخ اکنون
خلق شده‌اند.
آیاتی در
قرآن حاکی از آن است که برای برزخیان از نیکوکار و بدکار، بهشت و دوزخی وجود دارد، و اکنون هر دو
خلق و آفریده شده‌اند. ولی هرگز این آیات گواه بر مخلوق بودن بهشت و دوزخ مربوط به آخرت نیست و استدلال بر آن‌ها بر موضوع بحث کاملاً بیگانه است.
به‌عنوان مثال قرآن دربارة
مؤمن به رسولان
عیسی علیه‌السلام که به خاطر ایمانش کشته شد، می‌فرماید:
«
قیلَ ادخُل الجنّهَ قالَ یالَیَتَ قَومی یَعْلَمُونْ»؛
«به او گفته شد: داخل
بهشت شو، وی گفت: ای کاش!
قوم من از وضع من مطلع می‌شدند».
جنت در این آیه، بهشت برزخی است، نه جنت بهشت موعود.
برای اثبات مخلوق بودن بهشت و جهنم آخرت، باید تنها به آیاتی نگاه کنیم که موضوع بحث آن
بهشت و دوزخ موعود، امت‌های
عالم است:
از برخی آیات، وجود کنونی بهشت یا دوزخ کاملاً استفاده می‌شود:
«
وَ لَقَدْ رَاهُ نَزلَهَ اُخْرَی. عِندَ سِدرهَ المُنْتَهی، عنِدهَا جَنَّهَ الْمَأوَی».
مقصود از جنهَ المأوی، همان
بهشت موعود است که در آیات دیگر از آن به جنات عدن و مانند آن تعبیر شده است. این آیه به‌روشنی می‌رساند که پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ
فرشته وحی را در کنار «
سدرة المنتهی» که در جنب آن بهشت جاودان قرار دارد، دیده است؛ و اگر بهشت آفریده نشده بود، این‌گونه نشانه دادن، خارج از
فصاحت و بلاغت بود.
درباره آیات دسته دوم به موارد ذیل اشاره می‌کنیم:
آیاتی که در آن از آماده شدن بهشت و دوزخ برای نیکوکاران و بدکاران گزارش داده شده است، می‌تواند گواه بر وجود کنونی هر دو باشد؛ مثلاً درباره بهشت می‌گوید:
ــ «
اُعِدَّت للمتقین»؛
«برای پرهیزکاران آماده شده است».
ــ «
اُعِدَّت لِلَّذِینَ اَمَنُوا بِالِله و رُسُلِه»؛
«برای گروهی که به
خدا و رسولان او
ایمان آورده‌اند، آماده شده است».
ــ «
واتقوا النّارَ الَّتی اُعِدَّتْ لِلْکَافِرین»؛
«از آتشی بپرهیزید که برای کافران آمده شده است».
و در برخی از
آیات کلمه «اَعَدّ» به کار رفته که به معنی آماده نمودن است. آن‌جا که می‌فرماید:
«
واَعَدَّ لَهُمْ جَنّاتٍ تَجْرِی تَحْتَهَا الأنْهَارُ»؛
بهشتی را که زیر درختان آن آب جاری می شود، برای آنان آماده کرده است.
این آیات که در آن‌ها کلمه، اعداد، به کار رفته است، حاکی از آماده بودن این دو کانون است.
در این باره به روایات زیر اشاره می‌کنیم:
از میان
روایات نیز می‌توان با روایت «هروی» که از امام هشتم ـ علیه‌السلام ـ نقل
حدیث کرده است، استدلال نمود. وی می‌گوید: «به
امام رضا علیه‌السلام گفتم: ای فرزند
پیامبر خدا! از بهشت و جهنم به من خبر بده، آیا آن دو الان آفریده شده‌اند؟ فرمود: آری،
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله آن‌گاه که به
معراج رفت، از بهشت و دوزخ دیدن نمود. گفتم: گروهی می‌گویند: بهشت و دوزخ در قلمرو
تقدیر خداست و در آینده آفریده می‌شود.
امام علیه‌السلام فرمود: آنان از ما نیستند و ما هم از آنان نیستیم، هر‌کس
خلقت بهشت و دوزخ را انکار کند، پیامبر و ما را انکار کرده، و از
ولایت ما بیرون رفته، و در
آتش دوزخ مخلّد خواهد بود.
ابن عماره از پدر خود نقل کرد:
امام صادق علیه‌السلام فرمود: آن کس که چهار چیز را انکار کند،
شیعه ما نیست، و آن‌ها عبارت‌اند از: ۱.
معراج؛ ۲. سؤال قبر؛ ۳.
خلقت کنونی بهشت و دوزخ؛ ۴.
شفاعت.
و نیز از
حضرت رضا علیه‌السلام نقل شده است که فرمود:
مؤمن کسی است که به یکتایی خدا و
رجعت و حلال بودن دو
متعه (متعة حج و متعة زنان) و معراج و سؤال در قبر و
حوض کوثر و
شفاعت و
آفرینش کنونی بهشت و دوزخ و … ایمان بیاورد.
قیامت نزدیک است.از آیات
قرآن کریم استفاده می‌شود که قیامت هنوز واقع نشده است، و در
آیات فراوانی نشانه‌های نزدیک شدن قیامت را بازگو می‌کند، که این نشانه‌ها به‌عنوان «اشراط الساعهَ» معروف شده است. این عنوان از خود قرآن گرفته شده است. «اشراط» جمع «شَرَطْ» به معنای «علامت» و «ساعهَ» در این‌جا به معنای «قیامت» است.
در این‌جا به یکی از آیاتی که از نزدیک شدن قیامت خبر می‌دهد، اشاره می‌شود:
«
اِقْتَرَبَتِ الْسّاعَهَ وانْشَقَ الْقَمَرْ»؛
قیامت نزدیک شده و ماه از هم شکافت.
این
آیه در حقیقت پاسخی است به سؤالی که مکرراً از
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌کردند که قیامت کی خواهد بود؟ در این‌جا می‌فرماید: «قیامت نزدیک است، و یکی از نشانه‌های آن
شق القمر است»،
حادثه‌ای که هم دلیل بر
قدرت خداوند بزرگ بر همه چیز بود، و هم از صدق دعوی پیغمبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ آخرین سفیر الهی حکایت می‌کرد، و هم از نزدیکی رستاخیز؛ زیرا خود آن حضرت می‌فرمود: «
بعثت من از نشانه‌های نزدیک شدن قیامت است».
اما در مورد
تاریخ قیام قیامت، باید گفت: تاریخ آن مخفی است و جز
خداوند متعال کسی نمی‌داند، قیامت چه زمانی واقع خواهد شد. درباره علت مخفی بودن قیامت به
تفسیر نمونه ذیل آیه ۱۸۷
سوره اعراف و آیه ۱۵
سوره طه مراجعه نمایید.
۱.
معاد در قرآن، حسین مظاهری.
۲.
معاد در قرآن، عبدالله جوادی آملی.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «وقوع قیامت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۲/۱۲.
