• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

وحدانیت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: خداوند، وحدانیت.
پرسش: در چه آیه‌ای خداوند به وحدانیت خود شهادت داده است؟
پاسخ:



سوره‌ای به نام سوره «شهد الله» وجود ندارد، بلکه آیه‌ای است که خداوند در آن به وحدانیت خود شهادت داده و در روایات و به تبع آن، در میان مفسران بدان آیه، آیه «شهد الله» می‌گویند:
[۱] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه:بلاغی‌، محمدجواد، ج ۲، ص ۷۱۷، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.


«شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَ الْمَلَائکَةُ وَ أُوْلُواْ الْعِلْمِ قَائمَا بِالْقِسْطِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ»؛ «خدا درحالی‌که برپا دارنده عدل است (با منطق وحی، با نظام مُتقن آفرینش و با زبان همه موجودات‌) گواهی می‌دهد که هیچ معبودی جز او نیست و فرشتگان و صاحبان دانش نیز گواهی می‌دهند که هیچ معبودی جز او نیست معبودی که توانای شکست‌ناپذیر و حکیم است».


در شأن نزول این آیه نقل شده است: پس از آمدن پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ به مدینه، دو تن از روحانیون مسیحی شام به مدینه وارد شدند و با هم گفتند: این شهر چه‌قدر شبیه شهری است که پیام‌آور آخرالزمان در آن ظهور خواهد کرد، و چون نزد پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله رفتند او را به صفات و اوصاف شناختند و پرسیدند: تو محمد هستی؟ فرمود: «بلی»، پرسیدند: احمد نیز لقب داری؟ فرمود: «بلی»؛ گفتند: از تو مسئله‌ای می‌پرسیم اگر پاسخ درست دادی تو را تصدیق می‌کنیم و ایمان می‌آوریم. فرمود: «بپرسید». گفتند:بگو بالاترین شهادت که در کتاب خدا آمده، کدام است؟ این‌جا بود که آیه فوق نازل شد و آن دو تصدیق کرده و مسلمان شدند.
در تفسیر این آیه نیز بحث‌های مفصلی وجود دارد که در اینجا به بیان مختصر آن بسنده می‌شود.


مهم‌ترین بخش آیه شهادت خداوند بر وحدانیت خود است. منظور از شهادت خداوند، شهادت عملی و فعلی است نه قولی؛ یعنی خداوند با پدید آوردن جهان آفرینش که نظام واحدی در آن حکومت می‌کند و قوانین آن در همه جا یکسان، و برنامه آن یکی است، و در واقع یک واحد به هم پیوسته و یک نظام یگانه است، عملاً نشان داده که آفریدگار و معبود، در جهان یکی بیش نیست، و همه از یک منبع، سرچشمه می‌گیرند. بنابراین ایجاد این نظام واحد، شهادت و گواهی خدا است بر یگانگی ذاتش. اما شهادت و گواهی فرشتگان و دانشمندان، بیش‌تر جنبه قولی دارد، چه این‌که آنها هرکدام با گفتاری شایسته خود، اعتراف به این حقیقت می‌کنند؛ البته گواهی فرشتگان و دانشمندان، جنبه عملی نیز دارد؛ زیرا آنها تنها او را می‌پرستند و در برابر هیچ معبود دیگر، سر تعظیم فرود نمی‌آورند.

۳.۱ - سخن خداوند متعال

هم‌چنین خداوند در آیه مورد بحث می‌فرماید: صاحبان علم، شهادت می‌دهند به این‌که جز او معبودی نیست، این به این جهت است که هر صاحب علمی از آیات آفاقی و انفسی خدا، یکتایی خدا را به یقین درک می‌کند؛ زیرا این آیات تمام حواسشان را پر می‌کند، و در عقول آنان رسوخ می‌نماید.

۳.۲ - دلیل تکرار کلمه توحید

هم‌چنین دلیل تکرار کلمه توحید « لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ» برای تأکید بر وحدانیت خداوند است.
[۸] فضل الله، سید محمدحسین، تفسیر من وحی القرآن، ج ۵، ص ۲۷۱، دارالملاک للطباعة و النشر، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۱۹ق.



۱. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه:بلاغی‌، محمدجواد، ج ۲، ص ۷۱۷، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه:بلاغی‌، محمدجواد، ج ۲، ص ۲۵۵، ۲۵۷ و ۲۵۸.    
۳. آل‌عمران (۳)، آیه ۱۸.    
۴. واحدی نیشابوری، اسباب النزول، ترجمه:ذکاوتی قراگزلو، ص ۵۳، علی‌رضا، نشر نی، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.    
۵. فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج ۷، ص ۱۶۸ ۱۷۱، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۲، ص ۴۶۷، دارالکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۱۱۵، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.    
۸. فضل الله، سید محمدحسین، تفسیر من وحی القرآن، ج ۵، ص ۲۷۱، دارالملاک للطباعة و النشر، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۱۹ق.



پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : تفسیر | خدا شناسی | قرآن شناسی | کلام




جعبه ابزار